Дәріс №3. Менеджмент туралы ғылымды қалыптастыру және дамыту
Жапондық менеджмент ерекшелігі. Қызметшілерді басқару
жүктеу/скачать 55,46 Kb.
|
3 такырып менеджмент
| Жапондық менеджмент ерекшелігі. Қызметшілерді басқару. Жапонияда сол жапондықтардың өздері айтпақшы бір-ақ байлық бар – ол дамдар. Тек соларға ғана сүйеніп, елдің билеуші топтары «кедергілер жарысында» жеңіске жете алады.
Басқарудың жапондық стилі –білегей. Жапондық стильгетәне нәрсе –басқарудың Коноске Мацусити ғана экономикалық механизімнің түйінді элементі ретінде адамдармен қарым-қатнас жасаудың барлық нәзік жақтарын терең, жан-жаұты зерттеу қажеттігін мойындады. Бірақ мұнда басқаруды бақлаудың сенімді, жолға қойылған жүйесі қалыптасқан. Мацусити идеясы бойынша жапондық басқару жүйесінің үш түрі қалаптасқан: адам – қаржы – технология. Технология тәуеділік жағдайда, ал бірінші орында – қызметшілер. Бсқарудың Мацусити стилі былайша сипатталады: Біріншіден, бұл танысудың белсенділігі (фирмалардың барлық бөлімшелеріндегі істің жайы, ондағы барлық қызметтің жұмыс істеуі); Оның стилінің екіші ерекшелігі – фирма жұмыскерлерінің кәсіптік шеберлігін үнемі жетілдіруне күш салу; Мацусити стилінің үшінші ерекшелігі; Инициативаны батыл көтермелеу; Ең соңында, төртінші стильдің ерекшелігі; Мүмкін болатын шешімдердің ең таңдаулысын іздестіру мақсатында менеджерлер арасындағы талқылауды жан-жақты қолдап отыру. «Мацусити дэнки» компаниясында жұмыскерлерді даярлау жүйесі, біріншіден, кәсіптік білімді оқытудан, екіншіден, фирмалық мінез-құлық кодексін игеруден тұрады. Фирмалық мінез-құлық кодексін менгергеннен кейін, жаңадан қабылданған жұмыскерлер арнайы сабаққа қатысып, онда оларға былайша сендірді: «Егер сен кездейсоқ қателік жіберсең, фирма сені кешіреді. Егер сен фирманың моральдық кодексінен тайсаң, саған кешірім жоқ». Жапонияда қызметшілерді басқару нақтылы, көбінесе дәстүрлі тәсілдерімен жүзеге асырылады. Оның ең бастылыры: жұмыскерлерді ұзақ мерзімге, өмір бойы жалдау,жасына қарай еңбек ақы төлеужәне қызметін жоғарлату болып саналады.осының арқасында жапондықтар ұзақ уақыт бойы жұмыссыздықты барынша азайтып отыр. Жапондық корпорация тән нәрсе – топтық жауапкершілік механизімін және басқалардың мақсатты тәсілдерінің бағдарламаларын белсенді пайдалану, ғылыми-зерттеу және жобалық іздестіру, инвестициялық құрылыс жобалары секілді міндеттерді шешу. Басқарудың барлық құрлымында топ маңызды ұйымдық элемет болып саналады. Жапондық басқару жүйесінде топтық ынталандыру және топтық жауапкершілік айқын сипат алады. Мұндай топтар ресми бөлімше, яғни ұйымның штаттық құрылмдық компаненттері ретінде ғана емес, ресми емес, уақытша бөлімше, мәселен сапаны бағалайтын топ ретінде құрылуы мүмкін. Жапон кәсіпкерлері Сетоку ханзаданың констетуциясында – жапондық бірінші құжатында көрсетілген көне қауымның негізгі моральдық принціпіне көңіл бөледі. Онда: «үйлесімділік – бәріненде жоғары», деп жазған. Жапондық соттар азаматтық талапты мүлде аз қарайды – жапондықтар заңға сүйене беруді ұнатпайды, өйткені, кез-келген азаматтық дау-жанжалды әділ шешу үшін гирге – борышты құрметтеуге жүгінсе жеткілікті. Шаруа сотының араласуынсыз-ақ жалға алған жеріне тиісті жарнасын төлейді, егер кезекті жарнасын төлеуді