Байланысты: Психология п ні туралы т сінік ж не оны даму тарихы
Жаттығу. Аутотренинг: «Жедел стресстік жағдайдағы алғашқы көмек» • Бірінші және негізгі ереже жедел күйзеліс жағдайында ешқандай шешім қабылдауға және оны қабылдауға тырыспау керектігін айтады (табиғи апаттар өмірді құтқару кезінде ерекше жағдай болып табылады).
• Психологтар кеңесіне құлақ салыңыз: онға дейін санаңыз.
• Тыныс алуыңызға көңіл бөліңіз. Мұрынды баяу итеріп, біраз дем алыңыз. Тынысты өте баяу, мұрын арқылы тыныс алуыңызға байланысты. Демді сыртқа шығару
• Оқиғалар екі жолмен дами алады.
Егер стресстік жағдай сізді үй ішінде болса, онда шиеленісті келесі жолдармен жоюға болады.
• Қажет болса, тұрып, кешірім сұраңыз, бөлмеден шығыңыз. Мысалы, сіз жалғыз қалуға болатын басқа жерге баруға мүмкіндігіңіз бар.
• Жай тұрған бөлмеңіз сізге таныс болса да немесе қарапайым көрінсе де, жайлап айналаңызға қараңыз. Бір тақырыптан екіншісіне қарап, олардың сыртқы түрін сипаттаңыз.
Содан кейін аспанға терезеден қараңыз. Көрген нәрсеге зейін қой. Аспанға осылай соңғы рет қашан көз салдыңыз? Әлем әдемі емес пе ?!
• Суды стақанға жинап (ерекше жағдайларда, алақаныңызда), баяу, шоғырланған сияқты ішіңіз. Су сіздің тамағыңыздан ағып жатқан кезде зейінді шоғырландырыңыз.
• Түзетіңіз, аяқтарыңызды иық иектен бөлек қойыңыз және дем шығарған кезде бастарыңыз бен қолдарыңыз еркін болу үшін мойын мен иығыңызды босатыңыз. Терең дем алып, тынысыңызды бақылаңыз. Мұны бір-екі минутқа жалғастырыңыз. Содан кейін баяу түзетіңіз (бас айналмау үшін мұқият әрекет етіңіз).
Егер стресстік жағдай сізді сыртта ұстаса, келесі жаттығуларды орындауға көңіл бөліңіз.
• Айналаңызға қараңыз. Айналадағы заттарды әртүрлі позициялардан қарауға тырысыңыз, көргеннің бәрін ақылмен атаңыз.
• Көргеніңнің бәрін өз-өзіңе айтып, аспанды мұқият қара.
• Шағын заттарды тауып алыңыз (жапырақ, бұтақ, тас) және оны мұқият тексеріңіз. Тақырыпты кемінде төрт минут зерттеп, оның пішінімен, түсімен, құрылымымен көзді жұмбақ етіп елестете алатындай етіп зерттеңіз.
• Егер сіз суды іше алсаңыз, оны қолданыңыз - сұйықтықтың тамағыңызға қалай түсетініне назар аударып, жай ішіңіз.
• Деміңізді қайтадан қадағалаңыз. Мұрыннан баяу дем алыңыз: дем шығарғаннан кейін біраз уақыт деміңізді алыңыз, содан кейін мұрын арқылы баяу дем алыңыз. Әр деммен иықтарыңыздың қалай демалып, төмен түсетініне назар аударыңыз. Жағымды сезім, солай емес пе? Сол сәттерден ләззат алыңыз! (Каппони, Новак, 1994).
Әдебиеттер
1. Анцупов А. Я., Шипилов А. И. Конфликтология. – М.: ЮНИТИ, 1999. – Гл. 32; 35.
2. Гришина Н. В. Психология конфликта. – СПб.: Питер, 2000.
3. Конфликтология / Под ред. А. С. Кармина. – СПб.: Лань, 1999. – Гл. 3; 13.
4. Психология: Учебник / Под ред. А. А. Крылова. – М.: Проспект, 1998. -Гл. 17; 20; 21.