Диплом жұмысы орындаған: Бакытгул Гайнуллинова Бакалавр дәрежесі үшін

iii

 

 

АББРЕВИАТУРАЛАР ТІЗІМІ 

 

БАҚ – Бұқаралық ақпарат құралдары 

БҰҰ – Біріккен Ұлттар Ұйымы 

ДБ – Діндер Бейбітшілік үшін 

Ed. - Editor 

 

 

 

1

 

 

КIРIСПE 

 

Зе ртте у  тақырыбының  өзектілігі.  Дін  қоға м   ме н   а да м   өмірінде , 

ха лықтың   дәстүрі  ме н   мәде ние тінде    ма ңызды  рөл   а тқа ра ды.  Дін  –  бұл  

өрке ние т   та рихында   көне    дәуірде н    орын   а лып  ке ле   жа тырға н  руха ни  

құбылыс. Діна ра лық ке лісімге  ба сты мән бе ру әле мде гі тыныштыққа , бе йбіт 

өмір сүруге  жол ба ста йтын ба сты ұста ным болуы тиіс. Се бе бі соңғы ке зде рі 

са ясила нға н  

діни  

ұста нымда р   

са лда рына н  

ке йбір  

е лде рде    

конфе ссияа ра лық     қа қтығыста р   орын  а луда .  Сондықта н   за йырлы  

ме мле ке тте рде   діни  са ла ға    қа тысты  за ңна ма ла рда   руха ни өмірге  а са  мән 

бе ру, яғни  діни  бірле стікте рдің   қызме тін  қа да ға ла у және  қа ржыла ндыру – 

ме мле ке т  қа уіпсіздігін  қа мта ма сыз  е ту  ма қса тына н  туында ға н  қа же ттілік 

болып та была ды. Діна ра лық ке лісім мәде ние ті толе ра нттылық пе н төзімділік 

ұғымда рыме н  дәріпте ле   ба ста ды.  Толе ра нттылық  ұғымы  ға сырла р  бойы 

қа лыпта сып ке ле ді. Толе ра нттылық ұғымының за ңдық рәсімде луі  а лға ш ре т 

ЮНЕ СКО-ға   мүше   185  ме мле ке ттің  Па рижде   1995  жылы  16  қа ра ша да   

«Толе ра нттылық  принципте рінің  Де кла ра циясын»  қа былда уыме н  ба ста лды. 

Бұл 

ре сми 

құжа тта  

толе ра нттылықтың 

ма ғына сы 

была й 

де п 

бе ріле ді: «Толе ра нттылық  әле мде гі  мәде ние тте рдің  ба й  көптүрлілігін 

құрме тте у,  дұрыс  түсіну  және   қа былда у,  өз-өзін  көрсе ту  форма ла ры  және  

а да мның индивидуа лдылығын көрсе ту тәсілде рі  де ге нді білдіре ді» (А са нова , 

2016). 

 

Ме мле ке т  е шқа ша н  дінсіз  өмір  сүрге н  е ме с,  ме мле ке т  дінме н  қа та р 

өмір сүре тіні, ме мле ке т пе н діннің үне мі а ра қа тына ста  болуы, соныме н бірге , 

ме мле ке т өз а ума ғында  дінге  қа тысты за ңдық күші ба р за ңна ма лық-құжа тта р 

ме н  за ңды  қа былда п,  оны  іс-жүзіне   а сыра тыны  да   бе лгілі.  А да мза т 

та рихында ғы қа нша ма  қа қтығыста р, жа нжа лда р ме н соғыста рға  діннің, яғни 

өрке ние ттің әртүрлілігі се бе пші болды. Қа зіргі күннің өзінде  де  ға ла мша рдың 

әр  же рінде   бірі  өшіп,  бірі  тұта нып  жа тқа н  үлке нді-кішілі  қа нтөгісте р  ме н 

қа қтығыста р  толе ра нттылықтың  са қта лма уына н  және   діна ра лық  ке лісімге  

толыққа нды  же тпе ге ндікте н  орын  а лып  отыр.  Қоға мның  тұта стығын  са қта у 

әрі жоға лтпа у қа зіргі ке зде гі ба сты мәсе ле  болып та была ды. Дініне  тіл тигізу 

– на мысына  тіл тигізге нме н те ң. Сол се кілді бір дін өкілі ба сқа  дін өкіліне  тіл 

тигізе тін болса , е кі дін өкілінің а ра сында  ке ліспе ушілік орна йтыны сөзсіз. А л, 

дін  өкілде рі  бір  же рде   ба с  қоса   отырып,  өз  ойын  орта ға   са луы  а рқылы 

а да мза тты  ізгілік  пе н  та тулыққа   үйре те ді.  Исла м  діні  бойынша ,  діна ра лық 

үнқа тысу  –  А лла   та ға ла ның  әмірі,  Мұха мме дтің  (с.а .с)  па йға мба рдың  сүн-

не ті.  Қа сие тті  Құра нда :  «Іште ріңде гі  зұлымдық  істе ге нде рде н  ба сқа   кіта п 

ие ле ріме н е ң та ма ша  жусында  (ғылыми, сыпа йы) та ла с жүргізіңде р. Ола рға : 

«Өзімізге  түсірілге нге  де , се нде рге  түсірілге нге  де  има н ке лтірдік. Се нде рдің 

Құда йла рың  да ,  біздің  Құда йымыз  да   біре у-а қ.  Біз  соға н  ға на   бойұсұну-

шыла рмыз»,  –  де п  а йтыңда р»  де лінге н» («А нка бут»  сүре сі,  46-а ят) 

(Бе йсе нба е в, 2012). 

2

 

 

 

Түрлі  а ғымда р  ме н  бұрын  ха лық  а ра сында   бе ле ң  а лып  көрме ге н 

дінде рдің  ке луі  –  бір  жа ғына н  е лдің  тұта стығы  ме н  қа уіпсіздігіне   қа уіп 

тигізе р құбылыс. Е кінші жа ғына н,әрине , кім қа нда й дінді ұста на мын де се  де , 

ол  –  әр  а да мның  өз  құқығы.  Жа ста рдың  түрлі  діни  а ғымда р  ме н  бе лгісіз, 

бе ймәлім дінде рге  бе т бұруына н са қта ндыра  отырып, е лдің ішкі тұра қтылығы 

үшін,  ба рша   а за ма тта рдың  діни  се нім  боста ндығына   ке пілдік  бе ре тін  А та  

за ңның  тиісті  ба пта рының  бәрін  күмән  ке лтірме й  орында у  үшін  ола рдың 

ба рлығы  те ңде й  құқыққа   ие   болуы  тиіс.  Соныме н  қа та р  діни  ұйымда рдың 

е лде гі  тұра қтылыққа   қа уіп  төндіруі  де   үлке н  мәсе ле   болып  та была ды. 

А ла йда , осы жолда  са қта ну ке йбір же рле рде  а да мның діни се німіне  ше кте у 

қою де п та нылды. А л, не гізінде  бұл қа уіпте н са қта ну – мүлде м діни се німге  

ше кте у  қою  е ме с,  ба рша   ха лықты,  әсіре се   жа с  ұрпа қты  қа уіпті  діни 

а ғымда рда н са қта ндыра  отырып, өзге  дін өкілде ріне  түсіністікпе н, се німме н, 

толе ра нттылықпе н қа ра у қа же ттілігін се зіндіру болып та была ды. 

жүктеу/скачать 0,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: