Екілік санақ жүйесінен ондық санақ жүйесіне аудару
N = 1111101002 тоғыз таңбалы екілік сан неге тең дегенді қалай табуға болады? біз әр разрядтың жоғарғы жағына екеліқ дәрежесін қоямыз – 876543210 разрядтар 1111101002. екілік жүйеде екілік және оның дәрежелері ерекше рөл атқарады. Осылайша, 111110100 = 1*28+
+ 1*27+ 1*26+ 1*25+ 1*24+ 0*23+ 1*22+ 0*21+ 0*20= 1*256 + 1*128 +
+ 1*64 + 1*32 + 1*16 + 0*8 + 1*4 + 0*2 + 0*1 = 256 + 128 + 64 + 32 +
+ 16 + 0 + 4 + 0 + 0 = 500.
Ондық санақ жүйесінен екілік санақ жүйесін аудару
Берілген бүтін ондық санды екілік санақ жүйесіне аудару үшін санды тізбектеп екілік жүйенің негізіне бөледі. бөлуді бөлгендегі қалдық негізден төмен болғанға дейін атқарады. Содан кейін алынған қалдықтарды төменнен жоғарыға немесе оңнан солға қарай жазады.
26 санын екілік жүйеге аудару қажет болсын, 26-ні кезекпен 2-ге бөліп, қалдықтарын (нөлдік қалдықтарын да ескере отырып) тізбектеп, төменнен жоғарыға қарай жазамыз.
26:2 = 13 + остаток 0 11010
13:2 = 6 + остаток 1
6:2 = 3 + остаток 0
3:2 = 1 + остаток 1
1:2 = 0 + остаток 1
Сандық емес ақпаратты кодтау үшін келесі алгоритм қолданылады: кодталатын ақпараттың барлық ықтимал мәндері нөмірленіп, екілік кодтау арқылы бұл нөмірлер кодталады. мысалы, мәтіндік ақпаратты көрсету үшін символды нөмірлеу кестесі немесе символды кодтау кестелері пайдаланады, онда әрбір таңба бүтін санға (реттік нөміріне) сәйкес келеді. сегіз екілік разряд 256 түрлі символды кодтай алады.
Қолданыстағы ASCII стандарты (8-биттік кодтау жүйесі) негізгі және кеңейтілген екі кодтау кестелерінен тұрады. бірінші кестеде 128 негізгі символ бар, оның құрамында ағылшын алфавитинің символдық коды қарастырылған, ал екінші кодтау кестесінде 128 кеңейтілген символдардан тұрады.
Бұл стандартта басқа елдердің ұлттық алфавиттерінің символ- дары қамтымағандықтан, 128 кеңейтілген символдар әр елде ұлттық алфавиттің символдарымен ауыстырылады. Қазіргі уақытта 128 кеңейтілген символдарды, ұлттық алфавиттің символдарымен ауы- стыратын символдарды кодтаушы кестелер қолданылады.
Мысалы, орыс тіліндегі символдар компьютерлік желілерде кеңінен қолданылатын КОИ-8 кодтау кестелері арқылы кодтталады.
Қазіргі уақытта 16-разрядты символды кодтау негізінде құрылған UNICODE әмбебап жүйесі бар. Бұл 16-разрядты символды код- тау жүйесі 65536 түрлі символдарды әмбебап кодтармен қатамасыз етеді, яғни бұл кестеде әлемнің көптеген елдердің тілдер символы қолданылады.
Графикалық деректерді кодтау үшін растрлы кодтау әдісі қолданылады. нүктелердің координаттары және олардың қасиеттері екілік кодтау арқылы кодталған бүтін сандардың көмегімен сипатталады. сонымен қатар, ақ-қара графикалық объектілер сұр түсті 256 градациялық нүктелер комбинациясымен сипатталады, яғни кез келген нүктенің жарықтығын кодтау үшін 8-разрядты екілік сан жеткілікті.
RGB жүйесіндегі 24 разрядті (үш негізгі түстің әрқайсысы 8 разрядтан) түсті графиканы пайдаланатын режим толық түсті деп аталады. CMYK жүйесінде толық түсті режим үшін 32 разряд болуы керек (төрт түс 8 разрядтан).
Бұл компьютерлер біздің күнделікті өмірімізде пайдалы түрлі функцияларды орындайды. Сіз банкомат (Automatic Teller Machine) қолма-қол ақшаны алу немесе дүкенде азық-түлік сканерлеу немесе калькуляторды пайдаланасыз, тіпті олар да компьютердің түрі болып табылады.
Компьютерлер, негізінен төменде сипатталған қысқаша мәлімет бойынша төрт санатқа бөлуге болады. Бұл жіктеу өлшемі мен деректерді өңдеу қуаты негізде жүзеге асырылады.
