Аллергиялықәсерленістердің жіктелуі:
Аллерген қайталап түскеннен соң серпілістердің пайда болу уақытына қарай (Р.Кук).
|
I.Аллергиялықәсерленістердің дереу түрі (дереу дамитын жоғары сезімталдық, ДДЖС)
|
Аллерген қайталап түскен соң 15-20 минөттен соң дамиды.
|
II. Аллергиялықәсерленістердің баяу түрі (баяу дамитын жоғары сезімталдық, БДЖС)
|
Аллерген қайталап түскен соң 24-48 сағаттан соң дамиды.
|
Патогенезіне қарай (П. Джеллжәне Р. Кумбс).
|
I. Аллергиялықәсерленістердіңреагиндік (анафилаксиялық) түрі
|
Есекжем, поллиноз, Квинке ісінуі, атопиялық бронх демікпесі, анафилаксиялық сілейме.
|
II. Аллергиялықәсерленістердіңцитотоксиндік түрі.
|
аутоиммундықгемолитиздік анемия, агранулоцитоз, тромбоцитопения, аутоиммундық гепатиттер, миокардиттер ж.б.
|
III. Аллергиялықәсерленістердіңиммундық -кешендік түрі
|
Артюсфеномені, гломерулонефрит, васкулиттер, альвеолиттер, жүйелі қызыл жегі ж.б.
|
IV. Жасушалар қатысуымен өтетін аллергиялық әсерленістер
|
Түйіспелі дерматит, жұқпалы-аллергиялық аурулар ( туберкулез, бруцеллез, сифилис, саңырауқұлақ аурулары)
|
Аллергиялықәсерленістердіңпатогенезі
Иммундық сатысы
Аллергенменалғашқыкездескендеантиденелернемесесезімталдығыжоғарылаған Т- лимфоциттердің (с-Тл) түзілуі (сенсибилизация)
Аллергенменқайтаданкездескендеаллерген+антидененемесеаллерген+с-Тлкешендерініңтүзілуі
II. Патохимиялықсатысы
Биологиялықбесендізаттардың – аллергиялықдәнекерлердіңбосауы, белсенділенуі, түзілуі
III. Патофизиологиялықсатысы (клиникалықкөріністерсатысы)
Сенсибилизация – осы аллергенгеорганизмніңжоғарысезімталдығыныңқалыптасуы, олбелгілібіраллергенгеарнайыантиденелердіңнемесесезімталдығыжоғарылаған Т-лимфоциттердіңтүзілуіменсипатталады. Сенсибилизацияның клиникалық көрінісі болмайды. Сенсибилизация жағдайын аллергиялық сынамалар арқылы анықтауға болады.Белсенді және енжар сенсибилизацияны ажыратады.
Аллергиялық әсерленістердің I- түрі (реагиндік немесе анафилаксиялық түрі)
Аллергені өсімдіктер тозаңы, жануарлар және өсімдіктер нәруызы, дәрі дәрмектер.
Иммундық сатысы: аллергенмен алғашқы кездескенде E және G4иммуноглобулиндері түзілуі, мес жасушалары немесе базофилдердің бетіне бекуі. Аллергенмен қайталап кездескенде мес жасушалары немесе базофилдердің бетінде аллерген+ антидене кешені түзілуі.
Патохимиялық сатысы:мес жасушалары немесе базофилдердіңтүйіршіксізденуі және түйіршіктерден: гистамин, гепарин, эозинофилдердің және нейтрофилдердіңхемотаксистік факторлары босап шығуы.
Мембрана фосфолипидтеріненлейкотриендер мен простагландиндердің түзілуі.
Патофизиологиялық сатысы:қан тамырларыныңкеңеюіжәнеолардыңөткізгіштігініңжоғарылауы, ісінудіңдамуы, тегісеттердіңжиырылуы, бронхоспазм, шырыштыңартықтүзілуі, жасушалардыңзақымдануы, ринит, конъюнктивит, есекжем.
Аллергиялық әсерленістердіңIIтүр(цитотоксиндік).
Аллерген: химиялық заттар, соның ішінде, жасуша мембранасында бекітілген дәрі-дәрмектер, (Au, Ni, Zn, Cu, сульфаниламидтер, антибиотиктер); жасушалар және жасушалық емес құрылымдар мембраналарының өзгерген бөліктері (бүйрек шумақтарының негізгі мембранасының, коллагеннің).
