2) Педагогикалық эксперимент мына екінші кезеңдегі зерттейді - Қалыптастырушы немесе құрастырушы эксперименті - зерттеушілер үшін, констациялық фактінің міндеті, педагогикалық құбылыстың ерекше кейбір құрылымдарын, жеткілікті түрде білімнің жағдайын алдын-алу. Сыныптың жіберілген қателіктерімен қарым-қатынас мінездеме береді. Оқушылар педагогикалық зерттеудің міндеті баңынышты ашу болып табылады. Заңдарды, себептерді оқытатын құбылыстарды енгізеді. И.П.Павлов фактіні ізденуде оның жоғарыда қалауға болмайтыны ескертті. Заңдардың қажетьілігін басқаруды іздеу болып табылады. Құрастырушы құбылыстың заңдарымен заңдылықтары жасырынбайды. Бұл кезеңнің жақсы жағдайында ұйымдармен болжамдар тууы мүмкін. Оның тексеруімен бекітілуімен қалыптастыру экспериментімен міндетін құрайды, мұнсыз психологиялық педагогикалық эксперимент аяқсыз қалады. Кей жағдайда тіпті қалыптастырушы дөрекі экспериментте мәселенің жағдайын алдын-ала оқытады. Педагогикалық зерттеулер мақсаты біріккен звноллар қалыптастырады. Одан әрі ол оны тексереді, оқушылардың оқуы мен тәрбиесін жаңаша құрастырады, мына шарттарды енгізе отырып, оқу және тәрбие жұмысындағы жүргізілетін жоғары нәтижелігін қамтамасыз ететін шарттарды енгізеді. Бұл көп құрамды оқытушылар тобында анықталады және ерекшеленеді. Бірақ бұндай оқытуды құрастыру дәленденбеген болып қалады, алынған қортындылар сол шарттардың іздерінің құбылыстары, сонымен қатар зерттеушінің қайта енгізілуі жаңа психологиялық педагогикалық компонентің шешімін дәлелдеуге экспериментті бірден бірнеше сыныпта жүргізеді. Зерттеуші таза қорытынды алу үшін бұл сыныптарды сәйкестендіруге тырысады.
