Дістемелік кешені

Тақырып: Мемлекеттік кəсіпкерлік нысандары

1. 
   Кəсіпкерліктік қызметтің мемлекеттік құқықтық нысанының сипаттамасы
   
2. 
   Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кəсіпорынның кəсіпкерлілігі- мемлекеттік
   

3. 
   Мемлекеттің «оперативті-шаруашылық» жəне «кəсіпкерлік тəуелсіздік» арақатынасы
   
4. 
   Кəсіпкерлік қызметті басқа мемлекеттік заңды тұлға түрлерімен жүзеге асыру мүмкіндіктері
   

1. 
   Мемлекеттік меншікке құқықтың субьектісі – ҚР – сы субьектілері жəне əкімшілік – аумақтық бөліністер жатады. Мемлекеттік меншікке:
   

1. 
   Республикалық меншікке жататын кəсіпорындар жатады - бұл топқа елдердің ұлттық байлығының негізін құрайтын обьектілер билік органдарына функцияларын қамтамасыз ететін жəне жалпы республикалық мақсаттарды шешетін обьектілер, қорғаныс өндірісінің обьектілері, халық шаруашылығын қамтамасыз ететін салалардың обьектілері жатады.
   

2. 
   топқа – республика меншігіндегі мемлекеттік меншік субьектілеріне берілетін обьектілер жатады.
   

мемлекеттік заңды тұлғаларға бекітіліп берілген мүлік жəне өзге де мүліктер жатады. Мемлекет бұл мүлікке қатысты өзінің иелену, пайдалану жəне билік ету құқықтарын жүзеге асырады. «Мемлекеттік сатып алулар туралы» ҚР-ның Заңы 16.05.02. – мемлекеттік сатып алу деп республикалық жəне жергілікті бюджет есбінен мемлекеттік

тапсырыс берушілер арқылы мемлекеттік меншікке тауарлар сатып алуды жəне мемлекеттік қажетті жұмыстар көрсетуін айтамыз.

2. 
   Шаруашылық жүргізу құқықтарына негізделген кəсіпорын. Құрылтайшы бекітетін шаруашылық жүргізу құқықтарына негізделген кəсіпорынның жарғысы оның құрылтай құжаты болып табылады. Шауаршылық жүргізу құқықтарына негізделген кəсіпорын өз міндеттелмелері бойынша өзіне тиісілі барлық мүлкімен жауап береді жəне мемлекеттік міндеттері жауаптыболмайды. Осы мемлекеттік шаруашылық жүргізу құқықтарына негізделген кəсіпорын мемлекеттік қорғанысқа қажетті құрал- жабдықтарды өңдеу, жаңарту жəне т.б. қызметтерді жүзеге асырады.
   

өндіру жөндеу жəне сату; босатылған əскери-техникалық құралдарды өңдеу жəне жою;

• 
  уранды жəне басқа бөдшектенетін материалдарды, сондай – ақ олардан жасалатын бұйымдарды алу өңдіру тасымалдау қайта өңдеу көму жəне сату; - дəрі – дəрмектер дəрілік заттар мен емдеу препараттарын, медециналық жабдықтар мен құрал – сайман жасау жəне сату; -почта байланысы мен телекоммуникация желілерін пайдалану.
  

• 
  өзіне тиесілі үйлерді, ғимараттарды, жабдықтарды иеліктен айыруға не өзге де əдіспен оларға билік етуге, ұзақ мерзімді жалға беруге,уақытша тегін пайдалануға беруге;
  
• 
  филиалдар, өкілдіктер мен еншілес кəсіпорындар құруға, оларға өзінің ақшалай жəне өңдірістік капиталын салуға;
  
• 
  өзіне тиесілі акцияларға, сондай- ақ дебиторлық берешекке билік етуге;
  
• 
  үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойынша кепіл болуға не кепілдік беруге;
  
• 
  заемдар беруге құқықтары жоқ.
  

