Диплом жұмысымды жазуда пайдаланатын әдебиеттер тізімін алып
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
Шетел тілдеріне оқыту әдістері doc
| Қорытынды
Әдістемелер әр түрлі кезеңдерде оқыту мақсаттарының өзгеруіне байланысты жаңадан аталып отырды:мысалы, логикалық қағидалар бойынша синтетикалық әдіс, аналитикалық әдіс, дедуктивтік әдіс, т.б.; тіл салалары бойынша грамматикалық әдіс, лексикалық әдіс, фонетикалық әдіс; тілдің психологиялық қағидалары бойынша индуктивтік әдіс, тура әдіс; ойлап табушының аты- жөні бойынша Коменский әдісі, Гуэн, Пальмер, Уэст, Фриз, т.б. әдістері. Біз тек негізгі әдістерге ғана тоқталайық: 1.Грамматикалық - аудармалық әдіс - әдістеменің ең көне әдісі. 2. Тура әдіс 1870 жылдан бастап қолданыла бастады. 3. Қазіргі әдістер. Грамматикалық- аудармалық әдіс көбіне классикалық тілдерді, әсіресе, латын тілін оқытуда қолданылған. Бұл әдісте тіл граммтикалық ережелерді жаттау арқылы оқытылады. Жаңа сөздер грамматикалық тақырып көлемінде алынады. Ал, аударма жаңа сөздерді, сөз құрылымын, ережесін оқытқанда қолданылады. Барлық жаттығулар белгілі грамматикалық ереженің аясында құрылып, ана тілінен шет тіліне, шет тілінен ана тіліне аудару арқылы орындалған. Грамматикалық – аудармалық әдістің ерекшеліктері: 1.Грамматикалық талдаудың негізі; 2. Тілді оқытудағы грамматикалық сатылар. Грамматикалық - аудармалық әдіс бойынша сөйлемді талдаудың ең жақсы әдісі – оны әуелі ана тілінде түсініп, сөйлем мүшелерін, яғни бастауыш пен баяндауышты, толықтауышты анықтау. Әрі қарай талдауды етістіктің шағын, етісін анықтап жалғастыруға болады. Содан кейін оқушыға осы сөйлемнің шет тіліндегі аудармасын беру оңайырақ болады.
Дыбыстар, морфемалар, сөздер әр тілдің өзіне ғана тән түрінде болады, ал синтаксистік негізгі қағидалары барлық тілдерге тән. Бірақ ағылшын тіліндегі грамматикалық құрылымдар қазақ тіліндегі құрылымдармен сәйкес келмейді.
Грамматикалық – аудармалық әдіс алғашында XVIII – XIX ғасырларда мектептерде кеңінен қолданылды. Кейіннен педагогика, психология, лингвистика ғылымдардың дамуы бұл әдіске өзгерістер енгізіп, XIX – XX ғасырдың соңында « екі грамматиканың» арақатынасы ажыратылды.
Қазір де әдістемеге дәстүрлі тұрғыдан қарағанда грамматикалвық – аудармалық әдіс жиі кездеседі. Тура әдіс грамматикалық – аудармалық әдіске қайшы әдіс ретінде дүниеге келді. Өндіріс пен сауданың халықаралық көлемде қарқынды дамуы, капиталистік мемлекттердің үлкен елдерді отарлау сияқты процестер шет тілін білетін мамандарға сұранысты арттырды. Бұл өз кезегінде жаңа әдістің пайда болуына себепші болды. Тілді іс жүзінде игеру мектептерде шет тілін оқытудың негізгі мәселесіне айналды. Тура әдістің негізгі ерекшеліктері мынадай: 74
шет тілін оқытудың негізгі бағыты – тәжірибелік, яғни, бірінші орынға сөйлеу қойылады;
Ана тілінің екінші орында, тіпті назарсыз қалуы;
тілді үйрету ісінде аударманың өте аз мөлшерде, керісінше, ауызша- жазбаша жаттығулардың көп қолданылуы;
әдісте, грамматикалық ереже бірінші беріліп, жаттығулар орындалады, ал бұл әдісте әуелі жаттығулар орындалып, содан кейін грамматикалық тұжырым жасалады).
Айтуды үйретуге үлкен көңіл бөлінеді;
Мәтіндердің мазмұнына, әсіресе, тақырыпқа байланысты мәтіндер құрастыруға назар аударылады. Бұл әдістің тура әдіс деп аталуының себебі – шетел тілін оқытуда, шет тілімен беретін түсініктің арасындағы байланыстың тура болып, ана тілінің мүлдем қолданылмауы.
Оқыту принциптері - оқудың ең маңызды негізін салушы қағидасы болып есептеледі, принциптер негізінде оқытудың мақсаты, мазмұны, әдістері арасындағы қарым-қатынас анықталады. Арнайы қағидаттар.
