Ұсынылатын әдебиеттер:
Негізгі әдебиет: [1,2] [6]
Қосымша әдебиет: [1,2] [4]
Электронды ресурс: [1-5]
Бақылау сұрақтары
1. Ғимараттар мен имараттардың инженерлік жүйелерін құрайтын техникалық құрылғылардың кешенін атаңыз.
2. Ғимараттардың инженерлік жүйелерін жобалау саласы оны сәулет-құрылыс дизайнының басқа салаларынан ерекшелейтін қандай ерекшеліктермен сипатталады?
3. «Гидравлика» ғылымының анықтамасы қандай?
4. Физикада молекулалық құрылымы бар денелердің қандай агрегаттық күйлері болады?
5. Аққыш заттар деген не?
6. Сұйықтықтар және олардың негізгі физикалық қасиеттерін атаңыз
7. Гидравликаға дифференциалдық теңдеулердің математикалық аппаратын енгізуге мүмкіндік беретін не?
8. Сұйықтықтың меншікті (жекелеген) салмағы деген не?
9. Капиллярлық деген не?
10. Сұйықтықтың беттік керілуі деген не?
ДӘРІС 2. ҚАЛАНЫҢ ТҰРҒЫН АУДАНДАРЫ МЕН ЕЛДІ МЕКЕНДЕРДІ СУМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖҮЙЕЛЕРІ.
Елді мекендерді сумен жабдықтау жүйелері мен схемалары.
Ғимараттар мен имараттардың ішкі су құбыры.
Елді мекендерді сумен жабдықтау жүйелері мен схемалары.
Сумен жабдықтау жүйелерін есептеу негіздері.
Дәрістің мақсаты: Елді мекендерді сумен жабдықтау жүйелері мен схемаларын талдап, зерделеу
СУМЕН ЖАБДЫҚТАУДЫҢ МАҢЫЗЫ
• Сумен жабдықтау және су бұру халықтың және елдің халық шаруашылығының барлық салаларының қалыпты
өмір сүруін қамтамасыз ететін маңызды санитарлық-техникалық жүйелер болып табылады.
• Табиғи су көздерін пайдалана отырып, бұл жүйелер әртүрлі тұтынушыларды сумен қамтамасыз етеді, сондай-ақ сарқынды суларды тазартуды, оларды бұруды және табиғатқа қайтаруды, су көздерін ластанудан және сарқылудан қорғауды және қорғауды қамтамасыз етеді.
• Сумен жабдықтау және су бұру жүйелері едәуір дәрежеде ғимараттарды, объектілер мен елді мекендерді абаттандыру деңгейін, өнеркәсіптік кәсіпорындардың рентабельділігі мен үнемділігін айқындайтын күрделі инженерлік имараттар, құрылғылар мен жабдықтар болып табылады.
СУМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕМЕНТТЕРІ
• Сумен жабдықтау жүйесі - сумен жабдықтау көздерінен су алуды, оны нормативтік көрсеткіштерге дейін
тазартуды, тұтынушыларға су тасымалдау мен беруді қамтамасыз ететін инженерлік имараттар кешені.
• Сумен жабдықтау жүйесі оған қойылатын техникалық, экономикалық және санитарлық талаптарды
қанағаттандыруы тиіс.
• Сумен жабдықтау жүйелері кәріз жүйелерімен бір уақытта жасалады.
• Объектілердің көпшілігінде сумен қамтамасыз етудің дара, шаруашылық-ауыз су және өртке қарсы
жүйелерімен біріктірілген және техникалық сумен жабдықтаудың дара жүйелер салынады.
СУ БЕРУ СЕНІМДІЛІГІ БОЙЫНШАСУМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖҮЙЕЛЕРІ ҮШ САНАТҚА БӨЛІНЕДІ:
I - шаруашылық-ауыз су мұқтаждарына су беруді есептік шығынның 30% - нан асырмай және өндірістік мұқтаждарға кәсіпорындардың авариялық жұмыс кестесінде белгіленген шегіне дейін төмендетуге жол беріледі;
Су беруді азайту ұзақтығы 3 тәуліктен аспауы тиіс.
Су берудегі үзіліске немесе берілісті көрсетілген шектен төмендетуге жүйенің зақымдалған элементтерін сөндіру және резервтік элементтерін қосу уақытына, бірақ 10 минуттан аспайтын уақытқа жол беріледі;
II - су берудің рұқсат етілетін төмендеуі I санаттағы жағдайдағыдай;
Су беруді азайту ұзақтығы 10 тәуліктен аспауы тиіс.
Су беруде үзіліске немесе берілуді көрсетілген шектен төмендетуге зақымдалған элементтерді сөндіру және резервтік элементтерді қосу немесе жөндеу жүргізу уақытында, бірақ 6 сағаттан аспайтын уақытқа жол беріледі;
III - су беруді рұқсат етілген төмендету I санаттағы сияқты, беруді азайту ұзақтығы 15 тәуліктен аспауы тиіс.
Су беруде үзіліс жасауға немесе су беруді көрсетілген шектен төмендетуге жөндеу жүргізу уақытында, бірақ 24 сағаттан аспайтын уақытқа жол беріледі.
Жалпы жағдайда елді мекенді сумен жабдықтау жүйесі мыналарды қамтиды:
су көзінен су алуға арналған имараттар (су жинағыштар, су қабылдағыштар);
тазарту имараттарына су беруге арналған бірінші көтермелі сорғы станциясы;
суды өңдеу имараттары (су тазарту имараттары);
су қорларын сақтауға арналған резервуарлар;
су құбыры желісіне су беруге арналған екінші көтермелі сорғы станциясы;
су құбыры желісіндегі талап етілетін шығыстар мен тегеуріндерді реттеуге және ұстап тұруға арналған имараттар (су тегеурінді мұнара, сорғы қондырғысы, резервуарлар);
су таратқыштар, тұтынушыларға суды тасымалдауға және таратуға арналған сыртқы және ішкі су құбыры желілері.
Жер үсті су көзінен сумен жабдықтау жүйесінің құрамына келесі негізгі имараттар кіреді (сур. 1):
су тарту имараттары - су көздерінен су алуды жүзеге асырады;
сорғы станциялары - құбырлар арқылы тазарту имараттарына және су тұтыну орнына су береді. Су көзінен келетін су I-ші көтеру сорғысы станциясының көмегімен су тазарту құрылғыларына жіберіледі, ал тазартудан кейін II көтеру сорғы станциясы арқылы су тұтынушыларға беріледі;
су тазарту имараттары;
таза су резервуарлары - I және II көтергіштердің сорғы станцияларының жұмыс режимінің әркелкілігі реттеледі, сондай-ақ судың апаттық және өртке қарсы көлемдерін сақтау жүзеге асырылады;
тегеурінді су таратқыштар мен су құбыры желілері - суды тұтыну орындарына тасымалдауға қызмет етеді;
су құбыры желісіндегі талап етілетін шығыстар мен тегеурінді реттеуге және ұстап тұруға арналған имараттар (су тегеурінді мұнара, сорғы қондырғылары, резервуарлар).
Достарыңызбен бөлісу: |