Тегіс жердің фотопланын дайындау. Трансформирленген сурет дәлдігіне тигізетін жер бедерінің әсері.
Аралас түсіру әдісі»
Трансформирлеу келесі түрлерге бөлінеді: оптикалық-графикалық, графикалық, аналитикалық, фотомеханикалық және дифференциалдық.
Оптикалық-графикалық трансформирлеу фотоүлкейткіш тип- тес шағын проекторлармен жүргізеді. Трансформирленген көріністі қаламмен айналдыра сызады.
Графикалық трансфармирлеу кезінде өзара кескіндеу торлары арқылы қарап отырып түсіреді. Бүндай тәсілдер аз қолданылады. Көбінесе план мен карталарды жөндеуде қолданады.
Аналитикалық трансформирлеу сурет пен жер бетіндегі нүктелердің арасындағы аналитикальщ байланыс формулаларына негізделген. Трансформирлеу ЭЕМ-ның көмегімен немесе арнайы бағдарламалар арқылы компьютер көмегімен сурет координатасын жер бетіндегі координаталарға ауыстыру арқылы жүргізеді. Анали- тикалық трансформирлеу кезінде:
- трансформирленген суреттің сандық моделін;
- координатограф немесе графоқұрылымдарды ЭЕМ-ге қосу арқылы графикалық түрде;
-фотобасу аспабтары көмегімен фотокөрініс түрінде алуға болады.
Фотомеханикалық трансформирлеу фототрансформаторлар- дың көмегімен орындалады және фотоплан алу мақсатында тегіс және қырат жерлердің аэрофотосуреттерін трансформирлеуде қол- данылады. Қазіргі уақытта аэрогеодезиялық өндірісте бұл тәсіл кеңінен қолданылып келеді.
Дифференциалдық тәсіл (ортофототрансформирлеу) арнайы ортофототрансформаторларды қолдануға негізделген. Аэрофотосу- реттер шағын участкелермен трансформирленеді. Трансформирленген көріністен ортофотосурет алады жэне одан ортофотоплан қүрастырады. Аэрофотосуреттерді көлбеу жазықтықта да трансфор- мирлеуге болады. Іс жүзінде суреттер горизонталь жазықтықта трансформирленгенмен бірдей болады.
Күрделі жер бедерін жай фототрансформирлегеннен көрі ортофототрансформирлеген өте тиімді, сол себепті соңғы кезде ортофототрансформирлеу тәсілі кеңінен қолданылып келеді және бұл тәсіл бедерлі жер беті фотопланын кез келген дэлдікпен дайын- дауға мүмкіндік береді.
Ортофототрансформирлеудің мэні - пландық аэроғарыштық суреттердегі көрініс элементтерін ортофотосуретке масштабтап келтіру. Элементтердің көлемі былай анықталады: жер бедерінің салдарынан қалдық бүрмалаушылық 0,02-0,05 мм аспауы керек делік, ол үшін фотокөріністі диафрагма арқылы экранға түсіреді (диафрагма формасы эр құралда әр түрлі болады, мысалы, төрт- бүрыш немесе параллелограмм). Фотокөрініс жер бетіндегі нүкте биіктігіне байланысты бірдей масштабқа үздіксіз кескіндеу биіктігін өзгерте отырып жүргізеді.
Фототрансформирлеу фототрансформаторлардың көмегімен орын- далады. Оның негізгі конструктивтік элементтері: трансформирлеу суретінің жазықтығы Р, негізгі объектив жазықтығы R және экран жазықтығы Е, сондай-ақ жарық беру аспабы болады. Фототранс- форматорларда перспективалық өзгертуден басқа масштабтық өзгерту де орындалады. Көрініс экранға түсірілгенсін оның ашықтығын бүкіл кадр бойында сақтау мәселесі пайда болады. Ол үшін екі оптикалық шартты орындау керек.