3. 
   Жедел басқару құқықтарымен мемлекет мүлкіне ие болған кəсіпорын
   

4. 
   Кəсіпкерлік құқықта заң жауапкершілігінің институты меншік институтымен бірге сала аралық құқықтық институттар қатарына қосылса да,əлі дек болсын, қалыптасу сатысында.Бұған теориялық,практикалық сыпат ретінде бірқатар себептер бар.Осы уақытқа дейін құқық теориясында екі негізгі мəселеге бір текті жауаптар берілмеген:позитивті заң жауапкершілігі жəне заң жауапкершілігінің мамандырылған түрлері.
   

жауапкершілікпен бірге жауапкершіліктің бірге жауапкершіліктіңк позитивтік- перспективалық нысаны кең тараған. Л.В,Ильяшенконың пікірінше, азаматтық, қылмыстық сияқты құқық салалары үшін жауапкершілік негізінен міндеттемелері орындалмаған құқықты бұзғаны үшін жауапкершілік ,ал мемлекеттік, еңбек, колхоз, отбасы,т.б. құқықтық бірқатар салалары үшін жауапкершілік оның жалпы позитивтік мағынасында болады.Л.Р.Насырованың ұғымынша,құқыққа позитивтік оң жəне негативтік келеңсіз жауапкершілікті,көтермелеу жəне қарсы əрекеттерді шараларды теңдестіру тəн;əлеуметтік пайдалы əрекеттерді құқық неғұрлым көтерлемелесе

,соғұрлым əлеуметтік күш-қуаттың оң көріністері үшін мол мүмкіндіктер туады,əлеуметтік сырқат аз болса,жазалау шараларына қажеттілік сонша төмендейді.Демек,оң жауапкершілік заң жуапкершілігіне кең ұғым тудырады,осыған сəйкес құқықты бұзғаны үшін жауапкершілікпен бірге осы жағдайдың жəне уақыт мұраттарының обьективті талаптарына сай келетіні оң іс-əрекеттер жасағаны үшін жауапкершілік те болады.Сондықтан И.А.Иконицкаямен келісуге тура келеді:заң алдындағы жауапкершілік қашан да болсын өткен,жасаған іс-əрекет үшін болады,басқаша айтқанда,қылмыс жасамаған тұлға құқықтық жауапкершілік алады;ғылыми болжамдар да,сондай-ақ практиканың мүдделері де құқық бұзушылықтың нəтижесі ретінде заң алдындағы жауапкершілігі үшін көзқарасын қайта қарауға негіз болмайды.Оң жауапкершілікті жақтаушылардан қарсылары көбірек.Бұл тегін емес.Өйткені оң жауапкершілік мемлекеттің құқықтық ережелері жəне заңда қарастырылған тиісті тыйым салуларды орындамағанын айыптауы ретінде жауапкершіліктің заңдық мəнінің өзін теріске шығарады.Жалпы,осы болжам біршама сыпат ала дамыған социализм мен коммунистік қоғам орнату заманының лебі мен ұмтылысын танытады.

Ал бастапқы мəселе, біздіңше, қазіргі жағдайда өзінің көкейтестілігін жоғалтса,онда екінші мəселе нарықтық қатынастар мен оның дамуына өту маңыздылық бола бастайды.Шынында да,бүгінгі таңда заң алдындағы жауапкершіліктің (азаматтық,материалдық,тəртіптілік.əкімшілік жəне қылмыстық) қолданылып жүрген заңнаманы бұзушыларға ықпал етудің қолда бар əдістерін түгел қамти алмайды.Сондай-ақ, сөзсіз, салалық белгілер бойынша жауапкершілік түрлерінің ажыратылуы (бөлінісі) шындап келгенде, құқықтық салалық құрылымымен ( құқық салалары жауапкершілік түрлерінен көп;материалдық жəне тəртіптілік жауапкершілік құқықтың бір саласына еңбек құқына тəн;заң жауапкершілігіңің бір түрі құқықтың əртүрлі нормаларын бұзғаны үшін қолданыла алады)үйлесе бермейді.Ең соңында

,жауапкершіліктің түрлерінің салалық болып бөлінуі дəстүрге айналған,бұл құқықтцың іргелі салалары болып танылған азаматтық,əкімшілік,қылмыстық құқықтың əбден зерттеліп,кеңінен қарастырылғанын көрсетеді.