Дәрістің мазмұны

1. 
   Виноградова Н.А. Методические рекомендации по выполнению письменных работ (для учащихся школ, студентов колледжей, ВУЗов). – М., 1999, с. 62.
   
2. 
   Скаткин М.Н. Методология и методы педагогических исследований. – М., 1986.
   
3. 
   Бабанский Ю.К. Проблемы повышения эффективности педагогических исследований. – М., 1992.
   
4. 
   Загвязинский В.И. Методология и методика дидактических исследований. – М., 1981.
   
5. 
   Загвязинский В.И. Учитель как исследователь. – М., 1980.
   

1. Дипломдық жұмысқа жалпы сипатама

2. Дипломдық жұмысты орындау әдісі.

1. Диплом жұмыстарының ғылыми жетекшілері әдістерді жоғары жүйелеу мақсатында өз жұмыстарын міндетті түрде белгілі жылдамдыққа жеткізіп отыру керек. Бірінші кезеңде жетекші нақты тақырыптың мақсатын, гипотезасын, негізгі кезеңдерін, зерттеу әдістері мен көздерін таңдауда студентке көмектеседі. Дипломдық жұмысты орындауда жетекші шектелген уақыттың өзгергенін ескере отырып, студентке тиімді жолдарды таңдауға көмектеседі.

Дипломдық жұмысты жазған жағдайда студент жұмысында жеке үйлесімдер болуы керек, әсіресе оқуға дайындық, қабілет, оның дербестік деңгейі, инициативалары. Ғылыми жетекшіден кеңес алуға кездесуге кесте құру керек. Студент өзіне жүктелген үлкен жұмыстарды белгілеуі қажет, ғылыми жетекшілер белгілеген жоспар қорытындыларынан ақпарат беріп отыруы керек.

Студенттің дипломды орындау барысында жетекші әрбір кезең қорытындыларын, оның дербестік зерттеу жұмыстарын тексереді, дипломанттың алдағы іс-әрекеттерінің мазмұны туралы нақты жарғы береді, кейін бөлім бойынша жай жазған қағазды оқиды, олардың қайта жұмыстауына кеңес береді, әрбір кезеңнің қорытындысы бойынша студенттің жұмысын талқылайды. Кезеңнің соңында ғылыми жетекші қолмен жазып аяқтаған мәліметтерді тексереді, жұмысқа шақыру қағаздарын құрады, кафедра мен оқу кеңесінің факультетіне дипломды қорғауға дайындығын жариялайды.

Жоғары оқу орындарында дипломдық жұмысты қорғау кезеңі келесі талаптар бойынша:

• 
  аяқталған дипломдық жұмысқа студент қолын қояды және жетекшіге ұсынылады. Ол қарап болғаннан кейін ғылыми жетекші өзінің жазу бөлімімен бірге дипломды кафедра меңгерушісіне ұсынады;
  
• 
  жұмысты қорғау үшін жасалған мінездеме болу керек. Жетекшілері осы мәліметтің негізіне сүйене отырып, жұмысты қорғауға болатындығы туралы шешеді, осы бойынша дипломдық жобаға сәйкес келетін жазуларды жасайды;
  
• 
  қорғауға ұсынылған дипломдық жұмыс декандарға рецензиялауға жіберіледі. Рецензиялаушы құрамы кафедра меңгерушісінің ұсынысы бойынша оқытушылармен анықталады. Рецензияға өндіріс мамандары және ғылыми мекемелердің, жоғары оқу орындарының немесе басқа мекемелердің профессорлары ұсынылады, егер олар осы кафедрада жұмыс жасамайтын болса;
  
• 
  декан рецензияға сәйкес келетін кафедра меңгерушісімен таныстырады, диплом қорғаушы студентті және дипломдық жұмысты қорғау үшін МЕК рецензиясына бағыттайды.
  

Дипломдық жұмысты қорғағанда тақырыптың өзектілігі, мазмұны ескеріліп қана қоймайды, сонымен қатар зерттеу жұмысының нәтижесі, студенттердің ғылыми конференцияға қатысуы ескеріледі. Ғылыми жетекші диплом қорғаушыға зерттеудің нәтижесін іс-жүзінде асыруға көмектеседі.

Жетекші дипломды қорғау кезінде қатысып, оның сапалы да қазіргі заман талабына сай орындалуына жауап береді. Бірақта қандай жағдай болмаса да дипломант студенттің жауапкершілігі алынбайды. Дипломдық жұмысты басшылыққа алғанда педагогика және әдістемелі үйрету кезінде белгілі бір қиындықтар кездеседі.

Студенттің жұмысын 2 ғылыми жетекші басқарады - педагогика және әдістеме кафедрасының мұғалімдері. Кейбір жағдайда кеңестер мен психология маманы қажет болады, іс жүзінде кей жағдайда ғылыми жетекшілердің арасында келіспеушіліктер болады.

Бұл қиындықтардан құтылу үшін келесі ұстанымдарды ескеру қажет: диплом қорғайтын студентке кеңес бермес бұрын, ғылыми жетекшілер мәселенің бағытын, зерттеу пәнін, сол мәселені шешу кезінде қандай жоспар шешілуі мүмкіндігін, әдістемелік негіз барысында психологиялық, педагогикалық қандай теориялар болуы мүмкіндігін алдын-ала келісіп алуы қажет.

