14.2 Оќыту – педагогикалыќ процестіњ ќҒрамдас бҰлігі.Оқытудың атқаратын қызметі
Тиісті ғылым салаларына қарай оқу пәндерінің мазмұны сандық және сапалық параметрлері бойынша әр түрлі болып келеді. Оқу курсы үшін базалық білімдер таңдалып алынады; курстың қолданбалы аспектілері мамандықты ескере отырып жасалады, яғни мамандандыру курстары; сонымен қатар орындалатын оқу тапсырмалары тиісті түрде құрастырылады. Базалық білім –курсты оқытуға арналған негізгі педагогикалық мақсаттардың жиынтығы болып табылады.
Педагогикалыќ теориядаѓы басты ќаѓида: оќыту білімдендіру мен тєрбиеніњ ќҒралы. Олай болса, тєрбиелей отырып оќыту барысында шєкірттіњ Ұркені Ұсіп, ањѓарѓыштыѓы мен байќаѓыштыѓы, зейіні жетіліп, ќиялы ќанат жайып єржаќты дамиды. Ой-т‰сінігініњ Ұрістеуі негізінде іс-єрекетке, ењбекке, єлеуметтік ќарым-ќатынасќа даѓдылану бастау алады.
Тєрбиелей отырып оќыту – ѓылыми-теориялыќ тҒрѓыдан ќараѓанда шєкірттіњ д‰ниетанымына, аќыл-ойына, адамгершілік сеніміне, мінез-ќҒлыќ сипаттарыныњ ќалыптасуына ыќпал етеді. Сондай-аќ мењгерген білімі Ұмір аќиќаттарын Ғѓынып, ондаѓы ќҒндылыќтарды танып, оны Ұз Ұресіне лайыќ тҒтына білуге жол ашады, тєлімдік м‰мкіндіктіњ арнасын кењейтеді. Былайша айтќанда, оќушы ќабілетініњ дамуы білімін терењдетіп, тєлім-тєрбиені бойѓа сіњіріп имандылыќ ќасиеттерініњ ќҒлшынысын жебей т‰седі.
Оќыта отырып тєрбиелеу – оќушыныњ ѓылыми-танымдыќ кҰзќарасы мен білімін жєне оны дҒрыс Ғѓына білуін ќалыптастыру мен ќатар шєкірттіњ тєлім-тєрбиелік танымдыќ санасын жетілдіріп, адамгершілік т‰сініктіњ беки т‰суіне игілікті єсер ететін м‰мкіндігі уаќыт талабына орай ‰немі Ұрістеп отыратын ќҒбылыс.
Сонымен тєлімдік м‰мкіншіліктерін ескере келіп, оќыту мен білім беру тиісті маќсаттылыќ баѓдары болуы талап етіледі. Оќытудыњ тєрбиелік сипаты – оныњ ѓылыми мазмҒнына да тєуелді. Тєрбиелей отырып оќыту тҒлѓаны жан-жаќты дамытып, аќыл-есін, адамгершілік танымын, єлеуметтік т‰сінігін жетілдіреді, тҒлѓаныњ д‰ниетанымын, моральдыќ сенімін бекітеді жєне рухани кҰркеюіне ыќпал етеді. ТҒжырымдай айтсаќ, оќыту оќушыны біліми т‰сінікпен ќаруландырып, тєлімдік Ұнегені Ғѓынып, оны Ұмірге ‰йлесімді ж‰зеге асыруѓа баѓдарлайды.
Оқыту процесінің атқаратын қызметіне келер болсақ,ол: білімдендіру, дамыту, тәрбиелеу, ұйымдастыру қызметтерін атқарады.
Білімдендіру қызметінде оқыту процесінде білім, білік, дағды қалыптастырылу көзделеді. Білім- нақты айғақтарды, мәліметтерді, ұғымдырды, ережелерді, заңдарды, теорияларды, формулаларды есте сақтау.
Білік- ережелерге сүйене отырып, кез келген іс-әрекетті жүзеге асыра білуі. Немесе, білімді тәжірибеде қолдана білуі.
Дағды- саналы іс -әрекеттің автоматтандырылған компоненті.
Тәрбиелеу қызметі- әлеуметтену процесінің табиғи жағдайына байланысты туындайды. Оқыту процесінде алынған білімдеріне сай олардың көзқарастары, ғылыми дүниетанымы, құндылық дүниесі, адамгершілік қасиеттері қалыптастырылады.
Дамытушылық қызметі: тұлғаны әржақты дамыту, яғни ойлау, сөйлеу, іс-әрекет және т.б. қасиеттердің дамуын көздейді. Бұл мәселеде дамыта оқытуға байланысты П.Я.Гальперин, В.В.Давыдов, Л.В.Занков, Д.Б. Эльконин және т.б. жүйе құрған.
Достарыңызбен бөлісу: |