Микрокомпьютерлер қоғамдағы компьютерлердің ең көп таралған түрі. Жұмыс орнында, мектепте немесе үйде сіздің зерттеу үстеліңізде пайдалануға болады. Бір уақытта бір пайдаланушы пайдаланылады. Мөлшері шағын. Бұл дербес компьютер (ДК) деп аталады.
ЭЕМ: көп пайдаланушылар пайдаланатын компьютерлер ең кішкентайынан іріге дейін ауытқып жатады.
Мөлшерінен ірі. Деректердің өте үлкен көлемін өңдеуге қабілеті бар. Super компьютерлер: мұндай ауа райы болжау, гидродинамика, ядролық модельдеу, теориялық астрофизика сияқты кешенді ғылыми-сандық есептеулерге орындау үшін пайдаланылады.
Дербес компьютерлер түрлері (ДК). Дербес компьютер (ДК Көбінесе қоғамдастықта деп аталады) тікелей емес, аса білікті бөлек компьютер операторы бар соңғы пайдаланушы пайдаланылатын неғұрлым ыңғайлы құрылғы ретінде есептелген. Ол жоғарыда аталған компьютерлердің басқа түрлерімен салыстырғанда арзан. Төменде санамаланған компьютерлердің түрлі нысандары және жеке-жеке ДК-дің әрбір түрлерінің сипаттамасы келтірілген.
2-сурет.ДК-дің түрлері Бұл туралы бүгін пайдаланылатын компьютерлер тек бірнеше атақты нысандары төменде көрсетілген және тізімді технологияларды ілгерілету болашақта басқа да көптеген қосылулар арқылы ұзартылуы мүмкін. Үстел ДК, ноутбук, нетбук, КПК, компьютерлер, планшеттер.
Үстел ДК. Әдетте Үстел компьютерлері белгіленген орында орналастырылады және ол үстел үстіне отыруға арналған зат ретінде алынған еді. Монитор, тінтуір және кілт тақтасы әдеттегі үстел компьютердің бөліктері ретінде қарастыруға болады. Бұл компьютерлерді былай сипаттауға болады: портативті компьютерлерге қарағанда тиімді төмен қуатта тұтынады. Қосалқы бөлшектер оңай қол жетімді және қымбат емес болып табылады.
Портативті компьютерлер. Ноутбуктер пайдаланғанда үстел ДК ұқсас, бірақ ұялы телефонды пайдалануға арналған. Батарея қуатына және жұмыс iстеуіне сыртқы қуат адаптері бар, зарядтауға болады. Әрекет үшін бекітілген пернетақта, Сұйық кристалды дисплей бірлігі - (LCD экран), (сондай-ақ, трек алаңы ретінде де белгілі) сенсорлық тақта. Алайда, тінтуірдің орнына сенсорлық тақтаның пайдалануға болады. Ноутбуктер үстел ДК –дан кем салмақты мен көлемі бойынша аз болып табылады. Сондықтан, ол жұмыс үстелінде көп жаңарту үшін, оның ішкі аппараттына кіру қиын.
Netbook. Нетбуктер ноутбук отбасына тиесілі, бірақ арзан және -өлшемі салыстырмалы түрде аз. Нетбуктың қуаты мен функционалдық ерекшеліктерінің жиынтығы және нарығында оларды енгізу кезінде тұрақты ноутбуктан салыстырғанда аз болады, бірақ, қазіргі уақытта Нетбуктар озық ерекшеліктерімен және қазіргі заманғы ноутбукке ұқсас жоғары қуатты келеді.
КПК (Карманные персональные компьютеры). Жеке қалталық компьютерлер (КПК), сіздің алақанынызға оны ұстауға, аз жеткілікті өлшемді қалталы компьютерлер деп аталады.
Handheld компьютерлер. ККП көпшілігі қалам негізінде болып табылады және оның сенсорлық экранда сезімталдығын енгізу құрылғысы ретінде пайдаланылатын қаламмен (жазу қалам) келеді. Олардың көпшілігі Bluetooth немесе Wi-Fi құралдары арқылы Интернетке кіруге болады. КПК Егер сіз жеке немесе бизнес жұмысын ұйымдастырады және оның нысандарын арқылы тапсырмаларды басқаруға мүмкіндік береді. Ол ноталарымен түртіп қою үшін немесе жазу үшін, мәтін өңдегішін теру, электрондық хаттарды жіберу, алу үшін, аудио, бейне файлдарын жүктеу және ойнату үшін, веб іздеу үшін, қоңырауларды жіберу және алу үшін ұялы телефон ретінде пайдаланылуы мүмкін құжат, суреттерді немесе бейнелерді жазуды жеңілдетуге, т.б.
Планшеттер. Планшеттер ұялы компьютерлер қалтадан үлкенірек және жоғарыда сипатталған ноутбуктерден кішірек. Әдетте оның cенсорлы экран және пернетақтасыз басқарылады.