Дәріс Педагогика ғылымының әдіснамасы туралы түсінік. Педагогикалық зерттеудің әдістері. Маќсаты
жүктеу/скачать 69,37 Kb.
|
Лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Негізгі ұғымдар
|
Дәріс 2. Педагогика ғылымының әдіснамасы туралы түсінік. Педагогикалық зерттеудің әдістері. Маќсаты: студенттерге педагогиканың әдіснамасы және зерттеу әдістері туралы мәлімет беру, олардың ғылыми мәдениетін ќалыптастыру. Жоспары:1.Педагогиканың әдіснамасы ұғымына түсінік 2.Педагогикалық зерттеулердің зерттеу әдістері Негізгі ұғымдар: ғылыми зерттеу әдісі, абстракциялау (дерексіздендіру) теориялық, эмпирикалық зерттеу әдістері, эксперимент 2.1. Педагогиканың әдіснамасы ұғымына түсінік Ғылым тек жаңа білімдердің толықтырылуымен ғана дами алады. Игерілген білім ең алдымен әдіснамалық зерттеулерді таңдауға байланысты нақтыланады. Әдіснама (грек сөзі methodos – зерттеу жолы немесе таным, теория, оқу және logos – сөз ұғым): 1) теориялық және практикалық іс-әрекетті құру және принциптер жүйесі мен ұйымдастыру тәсілі; 2) ғылыми таным әдісі туралы ілім;3) қандай-да бір ғылымда қолданылатын әдістер жиынтығы. Әдіснама -зерттеу жұмысының сапасын бағалауға оның бағдарламасын құруға, ғылыми білімдер жүйесін түзуге бағытталған іс-әрекет. Сонымен қатар зерттеу объектісі мен пәнінің ерекшеліктеріне байланысты зерттеуді ұйымдастыру және принциптерін таңдау, мәселеге әр тұрғыдан келу. Педагогика ғылымының әдіснамасы- бұл таным процесі, формасы, әдістері, принциптері туралы ілім және педагогикалық құбылыстарды бейнелейтін білімдерді іздестіру мен оған әр тұрғы аспектіден келу жүйесі. Теориялық білім педагогиканың шынайы құбылыстардың әдіснамасының негізі болады, сонымен қатар әдістеме арқылы іске асырылады. Ал, теория – таным процесінің нәтижесі, єдіснама танымѓа жетудің жолы. Таным теориясы таным іс-єрекетінің тұтас процесін, мазмұнын қарастырады. Ғылыми әдіснаманың үш деңгейі бар: философиялық, жалпы ғылыми, нақты ғылыми. Философия әдіснама ретінде зерттеушіні адам, қоғам, табиғат, сана дамуының жалпы заңдарын білуіге, әлемнің тұтастығын қамтуға байланысты мәселелерден алатын орнын анықтаумен қамтамасыз етеді. Жалпы ғылыми әдіснама зерттеудің кейбір жалпы заңдары мен ұстанымдарын меңгеруге көмектессе, нақты ғылыми әдіснама, ғылыми пәнге қатысты заңдылықтар мен ұстанымдарды меңгеруге көмектеседі. Қандай ғылым саласы болмасын ең алдымен философиялық ілімге сүйенеді. Ғылымды философиялыќ, аксиологиялыќ түсіну философия ғылымың мазмұнына кіреді , сондай-ақ ѓылыми білім туралы түсініктердің ќалыптасуына негіз болады. Дегенмен маманның ғылыми-зерттеу мәдениетіне, єдіснамалыќ тҒжырымына тек философия және оныњ гносеологиялыќ негіздері ѓана ықпал етпейтіні белгілі. Ал, әдіснамалыќ тұжырымдар ғылымныњ философиялыќ негіздері мен педагогика ѓылымыныњ қарастыратын мәселелеріне сай ажыратылады. Зерттеушініњ єдіснамалыќ тҒжырымы оныњ бұрын ќалыптасқан психологиялыќ-педагогикалыќ тҒжырымдары негізінде толықтырылады. Тіпті кей кезде, барлық ғылым жүйесі негізге алатын тҒраќты ережелер, єдістемелік кҰзќарастар, ѓылыми мектептердің негізгі баѓыттары да өзгеріске ұшырап отырады. Демек, теориялыќ білім дегеніміз белгілі бір педагогикалыќ шынайы ќҒбылысты талќылауѓа, ќолдануѓа жєне т‰сіндіруге баѓытталѓан ѓылыми кҰзќарастар, тұжырымдар, т‰сініктер мен идеялардың жиынтыѓы болып табылады. Теориялық білім жеке адамды тєрбиелеу, оќыту және ќалыптастырудыњ ќалыптасќан тєжірибесін шыѓармашылыќ тұрғыдан ќайта ќҒрумен тікелей байланысты деуге болады. Сондықтан да ол педагогикалыќ тєжірибені ќортындылап, жеке адамның болашаќта маман ретінде ќалыптасуы мен дамуыныњ алғы шарты бола алады. Ғылымда әдіснамалық бөлімнің төрт деңгейін бөліп қарастырады: философиялық, жалпы ғылыми, нақты ғылыми және техникалық. Философиялық деңгейде танымның жалпы қағидалары және ғылыми аппараты құрылады. Жалпы ғылыми деңгейдің негізінде көптеген ғылымдарда қолданылатын тұжырымдамалар, әр аспектіде ғылыми тұрғыдан келу жүйесі жатыр. Яғни, жүйелілік, жеке тұлғалық, іс-әрекеттілік, мәдени, этнопедагогикалық және т.