Біздің университеттің практикасында педагогика-психология бойынша ғылыми зерттеу жұмысы барысында студенттер қандайда болмасын бір проблеманың негізін зерттейді. Әдістемені оқыту бойынша курстық жұмыс, кейін дипломдық жұмыс жүргізілген зерттеуді жалғастыру және аяқтау болып табылады. Егер студент дипломдық жұмыстың тақырыбын бітірер алдында қарастыратын болса, ғылыми жетекшілер дипломдық жұмыстың жалпы жоспарын құруға көмектеседі. Дипломдық жұмысшы аяқтар кезінде ғылыми жетекшілер дипломдық шығарманы тексереді және біріккен шақыруларды құрайды.

2. Дипломдық жұмысты орындау әдісі.

Дипломдық жұмыс өзіндік ғылыми зерттеу; нәтижесі әдістерді комплексті түрде қолданғанда ғана белгілі болуы мүмкін. Сондықтанда дипломдық жұмыстың ғылыми деңгейі курстық жұмыстан жоғары тұрады. Басқа жағдайда олар кондидаттық дисертацияның бір бөлігі болып қалыптасады. Соған сәйкес әзірлік дипломантқа өздігінен келмейді, оған методологиялық негізі қалыптасуы және процедура, ғылыми педагогикалық зерттеудің әдістемесін үйрену қажет. Психологиялық педагогикалық тәртіпті төменгі курстарда студенттер әдебиет көздерінен, педагогикалық бақылау әдістерінен, әңгімелесулерді өткізумен, анкета, тест өткізу кезінде үйренеді. Олар өз әрекеттеріндегі объекті білім жүйесін педагогикалық процесте үйренеді. Тәжіриже көрсеткендей, дипломант үшін қиыншылық оның таңдап алған проблемасын зерттеудегі әдіснамалық негіздер болып табылады. Сондықтанда ғылыми жетекші дипломанттармен кеңесуді, олардың тақырыбына байлалыста әдіснамадағы белгілі сұрақтар бойынша жүргізіледі. Ғылыми жетекшінің басшылығы бойынша студенттер зерттеу әдестемесі мен процедураны игереді. Студенттің аяқталған жұмысының нәтижесі саналы болуы, оның жазу кезіндегі әзірлігінің кезең бойынша жүруінде екеніне көзін жеткізу қажет.

Сондықтанда студентпен біріге отырып, оның дипломандық жұмысының жүйелі ғылыми болуын қадағалау керек.

Дипломдық жұмыста студенттердің жан-жақты ғылыми әрекеті комплексті түрде әдеби көздерге теориялық анализ жасау, педагогикалық тәжірибені беру мектеп практикасына ғылыми әдістемелік нұсқауды енгізу, зерттеу нәтижесін өңдеу.

Дипломның ғылыми деңгейі көбіне дипломанттық қиын болмаса да бір ғылыми педагогикалық зерттеудің басқа әдістерімен эксперимент жасауына тәуелді. Бұдан шығатыны педагогика курсының педагогикалық эксперименттер нәтижесіне студент тереңірек үңіледі. Мысалға келтірілген кезеңдері және ғылыми-педагогикалық зерттеулердің жан-жақты әдістері төмендегі кестеде көрсетілген.

Дипломдық жұмысты орындау әдісі және сызба-бағдарламасы

Курстық және дипломдық жұмыстарды орындауда әдістеме бойынша мысалға келтірілген курстық және дипломдық жұмыстың процедура және орындау әдістемесінен әдістемелік ұсыныстары жалпы талаптың мақсатын қамтамасыз етеді, мұғалімдердің, студенттердің жұмыстарын, оларға көмектесу кезеңдерін.

Кезеңдер, жұмысты орындау әдісі мен пішінінің құрамын жалпы жарнама сапаларымен қарастыру керек, есеп бойынша әрбір тақырыпқа бөлек-бөлек басшылықпен ғылыми жетекшіге студент нақты жоспар құрады. Курстық және дипломдық жұмысқа деген негізгі нормативті талаптарға негіз болып табылатын құжат Қазақстан Республикасының білім берудің ұлттық моделдерін құру және қалыптастырудан шығады.

«Білім беру туралы заң (1990)», «Мемлекеттік бағдарламасы», «Білім беру» (2000) «Қазақстан Республикасының ғылыми және ғылыми технологиялық саяси концепция» (2000).

Болашақ мұғалімдердің курстық және дипломдық жұмысынынң негізгі күштеушілерін біз жүргізу жағдайларымен де басқардық «Педагогикалық білім беру концепциясы», АГУ Абай атындағы педагогика кафедрасының оқутушыларымен өңделген. Сондай-ақ, курстық және дипломдық жұмыстар басқа ғылыми-зерттеу әрекеттерінің формаларымен қабілеттендіріледі, болашақ мұғалімдердің зерттеу мәдениеттерінің негізін қалыптсатырады.