қазіргі заманғы әдістемелік негізгі принцип болып есептеледі. Бұл қағидат бойынша оқушыларға ағылшын тілін үйрету, тыңдап түсіну, сөйлеу іс- әрекеттері арқылы ауызша сөйлеуді арттыру, оқу және жазу арқылы жазбаша қарым-қатынас жасау жүзеге асырылады. Яғни, ағылшын тілінде оқыту бағдарламасы аяқталғанша сөйлесу, әңгімелесу арқылы қарым-қатынас үйреніп жатқан тілде болуы тиіс. Екінші оқыту қағидаты - бөлу және біріктіру арқылы . Сөйлеудің әрбір түріне тон таңдау іс-әрекеті, лексикалық-грамматикалық сипаттамаға сай болады. Сонымен бірге, тіл үйрену кезінде дыбыстауға үйрену, сөзге, грамматикаға, сөйлем жасауға үйренген кезде, барльщ сөйлоу іс-әрекеттері қоса жүреді. Шет тілге үйренудің алғашқы кезеңінде бөліп оқыту немесе біріктіріп оқыту негізінде іске асады. Үшінші қағидат - ана тіліне сүйене оқыту принципі . Бұл қағидат бойынша, барлық грамматикалық, лексикалық, орфографиялық қиындықтар ана тіліндегі баламалармен салыстырмалы түрде, балалардың ана тіліндегі білімі ескеріле үйретіледі. Жалпы әдістемелік (дидактикалық) қағидаттар. Негізгі принцип – тәрбиелеп оқыту қағидаты. Шет тілін үйретуде оқытумен қатар төрбиелік мақсат та көзделеді. Яғни, ағылшын тіліне үйрену оқушының эстетикалық еңбек, саяси-идеялың мінез-құлықтарының қалыптасуына әсер етеді. Сондықтан ағылшын тіліне үйрену процесі оңушыдан жан-жақты жүйелі түрде өзін-өзі жетілдіруді талап етеді. Сана қағидаты. Қазіргі өдістемеде сана принципіне үлкен көңіл бөлінеді, себебі пән игеруде сана оңушының интеллектуалдьщ қызығушылығын, білімін, ой қорытуын, оны игеру іс-әрекеттерінің артуына себін тигізеді. Бүл принцип 75
бойынша, оқыту әрекеті бір мақсатты көздейді - қабылдау, ұғу арқылы жүзеге асады.
Белсенділік қағидаты үғынып түсіну принципімен тығыз байланысты. Ағылшын тілін үйрету үшін әрбір оқушының белсенділігін көтеруде бүл принциптің алатын орны зор. Бүл принцип бойынша оқу процесіне әрбір оқушы бар ынтасымен, қызығушылықпен белсенді қатысуы тиіс. Көрнекілік қағидатында оқыту көру және қабылдау әдістері арқылы жүзеге асады. Көрнекілік принципі, әсіресе бастауыш сыныпта, оқытудың алғашқы сатысында көбірек қолданылады. Жеңілдету қағидаты. Жаңа таңырып оқушының кабылдауына еш кедергі келтірмейтіндей, оқушылардың білім дәрежелеріне сай жеңіл түрде берілуі тиіс. Кездескен қиындықтарды өз бетімен немесе мұғалімнің көмегімен шеше алатындай тақырыптар беріледі. Дәйектілік қағидаты. Білім жүйелі түрде өсіп отыруы тиіс. Қолданылған барлық сөздер, сөз бірліктері оқушының есінде саңталу керек, тыңдап түсіну, сөйлеу, оқу және жазу кезінде барлық материал дөйекті түрде пайдаланылуы керек. Берілген ақпарат оқушының есінде сақталуынан білім берудегі нөтиже аныңталады. Жеке ерекшеліктерін ескеру қағидаты бойынша мұғалім әр оқушыньщ жеке қасиеттерін, ерекшеліктерін, білім дәрежесін білуі керек, соған байланысты әр оқушыға әр түрлі тапсырмалар беріледі. Әсіресе, үлестірмелі материал берген кезде ескеріледі. Бірізділік қағидаты бойынша барлық материал бірін-бірі жалғастыратын негізде берілуі керек. Ана тілінде берілген материалдың негізінде беріледі. Жүйелілік қағидаты бойынша белгілі бір жүйе бойынша оқыту процесі бір мақсатты көздейтін іс-әрекет болуы тиіс. Әрбір жаңа алынған таңырып өткен тақырыпты күрделі түрде қайталап, тереңдете жалғастырылуы керек. Ғылымилылық қағидаты, яғни теориялық тәжірибемен байланысы. Ағылшын тілін оқытуда алынған білімді төжірибеде дөлелдеуге үлкен көңіл бөлінеді. Іс-әрекет кезінде ғана оқушының білім және материалды меңгеру дәрежесі анықталады. Берілген материалды игерген оқушы әрі қарай басқа да ғылым салаларын пайдаланғанда, техника, өнер саласында өз білімін пайдалана алады
|