Коммерциялық тəуекел – кəсіпорын өндірген немесе сатып алған тауарлар немесе көрсетілген қызметтерді іске асыру процес інде пайда болады. Осы жағдайлар өндірістік немесе коммерциялық кəсіпкерлікке тəн. Коммерциялық тəуекелдің негізгі түрлері мыналар:
сатылатын немесе сатып алынатын тауарлар бағасының өзгеруіне (төмендеуі немесе жоғарылауына) байланысты тəуекел;
айналыс процесі кезіндегі тауарлардың жоғалу тəуекелі;
айналыс шығындары деңгейінің жоғарылау тəуекелі;
нарықтағы тауарлардың өткізілуімен жəне сапасымен байланысты тəуекел;
тауарларды алумен тəуекел;
кəсіпорынның іскерлік белсенділігінің баяулауы немесе тоқтауымен байланысты тəуекел;
құнсыздану салдарынан болатын тəуекел;
сатып алушының төлем қабілеттілігімен байланысты тəуекел;
келісім-міндеттерінің орындамауы аясындағы тəуекел;
валюталық бағаның өзгеру тəуекелі;
қызметкерлердің мүмкін болатын жетілмеген шынайылығынан туындайтын тəуекел;
бəсекелестер қызметінде болатын тəуекел;
кəсіпорын жұмысшыларының жауапсыздығынан тауарларды жоғалту тəуекелі.
Кəсіпорын қызметінің қаржылық тəуекелі көбінесе меншік құралдарына қатынасымен өлшенеді.
Тəуекел факторлары – субъективті, яғни, кəсіпорынға тікелей байланысты. Субъективті факторларға жататындар – техникалық жабдықтау мен техниканың қауіпсіздік жағдайы жəне кəсіпорындарының өзіне байланыссыз құнсыздану, бəсекелестік, саяси жағдайлар.
Достарыңызбен бөлісу: |