Тақырыбы: Әлеуметтену – әлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде
Дәріс мазмұны:
«Әлеуметтену» ұғымы туралы түсінік
2. Әлеуметтенудің мәні
3. Әлеуметтенудің кезеңдері, факторлары, құралдары
1. «Әлеуметтену» терминінің негізін салушы ретінде америка әлеуметтанушысы Ф. Г. Гиддингс есептеледі. Өзінің 1887 жылы жарық көрген «Әлеуметтенудің теориясы» атты еңбегінде ол бұл терминді қазіргі кездегі мәніне жәніне жақын жағдайда қолданды, яғни, - «индивидтің әлеуметтік табиғаты мен мінез-құлқының дамуы – адамның әлеуметтік өмірге дайындығы», - деп анықтама берді.
ХХ ғасырдың орта тұсына таман әлеуметтену мәселелері пәнаралық дербес сала ретінде зерттеле бастады. ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейін әлеуметтену туралы айтқанда, барлық дерлік ғалымдар тек баланың, жасөспірімнің дамуын ғана назарға алатын. Соңғы кездерде бұл сала тек балалық, жастық шақты ғана емес, сонымен бірге, ересек, тіпті, қарт адамдардың да әлеуметтенуін зерттейді.
Адамның өзінің әлеуметтенуіндегі ролін түсінуі туралы әлеуметтану ғылымында негізгі екі көзқарас (өте шартты түрде) бар:
субьект-обьектілік қарым-қатынас көзқарасы (қоғам-ықпал субьектісі, ал адам – оның обьектісі ретінде).Бұл көзқарасты жақтаушылар әлеуметтену процесіндегі адам позициясын пассивтік тұрғыдан қарастырып, ал әлеуметтенудің өзін қоғамға бейімделу ғана деп түсіндіреді. Бір сөзбен айтқанда, қоғам әр мүшесін өз мәдениетіне сай етіп қалыптастырады дейді. Бұл көзқарастың негізін салушылар – француз ғалымы Эмиль Дюргкейм және америкалық Талкот Парсонс.
екінші көзқарасты жақтаушылар – адам әлеуметтену процесіне белсенді қатыса отырып, тек қоғам жағдайына бейімделіп қана қоймай, сонымен бірге, өз дамуына, өз өміріне өзі ықпал ете алады және жауап бере алады деп есептейді. Бұл көзқарас – «субьект-субьектілік» деп аталады. Бұл бағыттың негізін салушылар – америка ғалымдары Чарльз Кули, Джордж Гербарт Мид т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |
