Екінші бөлім бойынша қорытынды
Ерте профилактиканың тиімділігін арттыру мәселесі келесі негізгі бағыттарда шешілуі керек:
Кешенді түзетушілік;
Мақсатты психологиялық [29, 75 б.].
Жұмыстың екінші бөлімінде агрессияның ақыл – ойы кем балалардағы
таралу деңгейі және сипаты анықталып, оны түзету сабақтарының жоспары берілді.
Жұмыстар сандық және сапалық талдау бойынша талданып, пайыздық және бірлік диаграммалары ұсынылды.
Аталған жұмыстар және оған құзыретті мамандардың кәсіби жұмысы нәтижесінде агрессивті мінез – құлықты қалыптандыруға және салдарын жеңілдетуге болады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Біздің зерттеуіміздің 1-тарауында біз мәселенің негізгі ұғымдарының анықтамаларын ашып, зият бұзылыстары бар балалардың агрессивті мінез-құлқын қарастырдық: қалыпты дамып келе жатқан және ақыл-есі кем балалардағы агрессияның сипатын талдадық.
Біздің зерттеуіміздің 2-тарауында біз зерттеу базасының сипаттамасын және экспериментке қатысатын балаларды, эксперименттік зерттеу жүргізу әдістемесін аштық, сонымен қатар нәтижелерді сандық және сапалық тұрғыдан өңдеуді ұсындық.
Интелектуалдық және түзету әдістері бар өзге топтағы балалардың агрессивті мінез-құлқына назар аудару біршама мәселелердің шешімін табары сөзсіз. Аталған топтардағы балалар - олардың дамуында нормадан ауытқатын балалардың ең көп санаттарының бірі. Олар бүкіл балалар популяциясының шамамен 2,5% құрайды. Ақыл - есі кем балалардың басым көпшілігі органикалық зақымданулар, негізінен ең күрделі және кеш қалыптасқан ми жүйелері нәтижесінде пайда болған ақыл-ой кемістігі бар балалар. «Агрессивті балалар мен жасөспірімдер, әсіресе мүмкіндігі шектеулі адамдар, басқарылмайтын және түзетілмейтін тұлғалар тобының бірі» деген жазбалар біраз авторлардың еңбектерінде кездеседі [30, 100 б.].
Ақыл-есі кем бала эмоционалды жетілмегендігіне, өмір салаларының жеткіліксіз ұйымдастырылуына, эмоцияларының ұстамдылығына байланысты, қалыпты дамып келе жатқан балалар сияқты бейімделудің құралдары мен тәсілдерін алмайды. Бала эмоционалды байланыстардың, эмоционалды жағымды қатынастардың жетіспеушілігін сезінеді және бұл кейбір жағдайларда өзін-өзі төмен сезінуге әкеледі және бұл өз кезегінде ренішке, ашулануға, агрессивтілікке әкеледі.
Мұнда ақыл-есі кем жасөспірімдермен жұмыс істеудің ерекшелігі, олар не істеу керектігін қол жетімді түрде түсіндіріп, белгілі бір тапсырманы орындауға көбірек уақыт беру керек екендігінде көрінді.
Агрессивті балалар диагностикалық жұмыс барысында басқа балалармен жанжал, қорлау, айқайлау, жай ғана алаңдаушылық түрінде өзара әрекеттескен. Балалар өздерін алаңдатып, жұмыстан және сыныптастарынан алшақтататынын түсінбеді. Бұл топтың барлық дерлік жасөспірімдері өздерінің сөздерінде қорлауды пайдаланады, ал айналасындағы адамдардың, тіпті мүлдем таныс емес адамдардың реакцияларына назар аудармайды.
Сондай-ақ, диагностикалық жұмыстан кейін алынған деректерді талдау кезінде агрессияның жоғары деңгейі байқалды.
Алынған мәліметтер негізінде ақыл-есі кем жасөспірім балалардың агрессивті мінез-құлқына түзету әсері бойынша бағдарлама мен ұсыныстар жасалды және енгізілді. Осылайша, мониторинг экспериментінің нәтижелері түзету жұмыстары балалардың мінез-құлқындағы оң өзгерістерге әсер еткенін көрсетті: физикалық және ауызша агрессия деңгейі төмендеді, психикалық белсенділік деңгейі жоғарылады, балалар арасындағы қарым-қатынас оң бағытта өзгерді. Жалпы, балалар тобы тату және ұйымшыл бола бастады.
Агрессивті мінез-құлықты төмендету бойынша түзету жұмыстарының тиімділігі үшін оқу жылы бойына ұзақ жұмыс ұсынылады, сонымен қатар балалардың ата-аналарымен жеке және балалармен бірге сабақ өткізген жөн. Сабақтардың ұзақ, мақсатты және жан-жақты болуы маңызды.
Осылайша, эксперименттік зерттеу барысында гипотеза расталды, зерттеу мақсатына қол жеткізілді, міндеттер шешілді.
Достарыңызбен бөлісу: |