Дәріс тезистері 1 дәрістің тақырыбы: Тұлға психологиясының пәні мен міндеттері
жүктеу/скачать 86,25 Kb.
|
Дәріс тезистері
| Өмір баяны. Рэймонд Бернард Кеттел 1905 жылы Англияның Стаффордшир деген жерінде дүниеге келген. Ол өзінің өмір баянында балалық шағының бақытты жэне қызықты өткенін еске түсірген. Бірақта оның бақытты балалық шағы Англияда бірінші дүниежүзілік соғыс басталған кезде тоқтап қалған себебі оның үйінің жанында әскери госпиталь орналасқан. Сондықтан ол көптеген жараланған солдаттарды көреді.
16 жасында Кеттел Лондон университетіндегі Королевский колледжіне түсіп, физика мен химия мамандығын оқиды. Бітіруіне екі ай қалғанда ол диплом алады. Өзінің достары мен класстастарының кеңесі мен ол психология мамандығына түсіп оқуын аяқтауды шешеді. 1929 жылы ол Лондон университетінде философия докторы атағын алады. Кеттел студент болуымен қатар ұлы Британ психологы Чарльз Спирменнің ассистенті болып жұмыс жасап жүреді. Психологияда 5 жыл ішінде доктор атағын алып Англиядағы клиникада директор болып жұмыс жасайды. Кейін Нью-Йоркқа көшіп кетеді онда ол 1 жыл болады және Колумбия университетінде теоретик Е.Л.Торндайк пен жұмыс жасайды. Осы жылдан бастап Америка Құрама Штатында қалады. 1938 жылы ол Кларк университетінің психология факультетінде жұмыс жасайды, осы уақытта бұл университеттің психологы Г.Стэнли Хоол болады, ол 1941 жылы Гарвардта лектор психолог атағын алады. 1945 жылы Кеттел Иллинойс университетіне ауысты бұл жерде ол 30 жылдай жасайды. Ол жеке және топтық анализ лабораториясында директор болып жұмыс жасайды. 1973 жылы ол Иллинойстағы университетінің жұмысын тастап Коларадо штатындағы Боулдер деген жерге көшіп кетеді. Ол жерде Кеттел мораль және өзіңдік реализация институтын ашады. 1977 жылдан бастап ол Гавай университетінде кеңес беруші профессоры болады және Иллинойсте де атақты профессор атағын алады. Кеттел осы кезде де зерттеу жұмыстарын жүргізіп, ғылыми еңбектер жазды . Кеттел атақты теоретиктердің бірі, ол өз өмірінде 35 кітап, 400 зерттеу жүргізген. Оның еңбектерінің бірі «Описание и измерение личности» 1946 ж., «Личность системное теоретическое фактическое иследование» 1950ж «Научный анализ личности» 1965ж., «Наследование личности и способности» 1982ж., «Бейондизм религия от науки» 1982ж. Жетекші концепциялар мен принциптер. Кеттел теориясында күрделі қарым-қатынас тұлға мен әлеуметтік мәдени матрица организімінің функциасын қарастырады. Кеттелдің айтуы бойынша тұлға теориясының іс-әрекеті ұрпақтан-ұрпаққа және қоршаған ортаның әсерінің өзгеруінен жекешеленеді. Кеттелдің тұжырымы бойынша - тұлға бұл бір жағдайдағы іс-әрекет. Кеттелдің математикалық анализінде іс-əрекеті алдын-ала білу көбейту спецификасын тапты. Оның формуласы: R = f(S,P) Мұндағы R - жауап беру реакциясы. “Қатаң” құрылымды үлгілер арасынан жеке қасиеттерді темпераменттің қасиеттерімен теңестіретін Г.Айзенк құрған жеке тұлға үлгісі ең танымал үлгі болды. Ол ұсынған үлгіде жеке тұлғаның үш фундаменталды қасиеттері немесе димензиялар берілген, олар: интроверсия-экстраверсия, нейротизм (эмоционалды тұрақсыздық) – эмоционалды стабильность, психотизм. Нейротизм- бұл жеке тұлғаның жоғары қозғыштығымен байланысты қасиеттері. Эмоционалды – стабильді адамдар салмақты, байсалды болса, невротиктер (нейротизм мәні жоғары адамдар) үрейге тез енеді, қызба (тез қозғыш), мазасыз боп келеді. Психотизм - басқа адамдарға немқұрайлы, қызығушылығы жоқтық және әлеуметтік нормаларды қабылдамауды бейнелейтін жеке тұлғаның қасиеттерін бейнелейді.
жүктеу/скачать 86,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|