78 ДНҚ репарациялау кезеңіндегі нуклеаза ферментінің рөлі
ДНҚ репарациясы (генетикалық репарация) –
ДНҚ молекуласының зақымдалған аймақтарының қайта қалпына келу процесі
Нуклеаза ферменттері қараңғы( немесе оны эксцизиалық этап дейді)сатысында іске қосылады. Олардың екі түрі болады эндокулеаза/экзонуклеаза
79 Жасыл эвгленаның ядросындағы екі еселенетін ДНҚ молекуласының бір тізбегі мынадай нуклеотидтерден басталады: ЦГГТТАЦЦАА. Комплементарлы тізбекті құрыңыз
ГЦЦААТГГТТ
80 NADH-тағы электрондардың тыныс алу тізбегімен тасмалдануы
НАДH және ФАДH2 жасушалық тыныс алудың алдыңғы фазаларында
түзілетін азайған электрон тасымалдаушылар болып табылады. НАДH
электрондарды I кешеніне тікелей бере алады, ол алынған энергияны
протондарды мембрана аралық кеңістікке айдау үшін пайдаланады. ФАДH2
электрондарды II кешеніне береді, бұл протондарды мембрана аралық кеңістікке
айдамайтын жалғыз кешен. Осылайша, ФАДH2 НАДH қарағанда протон
градиентіне азырақ үлес қосады. НАДH және ФАДH2 сәйкесінше НАД және
ФАД электронды тасымалдаушыларына қайта айналады.
81 ДНҚ молекуласы бір тізбегінің бөлігіндегі нуклеотидтердің орналасу мынадай: А-Т-Ц-Г-А-Ц-Т-Осы тізбектегі нуклеотидтердің пайызбен алғандағы мөлшерін анықтаңыз
82 ДНҚ репликациясы кезіндегі мутациялар
84 ДНҚ репарациясының механизмдері
3 механизмі белгілі:
1. Репликацияға дейінгі репарация:
- жарықтық репарация немесе фотореактивация
- қараңғылық немесе эксцизиялық репарация
2. Репликациядан кейінгі репарация
-рекомбинативті репарация
Жарықтық репарация
1949 жылы неміс генетигі Альберт Кельнер ашқан.
1. Ультра күлгін сәулелердің әсерінен көрші орналасқан пиримидиндер арасында (Т=Т) байланыстың пайда болуы, ДНҚ репликациясын тежейді.
Жарық кванттары арнайы фермент - фотолиазаны активтендіреді, ол зақымдалған ДНҚ-мен байланысып, димерлерді ажыратады;
ДНҚ тізбегінің бүтіндігін қалпына келтіреді.
83 ДНҚ репликациясы мен РНҚ синтезінің арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтар
85 Тотығып фосфорлану реакциясы
Электронды тасымалдау тізбегі эукариоттық жасушаларда ішкі
митохондриялық мембранада және прокариот жасушаларында плазмалық
мембранада кездесетін белоктар мен басқа органикалық молекулалардың
жиынтығы. Электронды тасымалдау тізбегі екі негізгі функцияны орындайды:
хемиосмос кезінде АТФ құру үшін пайдалануға болатын энергияны сақтайды
гликолизде және лимон қышқылының циклінде қолданылатын NAD және FAD сияқты электрон тасымалдаушыларды түзеді.
Хемиосмос — электронды тасымалдау тізбегінің энергиясын АТФ энергиясына айналдыратын биохимиялық механизм.
86 Негізгі генетикалық механизмдер
87 Генетикалық инженерияның қол жеткен табыстарын ауыл шаруашылығында қолдану
88 Нуклеин қышқылдары және олардың зерттелу тарихы
Нуклеин қышқылдары − тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып, оны келесі ұрпақтарға жеткізетін күрделі құрылысты молекула.
1868 жылы швейцариялық биохимик Ф. Мишер жасуша ядросының құрамынан қышқылдық қасиеті бар затты бөліп алған. Оны алғаш рет ядродан тапқандықтан нуклеин қышқылы деп атады.
Р. Франклин − ДНҚ молекуласының рентгенграммалық суретін бірінші түсірген ғалымдардың бірі.
Нуклеотид тізбектері азоттық негіздері арқылы сутектік байланыспен өзара байланысып, қос сақиналы ДНҚ шиыршығын түзеді. ДНҚ молекуласының екі жіпшеден тұратындығын және нуклеотидтердің азоттық негіздері сутектік байланыспен байланысатынын америкалық биолог Дж. Уотсон мен ағылшын биофизигі әрі генетигі Ф. Крик рентген құрылымдық әдіспен анықтады.
Нуклеин қышқылдарының 2 түрі бар: дезоксирибонуклеин «ДНҚ» және рибонуклеин «РНҚ».
ДНҚ-ның құрылымы, саны және қасиеттері. ДНҚ-ң құрылымын зерттеген көптеген тәжірибелердің нәтижесінде, 40–жылдардың аяғында төмендегідей мәліметтер белгілі болды:
1. ДНҚ 4 нуклейдтен (аденин, гуанин, цитозин, тимин) тұрады. Олардың алдыңғы екеуі екі, ал қалғандары бір сақинадан құралған. әр нуклеотид бесбұрышты қантпен коваленттік байланыс арқылы қосылған фосфат тобымен азоттық негізден тұрады.
2. Нуклеотидтер бір-бірімен қант және фосфор тобымен ковалентті байланыс арқылы қосылған. Осы фосфор тобымен қанттың қалдығына тұратын ұзын шиыршықты молекуланы қант-фосфорлы тұлғасы дейді.
3. Э.Чаргафф анықтаған ДНҚ-ның барлық молекуласындағы адениннің (А) саны тиминмен (Т) бірдей, ал гуаниндікі (Г) цитозинмен (Ц) тең; оны қысқаша былай белгілейді А=Т, Г=Ц
Аденин мен тимин екі сутектің байланыспен, ал гуанин мен цитозин үш сутектік байланыс арқылы қосылыс түзеді.
89 РНҚ молекуласының трансляциялану жиілігі
90 Фосфолипидтердің структуралық құрылымы
Достарыңызбен бөлісу: |