Дәріс 6-7. Жұмысқа берілген есептерді шығару әдістері. Орындалған жұмыс көлемінің өнімділікке және оның орындалу уақытына тәуелділігінің формуласы.
Жұмысқа арналған есептерді шығару әдістері. Бірлесіп орындалатын жұмыстарға берілген есептер
Жұмысқа арналған есептің мәліметтер кестесін құру
Жұмысқа және еңбек
өнімділігіне байланысты есептер:
Бұл типтегі есептердің негізгі компоненттері: А-жұмыс,t-уақыт, N-еңбек өнімділігі (уақыт бірлігіндегі істелінген жұмыс): А=N t.
Жұмысқа жоспар бойыша трактор бригадасы жерді 14-күнде жыртады.Бригада күніне белгіленген 5 га жерді артық жыртып, 12 күнде бітірді. Неше га жер жыртылды?
Шешуі: Бригаданың еңбек өнімділігін кесте бойынша х (га/күн); х0 деп белгілейік.
Шамалар
|
жырту
|
А=N t (га)
N (га/күн)
t күн
|
Жоспар бойынша
|
Шын мәнінде
|
14х
х
14
|
12(х+5)
х+5
12
|
Теңдеу құрып, шешеміз:
14х=12(х+5)
2х=60;
х=30.
Жоспар бойынша еңбек өнімділігі 30 га/күн , сонда өңделген жердің ауданы 30 14=420 га.
Жауабы: 420 га.
2.Токарь 120 тетік қайрау керек.Жаңа құралды қолданып, сағатына 4 тетікті артық қайрай отырып, берілген тапсырманы 2 сағ 30 мин-қа белгіленген уақытынан ерте бітірді.Жаңа құралды қолданып, токарь сағатына неше тетікті қайрады?
Шешуі: Токарьдің алғашқы еңбек өнімділігін х (тетік/сағ); х0деп белгісіз.
шамалар
|
Дайындау
|
Теңдеу құрып шешеміз
|
А тетік
N тетік/сағ
T=A:N сағ
|
Ескі құрал
|
Жаңа құрал
|
120
х
120:х
|
120
х+4
120:х+4
|
120:х-120:х+4=2
х2+4х-192=0
х1=-16, есеп шартын қан.-майды
х2=12
|
Жаңа құралды қолданып істегендегі еңбек өнімділігі 12 тетік/сағ.
Жауабы: 12 тетік.
3.Екі бригада орындықтар жасады, сонда бірінші бригада 65 орындық, ал екінші бригада 66 орындық жасады.Бірінші бригада бір күнде екіншіден екі орындық артық, бірақ одан бір күн кем жұмыс істеді.Екі бригада бірлесе отырып, бір күнде қанша орындық жасады?
Шешуі: 2-ші бригаданың еңбек өнімділігін х (ор/күн), 1-ші бригаданікі –(х+2);х0.
Шамалар
|
дайындық
|
1-бригада
|
2-бригада
|
A орынд
N ор/күн
T=A:N күн
|
65
х+2
65:х+2
|
66
х
66:х
|
Теңдеу құрып, шешеміз:
66:х-65:(х+2)=1
х2+х-132=0
х1=-12 қанағат-майды.
х2=11
2-ші бригаданың еңбек өнімділігі 11 ор/күн.
1-ші бригаданікі-13 ор/күн.
Жауабында екеуінің қосындысынын көрсетеміз.
Жауабы: 24 орындық.
6.Бір жұмысшы жұмысты 12күнде, ал екіншісі осы жұмысты 6 күнде бітіреді.Бірге істеп неше күнде бітіреді
Шешуі:
1.Барлық жұмыс көлемін бір деп аламыз.
2. 1-ші жұмысшының еңбек өнімділігі 1/12.
2-ші жұмысшының еңбек өнімділігі 1/6
3. t=1/N=1/ (1/6 +1/12)=4 күн
Жауабы: 4күн
7.Бес адам берілген жұмысты орындайды.1-ші, 2-ші, 3-ші бірігіп жұмыс істесе барлық жұмысты 7,5сағ; ал 1-ші,3-ші және 5-ші бірігіп, барлық жұмысты 5сағ,1-ші,3-ші, 4-ші бірігіп-6сағ,2-ші,4-ші,5-ші-4 сағатта орындайды.Барлық бесеуі бірігіп істесе, осы жұмысты неше күнде бітіреді.
Шешуі:
Барлық жұмысты 1 деп аламыз.Әр бір бес жұмысшының еңбек өнімділігі х1,х2,х3,х4,х5 болсын.
Теңдеулер жүйесін құрып, теңдеуді шешеміз:
Соғы теңдеуді 2-ге көбейтіп, барлық теңдеулерді қосамыз. Сонда 3(х1+х2+х3+х4+х5)=1
Осыдан 5 адам осы жұмысты 3 сағ бітірді.
Жауабы: 3 сағ.
Достарыңызбен бөлісу: |