ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ МӘСЕЛЕЛЕРІН ШЕШУ

Механикалық цехында технологиялық процесті өткізу барысында материалдарды барлық сатыда өңдеуде қауіпті және зиянды өндірістік факторлар пайда болуы мүмкін. Олардың негізгісі дезинтеграция және конденсация шаңы; бу мен заттың бөлінуі; жылудың мөлшерден көп бөлінуі; жылу ағыны; шудың, вибрацияның электромагниттік сәулеленудің жоғары деңгейі; электр тізбегінің кернеу мәнінің жоғарылауы; өндіріс құрал жабдықтарының жылжымалы бөлігі болып табылады.

Ұсталы-нығыздау цех шаңы жұмыс орныны ауасында ұзақ уақыт болатындық дисперстік құрам бойынша ұсақ және өте ұсақ фракцияларға жатады. 1-10 мкм бөлшегі көлеміндегі шаң аса қауіп туғызады.

Электрлік тазалау- газдың бойындағы шаң мен тұман бөлшектерінен тазалаудың ең жетік тәсілідерінің бірі

Қатты және сұйық бөлшектерді ұстауда электрофильтрлердің кең түрде қолданылуы бұл тәсілдің универсалдылығы мен салыстырмалы аз энергия жұмсаумен қатар газдарды жоғары деңгейде тазалауына байланысты Газдарды электр тазалау қондырғылары 99 % кей-кездері 99,9 % дейін эффективтілікпен жұмыс істей алады, айта кететін жайт бұл қондырғылар газдағы бөлшектердің тығыздығы 50г/м³ дейін және одан да жоғары болған жағдайда субмикронды деңгейді қоса түрлі мөлшерлерді ұстай алады.

Өндірістік электрофильтлер 400-450°С және кей-кездері одан да жоғары диапазонда, және де түрлі коррозиялық орталардың әсер ету жағдайында кең қолданылады.

Электрофильтірлер шиелту және тазарылып жатқан газдардың қысым астында да жұмыс істей алады.

Кей-кездері электротазалау процесіне газошаңдық бағыттың қасиеттерінің жағымсыз әсер етуіне байланысты электрофильтрлерқолданыла алынбайды. Бұл шаңның үлестік электрлік қарсыласуының тым жоғары болуына байланысты.

Тазарылып жатқан газ жарылғыш қоспа болса немесе ондай қоспа қалыпты технологиялық тәртіптен ауысқан жағдайда пайда болуы мүмкін болса, электрофильтрлер қолданылмайды, себебі электрофильтрлер жұмысы кезінде шоқ разрядтары пайда болады.

66

Кейбір ерекше жағдайларда жарылғыш орта пайда болу мүмкіндігіне қарамастан электрофильтрлер орнатылады, бірақ та бұл кезде ортаның жарылғыш контентрациясы қауіпті деңгейге жеткенде электроэнергия көзінің автоматты өшуі, арнайы конструктивті шешімдер кіретін ерекше қауіпсіздік шаралары қолданылады.

Корона аймағында пайда болатын түрлі газдың иондары электр өрісінің әсер етуіне байланысты басқа атты электродтарға қарай қозғалады, соның нәтижесінде корона тоғы аталатын электрод аралық қашықтықта электро тоқ пайда болады.Усталынып жатқан бөлшектердің бетінде иондардың адсорбциясына байланысты электрод аралық қашықтықта сәкес электр зарядын алады да, электр өрісінің күштері арқылы электродқа қарай қозғаолады да оның бетінде қалыптасады. Бөлшектердің негізгі бөлігі тұнбалаушы электродтардың дамыған бетінде тұнады, ал оның аз бөлігі коронациялаушы электродтардың үстіне түседі.

67

Электродтарда түнған бөлшектердің жиналуы бойынша олар қығылу немесе электродтарды жуу арқылы тазартылады.

