Дәрістік кешен пән: жкп 05 Анатомия және физиология Мамандығы
жүктеу/скачать 434,65 Kb.
|
дәрістік кешен ФАП-1
- Бұл бет үшін навигация:
- Өкпеніңсерпімділігі мен серпінкүші
- Өкпеніңжалпысыйымдылығы
| Плевралыққуысқысымы
Плевралыққуысқысымынөлшеуүшінқатарорналасқанқа-бырғааралығынажуанимекинетығып, оныңсыртқыұшын «И» тәріздіманометрменжалғастырады. Плевралыққуыстағықысьшсырттағыауакысымынантөменболады, сондықтанонымен жал-ғасқансынапбағанасыжоғарықарайкөтеріледі, ал атмосфсра-лык ауаменжалғасқансынапбағанасы темен түседі. плевралыкқуысқысымыәруақытта атмосфера қысымынантөменжәнеөкпенеғұрлымқаттысозылса, соғұрлымтөменболады. Демек, плев-ралыққуысқысымынтерісқысымдептанукерек. Тыныстерең-дегенсайын плевра қуысындатерісқысыммөлшері арта түседі. Терісқысымауаныңөкпегекіруін, яғнидемалудыжеңілдетеді, венадағықанныңжуреккеқайтыпоралуынқамтамасызетеді-ллевражапырақшаларыаралығындағыкысымныңтөмендеуінебайланыстыкөкірекқуысындағыүлкенвеналар мен жүрекшекенейіпқандыжүреккеқарайтартады. Плевра жапырақшаларыаралығындаәдетте газ (ауа) бол-.майды. Плевралыққуысқааздапболса да ауакіреқалсаол 'бір-тіндепканғасіңеді. Плевралыққуысқаауакіруі пневмоторакс пен аталады. Оғанауакөпкірсетыныстарылады. Пневмото-раксвисцеральдықнемесепариетальдық плевра жарақаттан-ғандаболады. Кейденауқастыемдеумақсатымен де, қолдан пневмоторакс жасалады (плевра қуысыжартылайнемесебіржағынанауағатолтырылады). Өкпеніңсерпімділігі мен серпінкүші Өкпедесерпімдітканьдеркөп. Сондықтан да олсозылыпкай-та тартылыпалғашқықалпьшакелеалады. Өкпеширығуы мен созы-луытығызбайланысты. Созылғанөкпетканінбұрынғықал-пынакелтіретінкүшсерпінкүшідепаталады. Өкпеніңжалпысыйымдылығы Тынысалубарысындаауатынысжолыарқылыөкпегекіріп, оттегінбергенсоңсыртқашығыпотырады. Өкпегедейінкіріп-щыратынауаныңмөлшерідемалу мен демшығарудыңтерендігі-не байланысты. Біркелкітыныштык, жардайдадемдіЧшкежайтартыпсыртқашығарсаекпегедейінкіріп-шығатынауаныңмөл-шеріадамда 500 мл-дейболады. Осы жайдемалғандатынысағ-заларынаеніпқайташығатынауанықмөлшерін (көлемін) қалыптытынысауасы (ҚТА) депатайды. К£А тұтасынанөкпекө-піршігінебарыпжетпейді, оның 150 мл тынысжолынтолтырады да, газ алмасупроцесінеқатыспайды. Сондықтантынысжольштолтырғанауаны «өлі» кеңістікауасыдепатайды. Сөйтіп сырт-танкеліптүскенауаның 350 мл ғанаекпегебарып газ алмасупроцесінеқатысады. Демдіәдеттегідейжайғанаішкетартыпқоймай, оданәрідемдіәлікелгеншетереңдететүссе, адам ҚТА-сына қосымша 1500—2000 мл ауаныжұтаалады. Осылайшақаттыдемалғанда ҚТА-сына қосымшажұтылатынауакөлемінрезервтік (қосымша) демалуауасы ^РДАА) дейді. Сейтіп, демдіқаттыішкетартсатынысжолдарынтолтырыпекпегежететінауамөлшері ҚТА (500 мл) мен РДАА-нан (1500—2000 мл) тұрады. Мұныдемалумөлшерідейді. Ол^ООО—2500 мл-гетең. Қ-алыптытынысалукезіндеәдеттегідейдемшығарып, демалмастанкүшпендемшығарса, тағы да сыртқа_1000—1_500мл ауашығаруғаболады. Мұнырезервтік (қосымша) демшығаруауасы (РДША) дейді. Бұлауақалыптыжағдайдаөкпедесақталады, тек демдіқаттышығарғандасырткашығады, сондықтанбұлқорауадеп те аталады. Соныменүштүрліауа — қалыптытынысауасы, резервтікдемалуауасыжәнерезервтікдемшығаруауасыбірігіпөкпенщтіршіліксыйымдылығын (ӨТС) құрады. ӘТС = ҚТА+РДАА+РДША ӨТС=500 мл+2000 мл+1500 мл=4000мл. Былайшаайтқанда ӨТС дегеніміз — тереңдемалып, іле-шала тереңдемшығарғанкездесыржашығатынауаныңкөлемі. ӨТС ересекадамда 3500—5500 мл-дей. ӨТС адамнықжасына, жыны-сына, бойына, денееттерінің (оныңішіндетынысеттерінің) күші-не (ширақтығына) байланыстыболады. ӨТС қартадамда аз, оныңқабырғашеміршектеріқатайып, өкпесініңсерпімдіқабілетітемендейді, сондықтандемдіішкетартқандакеудеқуысыоншакеңімейді, өкпесікерегіншежазылмайды. Ер адамғақарағандаәйелдіңкөкірекқуысытарлау, ал жолақеттеріәлсіздеукеледі. Сондықтан да әйелдерде ӨТС төменірекболады. Спортшыадам-ныңтьшысеттеріширақ, күштіреккеледі де, демалғанкездеке-кірекқаттырақкеріледі, ӨТС-і жорарыболады. ӨТС-ті, оныңқұрамындағыауатүрлерініңкөлемін спирометр-мен елшепнемесеспирографпенжазып, олардыңмелшерінспи~ рограммаарқылытабуғаболады. Күшсалыптереңдемшығарғансәтте 1000—1500 мл ауясыртқашықпайөкпедеқалыпқояды. Мұндайауақалдык, ауа (ҚА) депаталады. Қалдықауа мен резервтікдемшығаруауасықалыптыдемалып, демшығарғанкездеәрдайымөкпедеқальщотырады. Мұндайекітүрліауаныңқосындысыфункциялыққал-дықауа (ФҚА) депаталады. ФҚА=ҚА + РШДА Ал қалыптыдемалғанкездефункциялыққалдықауа (ФҚА) қалыптытынысауасымен (ҚТА) араласып, әрдайымаздапжа-ңарыпотырады. Демдімейліншеішкетартқанкездегіөкпені тол-тырғанауаныңжалпымөлшеріөкпеніцжалпысыйымдылығы (ӨЖС) депаталады. ©ЖС екпеніңтіршіліксыйымдылығы (ӨТС) мен қалдықауадан (ҚА) тұрады. ӨЖС=ӨТС+ҚА Өкпедегіқалдықауаныңмөлшеріжанамаәдіспен (азот немесе гелий көлемінанықтауарқылы) анықталады. Әдетте ҚА өкпе-ніңжалпысыйымдылығының (ӨЖС) 20—30%-інетең. Қартадамекпесініңсерпімдіқабілетітөмендепшеміршегіқатайғандықтанөкпеніңтіршіліксыйымдылығыазайыпкетеді, ал қалдықауаныңкелемі, керісінше, көбейетүседі. жүктеу/скачать 434,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|