1.6 Аралас әдіс
Коммуникативті әдіс Е. И. Пассовтың ұсынысымен осылай аталды, ал бұл
әдістің концепциясын бірнеше публикациялар түрінде берді. Әдістің негізіне
коммуникативті-лингвистика
идеяларын
жатқызды,
сонымен
қатар,
психологиялық
теория
идеялары
мен
мәдениет
диалогындағы
индивидуалықтың даму концепциясын жатқызды. Соңғысы шетел тіліне оқыту
мақсатын анықтайды; мәдениетаралық коммуникация процесінде шетел
мәдениетін игеру. Алғашқыда әдіс сөйлеуге үйретуге арналды. Соңынан оны
қолдану ортасы кеңейді, барлық жазбаша және ауызша коммуникация және
аударма практикасы.
Әдістің ерекшелегі тілге оқыту процесін шынайы коммуникацияға
жақындату. Коммуникациялық әдіс сабақ процесінде тақрыптар, қарым-
қатынас, ситуацияларын өте мұқият таңдауды талап етеді, бұл тақырыптар
оқушы қызығушылығына сәйкес болу керек.
Әдістің лингвистикалық концепциясы лингвистиканың коммуникативтік
идеяларына негізделген. Қазіргі заманғы тіл біліміндегі бұл бағытқа
қызығушылық 1950-1960 жылдардағы танымал структурализмді қайта
қарағандай. Бұл әдіс бойынша тіл бірліктері өте мұқият таңдалып, оны бекіту
аудовизуалды және басқа да әдістер төңірегіндеөтетін. Структурализм
идеясының интерпретациясын шетел тілін оқытуда қолдану тілді игерудің
практикалық деңгейін көтеруде нәтиже бермегендігін жұмыс тәжірибесі
көрсетті.
Әдістің лингвистикалық негізін қалауда мынадай коммуникативті
лингвистика идеялары қарастырылады.
1.
Үйретуде түрлі тілдік актілердің маңызы өте зор (информативті, яғни
ақпараттық, этикеттік, бұйрық және т.б.) кейбір зерттеушілер сөздік
актіні (речевой акт) тіл әрекетінің ең қарапайым бірлігі ретінде қарайды,
бірақ сөз актілері жоғарырақ деңгейде бірігіп, мәтін құрайды. Тілді
оқытуда сөздік актілерге сүйену, көптеген ғалымдардың ойынша,
оқытуды оптКоммуникация бірлігі болып тілдік тілдік актілер саналады,
яғни сөз әрекеттері, белгіді бір тілдік ситуацияларда өтетін, адресаты бар.
Тілге имизациялайды және мотивациясын көтереді.
2.
Тілдік актілердің бірлігі ретінде тілдік интенция, сөйлеуші мен
тыңдаушының сөз әрекетін ұйымдастырады. Оқушының түрлі
41
интенцияны қодана алу қабілеті коммуникативті әдіс негізіндегі сабақтың
ерекшелігі болып табылады және сабақтарда оқу материалдарын жинау
мен таныстыру тәсілі болып табылады.
3.
Тілдік қарым-қатынас құралы ретінде игеру, оқушыларда коммуникативті
компетенттілікті қалыптастыруды талап етеді, яғни тіл жүйесі туралы
ғана біліп қана қоймай, тілді қарым-қатынас мақсатында қолдана алу.
Коммуникативті әдіс мынадай әдістемелік принциптерге сүйенеді:
1)
Оқудың тілге бағыттылығы;
2)
Оқушының жеке психологиялық ерекшеліктерін ескеру;
3)
Белсенділік;
4)
Оқу материалының барлық деңгейлерінде оны таңдау мен
таныстырудағы функционалды тәсіл;
5)
Оқу процесінің ситуативтілігі;
6)
Проблемалық – оқу материалын ұйымдастыру мен көрсету тәсілі.
«кесте 5»
Шет тілін оқыту әдістері мен мақсаттары
Достарыңызбен бөлісу: |