б. тұрғылардан келу. Нақты ғылыми деңгей- нақты бір ғылым саласында қолданылатын зерттеу әдістер, принциптер жиынтығы. Техникалық деңгейін зерттеуге қолданылатын әдістеме мен техника құрайды. Ќазіргі кездегі ѓылымныњ єдіснамасы білімніњ жеке бір саласы ретінде дамуда және оѓан наќты-ѓылыми дењгейде Єдіснама - єдістер туралы ілім және оларды зерттеушініњ ойлау деңгейін, оны таным процесініњ дамуына жол көрсетуші ретінде ќарастырған дұрыс. Педагогика ѓылымы єдістерініњ негізгі мазмҒнын-оќыту, тєрбиелеу, дамыту теориялары ќҒрайтыны баршаға мәлім. Бұл аталған теориялар зерттеу єдісі ќызметін атќарады және басќа теориялардыњ ќҒрамдас бҰлігі болып табылады. Таным процесіндегі єдістерге антикалыќ философияда-аќ ‰лкен мєн беріліп, алѓаш рет зерттеу нєтижесі мен ѓылыми таным єдісі арасындаѓы байланыс айќындалѓан. Ќазіргі кезде таным єдістері, олардыњ ќалыптасып, даму процесі зерттеу объектісін нақты әдістерді қолдануды меңзейді. Ғылыми-педагогикалыќ зерттеу єдістерініњ дамуы мен жетілдіру процесі педагогика ѓылымыныњ дамуына зор әсер етуде. Ѓылыми-педагогикалыќ зерттеудіњ єрт‰рлі єдістері сондай-ақ, зерттеушінің ойлау қабілетінің шыѓармашылыќ тұрғыдағы сипаты ѓылыми зерттеулердіњ барлыќ єдістері және олардыњ Ұзара байланысын бейнелейтін ортаќ теория жасауда көптеген ќиындыќтарѓа єкеліп соғады. Сол себептен, таным єдістерініњ кҰптеген жіктемелері бар, оларды ќолдану маќсатќа, объектіге , зерттеудің пєніне және де зерттеу єрекеттеріне, ѓылыми іс-єрекет пен зерттеу болжамдарын ж‰зеге асыруға негізделіп бағытталады. Зерттеушініњ теориялыќ ойлауы мен зерттеу мәдениеті негізінде материалистік диалектика єдісі жатыр, ол ізденушіні ѓылыми фактілерді жинақтауға оны т‰сіндірудегі субъективті кҰзќарастан, олардыњ біржаќтылыѓынан ажыратылып, зерттеушіні зерттеу мєселесіне тарихи талдау жасауѓа , оныњ дамуыныњ тенденциясы мен зањдылыќтарын іздестіруге, таным мен болмыстаѓы ќарама-ќайшылыќтарды шешудіњ тєсілдерін ашуѓа итермелейді. Объективті зањдылыќтар арқылы аныќталатын білім мен шынайы аќиќаттыњ єр т‰рлі формаларыныњ Ұзара байланысын аныќтауѓа, ќоѓамдыќ жєне жаратылыстану ѓылымдарын дамытатын ой-пікірлердің басќа да диалектикалыќ єдістерін терењ т‰сінуге кҰмек көрсетеді. Ѓылымныњ ќазіргі єдіснамасы, сондай-ақ педагогикалыќ єдіснама да, теорияныњ негізін ќҒрайтын; теориялыќ т‰сіндірмені талап ететін фактологиялыќ материалдыњ бастапќы эмпирикалыќ негізі; зерттеу объектісін суреттейтін алѓашќы жорамалдардан, аксиомалардан, болжамдардан жєне теориялыќ ыњѓайлардан тҒратын, бастапќы теориялыќ негіз; теорияныњ логикасы мен ќҒрылысы; эмпирикалыќ дєлелдері бар теориялыќ пайымдаулар жиынтыѓы; объект пен оныњ теориялыќ үлгісін суреттеумен байланысты педагогикалыќ теорияны ќалыптастырудыњ єдіснамалыќ негізі сияқты компоненттерден тұрады. Таным процесінде белгілі бір, наќты ѓылымдарды (химия, физика, математика, тіл білімі) зерттеу жеке єдістер арқылы іске асырылады. Мұндай, наќты ѓылымдардыњ єдістерімен ќатар жалпы ѓылыми сипаттаѓы барлық ѓылымдарда ќолданатын әдістер қатарына: баќылау, тењеу, талдау жєне синтездеу,сұрыптау,Ұлшеу, эксперимент, индукция мен дидукция т.б. Ғылыми-зерттеу єдістер: теориялыќ жєне эмпирикалыќ єдістерге бҰлінеді. Яғни, зерттеу єдісі - к‰рделі таным ережелері және олар зерттеудіњ таным операцияларыныњ іске асуыныњ белгілі бір тєртібін белгілейді, сонымен қатар т‰рлі єдіс-тєсілдердіњ жиынтыѓын құрайды. жүктеу/скачать 69,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|