23
тапсырманы қиындату үшін көпалфавитті ауыстырудың шифрлары қолданылады,
сол бір әріп әріппен алмастырылуы мүмкін - мәтіндегі өзінің жағдайына
байланысты. Классикалық мысал-Виженердің шифры. Математикалық ол осылай
сипатталуы мүмкін:
i
= xi + kj (mod n), i=1,p;=i (mod m).
Мұнда 1.1.т. сияқты. x - ашық, yi - шифрланған мәтіннің символы, n -
алфавидегі әріптердің саны, p - хабарламаның ұзындығы; kj - кілттің символы, m-
кілттің ұзындығы.
Шифрлеу мынадай түрде жүргізіледі: ашық мәтіннің астында кілттік сөзге
немесе фразаға қол қояды және әріпті Әліпби бойынша кілттік әріптің нөмірімен
белгіленген позициялар санына жылжыта отырып ауыстырады. Мысалы, "в
сутинках всі кішки сірі" мәтінін " шмат”:
Таблицаға алфавиттік ауыстыруларды жазамыз-кілттің әрпімен анықталған,
"и"сияқты, 1.1 т.келтірілген. Ашық мәтіннің әрпін 1-ші жолда табамыз кілттің 1-ші
әрпі, келесі - 2-ші, содан кейін 3-ші, 4-ші және тағы да 1-ші әрпі және тағы
басқалар. Яғни, мұнда бір ауыстыру шифрімен емес, 4 бір уақытта бар. Алынған
криптограмма: "Юмтинцовщжахмцавдйлашгйзд”
Достарыңызбен бөлісу: 