Тұнбалаушы электродтардың екі типы бар- пластинкатық и құбырлық. Пластинкалық электродтар горизонталды және вертикалды электрофилтрлерде қолданылса, құбырлық тек вертикалды электрофильтрлерде қолданылады.

УГТ электрсүзгілерінің өрістерінің ұзындығы 2,5 м-ге тең де, үшполюсті болып шығарылады.

Қондырғы электродтар – шыбықты, балталы электродтарды орта жағынан сілкуі бар электродтар.

Корондаушы электродтар бұл бос ілінілген 2,2 мм сыммен керілген жоғары раманың балталы сілклуі бар , өтпелі изолятор ретінде кварц құбырлары қолданылған электродтың түрі

Электрсүзгілердің корпустары 4000 Па сейілдіруге және шаңның 2000 кг/м³ мөлшеріне арналып жасалған. Корпус бункерлері пирамидалы және тесікті болады.

68

Сурет11.2 УГТ электрофильтрі

Үшполюсті тік пластиналы электрсүзгінің УГТ-1-3-80 тазарту дәрежесін есептеу: кептіргіш барабандағы газдардан өндірістік шаңды тазарту.
Бастапқы мәндер:

1. Электрофилтрге келетін газдардың құрамы:

СО₂ – 15%; О₂ – 7%; Н₂О – 9%; N₂ – 69%.

2. Газдардың температурасы t = 400°

3. Газдың қысымы Р_г = 3000 Па

4. Барометрлік қысым Р_окр = 92 кПа

5. Шаңның фракциялық құрамы:

Бөлшектердің диаметрлері,

мкм…….	1	2,5	5,0	10	15	20	25
Ф,%........	5,0	10	20	15	15	15	20

6. Электрофильтрлердегі газдардың жылдамдығы v = 0,9 м/с

7. Коронациялаушы электродтардың радиусы r = 0,0022 м.

8. Электрод арасындағы қашықтық d = 260 мм.

9. Орнатушы және коронациялық электродтардың кеңістіктегі қашықтығы Н = 0,15 м.

10. Орнатылған электродтардың түсу ауданы S = 5120 м².

11. Кернеу U = 60 кВ.

12. Электрофилтр қимасының ауданы F = 80 м².

69

Электрлік параметрлердің есептеулері:

(37)

Е₀ электр өрісінің критикалық кернеуі

пластинкалық электрофильтрдың U₀ критикалық кернеуі

Пластинкалық электрофильтр коронасының тоғы:


бұл жерде k_u ≈ 2,1·10^-4 м²/(В·С)

γ –электродтардың өзара орналасуына тәуелді коэффиценті

H/d практикалық қатынастарға қатысты жақындатылған есептеулерде келесі кернеулер қолданыла алынады.
H/d… 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5

γ·10^-2… 8,0 6,8 4,6 3,5 2,7 2,2 1,75 1,5 1,3 1,15

H/d=0,15/0,26=0,58; γ=0,082.

Коронаның шынайы тоғы:

Корона аймағындағы электрлік өрістің кернеуі:

где f = 9·10⁶.

Газдардың иленгіштігі:

70

бұл жерде μ₀ 0°С и 0,101 Мпа кезіндегі иленгіштік, 10^-6· Н·с/м²

С – константа

Қоспаның иленгіштігі қатынаспен анықталады:

бұл жерде М – молекулярлы масса

Бөлшек дрейфінің жылдамдығы (қозғалыс жылдамдығы)

Түрлі диаметрлі бөлшектер үшін:

ω… 0,11 0,27 0,545 1,1 1,64 2,18 2,73

Тазалауының деңгейі:

бұл жерде f – Тұнудың улесімді беті:

