Дәріс №10. Сигналдарды бейнелеудің сандық формасы

1. 
   Сигнал мен арнаның ақпараттық сипаттамасы
   
2. 
   Байланыс арнасы мен хабар көздерінің статистикалық қасиеттерін келістіру
   
3. 
   Деректерді беретін торап
   

Нақты байланыс арнасы, қандай да бір дабылдарды беру мүмкіндігіне қатысты болатын, белгілі бір физикалық параметрлерге ие болады. Үзіліссіз арнаның оның тағайындалуына байланыссыз үш негізгі параметрлермен: дабылды беру үшін берілетін уақытпен Т_k дабылды өткізу жолағының енімен F_k жəне арнада кедергіден ұйғарымды дабылдың артып кетуімен Н_k сипаттауға болады. Н_k-ның артып кетуі арнадағы ең үлкен ұйғарымды дабылдың Р_итax кедергілер деңгейінің P_ξ (логарифмдік масштабты) айырмасымен сипатталады. Сымдық арналар үшін ар- тып кету, негізінен, арғы жағына өтетін кернеу жəне түйіспелік кедергілер деңгейімен, радиоарналар үшін тиісті қашықтықтарда дабылды анықтау мүмкіндіктерімен анықталады.

Байланыс арнасының атап көрсетілген негізгі параметрлерінің көбейтіндісін арнаның көлемі (сыйымдылығы) деп атау жəне V_k-мен белгілеу қабылданған:

V_k = T_kF_kH_k.

Берілген физикалық сипаттамалармен арна бойынша дабыл- ды беру мүмкіндіктерін бағалау кезінде де дабылдың үш негізгі параметрлерін қарастырумен шектеледі: оның ұзақтығы Т_с, спектрдің ені F_c жəне кедергіден артып кетуі Н_с, сонымен бірге

мұндағы, Р_и - берілетін дабылдың орташа қуаты; Р_ξ - арнадағы кедергілердің орташа қуаты.

Дабыл көлемі сияқты, арна көлемі, Т, F, Н тиісті координаттары- мен үш өлшемді кеңістікте берілуі мүмкін (48-сурет).

Аталған арна бойынша дабылды бұрмаламай берудің принципті мүмкіндіктерінің қажетті шарты мына арақатынасты орындау болып саналады.

_Vc≤V_k

Сонымен қатар, ақпарат берудің жеткілікті жағдайын қамтамасыз ету үшін түрлендіру қажет болуы мүмкін, атап айтқанда:

Т_с £ Т_k, F_c £ F_k, Н_с £ Н_k

Дабыл көлемі координаттары

Арна, дабыл беруге жататын спектрдің тəжірибелік еніне қарағанда кішірек өткізу жолағына ие болған кезде, соңғыны дабылдың ұзақтығын ұлғайту есебінен кішірейтуге болады. Мұнда дабыл көлемі өзгеріссіз сақталады.

Егер, керісінше, кең жолақты арна дабыл ұзақтығынан аз- дау уақытқа берілетін болса, онда келісу дабыл спектрін кеңейту есебінен жүзеге асырылады.

Арнада дабылдың артып кетуінің төменгі ұйғарымды деңгейі кезінде түрлендіру, ақпаратта беруді бір мезгілде көп қайтара қайталау жолымен оның ұзақтығын ұлғайта отырып берілетін дабылдың артып кету деңгейін төмендету жолымен жүзеге асыры- лады. Сондай-ақ, түрлендірудің өзге де түрлері болуы мүмкін.