кшіктірсе, учаске қожайыны шаруа гирді – борышты құрметтеу есіне түсіргенше шыдайды. Жапонияда елдің көзінше сөгіс жариялау сирек қолданылды. Өйткені, олардың арына өшпес таңба қалдырады, соның салдарынан сөгістің ықпалы кемиді. Бұларда топтық хал-ахуалділігінің жоғарлауы, немесе, керсінше, төмендеуі, брактың кемуі нмесе артуы ұйымшылдықпен, жұмысшы топтардың мүлтіксіз жұмыс істеуімен байланыстырылады. Бұл сапалар жұмысшы тобы мүшелерінің арасындағы қарым-қатнас байланысты екені сөзсіз. Жапон кәсіпорындарында жұмысшы тобында 4-6, кейде одан көп жұмысшы істейді. Ең қолайлысы 10-20 адам болып саналады. Мұндай топта тығыз байланыс орнату, еңбек операцияларын бірлесіп орындау қамтамасыз етіледі. Жапондықтарда ұжымдық (колективтік) еңбек әрекеті шығын топтардың күш-жігері арқылы қалптасады. Бұл топтарға қажетті бағыт-бағдар беру үшін Жапон фирмасында арнайы моральдық рух, былайша айтқанда корпаративтік рух деген енгізілген. Өмірлік жалдау жүйесінде жұмыскерлер бір фирмада еңбек рыногына бірінші кіріскен күннен бастап зейнеткерлікке шыққанға дейін жұмс істейді. Мұндай дәстүр Жапонияда өткен ғасырдың аяғында қалыптаса бастады. Жапондық іскер топтарға өз ісіне және кәсіпорынға берілген, бір сәттік ғана емес, ұзақ мерзімге, тактикалық, стратегиялық мақсатты көздейтін жұмыскерлер қажет. Жұмыскерлерді өмірлік жалдау тек ірі фирмаларға ғана тән. Ал ұсақ фирмаларда мұндай тәсіл көп қолданыла бермейді. Жапон кәсіпорындарында әрбір жас менеджерге қамқаоршы, яғни американдық мамандардың айтуынша «Өкіл әке» тағайындалды. өкіл әке орта деңгейдегі беделді басшыдан таңдап алынады. Ол міндетті түрде өзі қамқорлыққа аған адам бітірген жоғарғы оқу орнының түлегі болуы тиіс. өкіл әкені ешқашанда тікелей байланысы нмесе жас менеджер жұмс істеп жүрген бөлімшенің бастығы тағайындамайды. Кандидаттарда қателікке жол бермес үшін таңдау мұқият жүргізіледі. «Мацусити – дэнка» концерінде кондидатураларды іріктегенде өлшемдік куәліктерімен және өмірбаяндық дерктерімен танысып қана қоймайды. Концерінге алынатын кадрлардың оқу орнын бітірген дипломымен және ондағы емтихан бағасымен танысып қоюы жеткіліксіз – олар дауықа түсу правосы бар құжаттармен, салықтарды төлегені туралы куәліктерімен, семьясын тексерген актімен мұқиат танысып шығады. Бұл концерінге мінездемесіз орналасуға болмайды, оның үстіне міездеме беруші концеріннің сеніміне ие болуы тиіс. Келесі кезең – қабылдау емтиханы. Конвейірде немесе станокта жұмыс істеуге тура келетін кешегі оқушылар матиматика мен жапон тілінен емтихан тапсырды. Қызметшілік немесе инжинерлік орынға үміткер студенттер университетте дәріс алған мамандығы бойнша қосымша емтихан тапсырды. Емтиханды ойдағыдай тапсырғандар әңгімелесу (собиседование) правосына ие болады. Мұндағы мақсат кодидаттың жеке сапасын, оның мінез-құлқын, бейімділігін, ынта-жігерін білу. әсіресе кондидаеттардың кәсіпорын ұжымына психологиялық үйлесімділігіне ерекше зор көңіл бөлді. Жұмысшылар кондидатурасын іріктірген, олардың жұмысқа төзімділігін, көз өлшемінің дұрыстығын тексереді. Кадрлар бәрін шешеді – бұл жапондық корпарациялар үшін ұран емес, кәсіпорынның табысты болуын қамтамасыз ететін алғы шарт. жүктеу/скачать 55,46 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|