Иммундық сатысы: аллергенмен алғашқы кездескенде IgG1-3, IgMиммуноглобулиндері түзілуі. Аллергенмен қайталап кездескенде нысана жасушалардың бетінде аллерген+ антидене кешені түзілуі.
Патохимиялық сатысы: комплемент бөлшектерінің әсерленуі, лизосомалық ферменттердің бөлінуі (катепсиндер, ДНКаза, РНКаза, эластаза) және фагоцитозда супероксидті радикалдар (О-, ОН., Н2О2).
Патофизиологиялық сатысы: нысана жасушалардың еруі, тіректі мембрананың құрылымы бұзылуы (комплемент тәуелді цитолиз, комплемент тәуелсіз цитолиз).
Зақымданудың цитотоксиндік түрі аутоиммундықгемолитиздік анемиялар, лейкопениялар, тромбоцитопениялар, тиреоидиттің, миокардиттің, нефриттің, гепатиттің ж.б. аурулардың даму негізінде жатыр.
Аллергиялық әсерленістердің ІІІ түрі (иммундық-кешендік түрі).
Аллергендер көп мөлшердегі еритін нәруыздар, дәрі – дәрмектер , емдік сарысулар
Иммундық сатысы: аллергенмен алғашқы кездескенде IgG1,, IgG3IgMиммуноглобулиндері түзілуі. Аллергенмен қайталап кездескенде ерігіш аллерген+ антидене кешені түзілуі, кешендердің айналып жүруі және ұсақ тамырлардың қабырғасына бекуі.
Патохимиялық сатысы:комплемент бөлшектерінің әсерленуі, фагоцитоздың әсерленуі және фагоциттерденлизосомалық ферменттердің және супероксид радикалдардың бөлінуі, лаброциттердің әсерленуі, олардың түйіршіксізденуі және гистамин, гепарин, серотонин, хемотаксистік факторлардың бөлінуі; простагландиндер, лейкотриендер, тромбоциттердіагрегациялайтынфакторлапрдың түзілуі, калликреин-кинин жүйесінің, ұйытатын, ұюға қарсы және фибринолитиздік жүйенің әсерленуі.
Патофизиологиялық сатысы:тамырлар қабырғасының зақымдануы, тамыр өткізгіштігінің жоғарылауы, қабыну дамуы.
Иммундық – кешендік түрі сарысулық ауру, аллергиялық васкулит, ревматизм, диффуздыгломерулонефрит, жүйелі қызыл жегі, ревматоидты полиартрит, Артюс феномені ауруларының даму негізінде жатады.
Аллергиялық әсерленістердің IV түрі (жасушаның қатысуымен жүретін).
Аллерген: микробтар (туберкулез, бруцеллез, лепра қоздырғыштары, пневмококтар, стрептококтар), вирустар, паразиттер, саңырауқұлақтар, құрттар, әлсіз иммундық қасиеті бар, молекулалық массасы төмен тіндік нәруыздар, вирусы бар жасушалар.
Иммундық сатысы: Аллергенмен қайтадан түйіскенде сезімталдығы жоғарылаған Т-лимфоциттердің (с-Тл) түзілуі, с-Тл нысана жасушалармен өзара әрекеттесуі.
Патохимиялық сатысы: с-Т- лимфоциттердіңлимфокиндерді түзуі және босатып шығаруы
Патофизиологиялық сатысы лимфокиндермен, Т-жендеттермен, макрофагтардың лизосомалық ферменттерімен тін жасушаларының зақымдануы аллергиялық қабынудың (гранулематозды) дамуы.
Гипосенсибилизацияорганизмніңаллергенгесезімталдығыныңтөмендеуі. Оның арнайыланған (аллергияны туындатқан аллергенді енгізу арқылы қол жеткізіледі: А.М.Безредка әдісі бойынша сарысу енгізу, атопиялар кезінде аллергеннің аз мөлшерін енгізу) және арнайыланбаған (организмнің реактивтілігін өзгерту арқылы) түрлерін ажыратады.
Достарыңызбен бөлісу: |