71

3,91 9,6 19,37 39,1 58,3 77,5 97,05

99,9 99,99 ~100 ~100 ~100 ~100 ~100

72

ҚОРЫТЫНДЫ

Электрқабылдағыштар саны мен оның қуаттарына байланысты «реттелген диаграммалар» әдісі бойынша ұсталы-нығыздау цехінің жүктемесі есептелді: S_р=852,7 кВА. Осы есептеулер нәтижесінде және де жобаға берілген мәліметтер бойынша зауыттың 0,4кВ кернеудегі барлық жүктемелері есептелді: S_р=7092кВА. 10хТМЗ-1000/6 типті цехтік трансформаторлар таңдалды. Трансформаторлардың жұмыстық қаситтерін бос жүріс және қысқа тұйықталу тәжірибелерінің мәліметті арқылы анықталды. Мұндай тәжірибеге өте аз энергия жұмсалады, көп жабдықтардың қажеті болмайды, сонымен бірге тікелей сынауға қарағанда өлшеу дәлдігі жоғарылайды.

Бұл дипломдық жұмыста сыртқы электрмен жабдықтау схемасының ең оптималды варианты қарастырылған. Яғни экономикалық және техникалық жағынан рационалды 110 кВ нұсқасы таңдалды. Зауыт қуаттары 63 МВА, кернеулері 115/37/6,3кВ тең екі параллель жұмыс істейтін үш орамды трансформаторлары бар шексіз қуатты энергожүйе подстанциясынан қорек алады. Осы нұсқаға сәйкес жоғары кернеулі қондырғылар: кіріс ажыратқыштары, секционды ажыратқыш, айырғыштар, жүктеме ажыратқыштары, тармақты линиялардың ажыратқыштары, СҚ пен ДСП ажыратқыштары, және де олардың кабелдері таңдалды. Өлшеуіш құралдар мен тоқ және кернеу трансформаторлары таңдалды. ГПП шинасы мен оның изоляторлары таңдаулары жасалды. Және де аталған құралдардың сипаттамасына сәйкес төменгі кернеулі қондырғылар да таңдалды.

ТДН-10000-110/10 типті трансформаторының дифференциалды, максималды тоқ пен асқын жүктеме қорғаныстары есептелінді. Газдық қорғаныс пен автоматика да қарастырылды.

Жерлендіру арқылы өміртіршілік қауіпсіздік шаралары да есептелінді.

Жобаның арнайы бөлімі электр энергия сапасы «ЭЖЖ кернеу ауытқуы мен реттеуі» тақырыбындағы есептеулерге арналған. Нәтижесінде: максималды жүктеме сағаттарында ГПП трансформаторларының РПН реттеу тармақтары 0-ші сатыда тұрады, ал минималды жүктеме сағаттарында – 4-ші сатыда (4х1,78%=7,12%). Олай болса, берілген реттеу диапазоны жеткілікті болады. Цехтік трансформаторда реттеу тармағы максималды режим үшін де, минималды режим үшін де +2,5% сатысында қойылады және берілген жағдайларда есептелетін ЭҚ үшін оптималды болады.

Өміртіршілік қауіпсіздік бөлімінде механикалық цехіндегі еңбек шарты талданды және оны жақсарту шаралары анықталды.

73

Жарықтану деңгейінің есептеулері нәтижесінде, газоразрядты шамдардың 250Вт орнына 400Вт-қ шамдарды қолдану қажеттілігі дәлелденді. Өндіріс объектілерінде шуды азайтудың бір әдісі, оның пайда болу көздеріндегі шуды төмендету немесе әлсіздендіру болып келеді. Құрылыс нормалары мен ережелері құрылыстық-акустикалық әдіспен шудан қорғауды қарастырады. Шу деңгейін төмендету үшін төмендегідей шаралар қарастырылған:

1. 
   Қоршауыш конструкциялардың дыбыстық изоляциясы; есіктер, қапалап, терезелер периметірі бойынша қалыңдату; инженерлік конструкциялармен қоршалған кострукциялардың қиылысу орнындағы дыбыстық изоляциясы; дыбыстық изоляцияланған бақылау кабиналары мен дистанциондық басқару құрылғылары; жабындар; кожухтар;
   
2. 
   Дыбыс жұтатын конструкциялар мен экрандар;
   

74