Механикалық тербеліс



Дата07.02.2022
өлшемі3,13 Mb.
#90998
Байланысты:
0007e5b0-fb9e08ca


Электромагниттік
тербеліс.

Механикалық тербеліс


Гармоникалық тербеліс
( шарты, теңдеуі)

Еркін

Өшетін

Өшпейтін

Период

Жиілік

Амплитуда

Еріксіз

Резонанс






Математикалық
маятник
Пружиналы маятник
Т= 2π√l/g
T = 2π√m/k
T= 1/v T= t/n
x = A cosῳt +ϕ)
v = A ῳsin(ῳt +ϕ)
a=A ῳ2cos ( ῳt+ϕ)

Электромагниттік өріс :

1. Нүктелік заряд q (Kл) – электр өрісін туғызады.

2. Қозғалыстағы заряд , яғни электр тогы I= q/t – магнит өрісін туғызады.

3. Үдеумен қозғалатын заряд потенциалдар айырымы - U кернеу туғызады. Ол көзге көрінбейтін материя түрі –

электромагниттік өрістің бірден бір себебі.

4. Осы өріс электромагниттік тербеліс көзі болып табылады

Зарядтың, ток күшінің, кернеудің периодтты түрде өзгеруі электромагниттік тербеліс

деп аталады.


Анықтамасы.
Электромагниттік тербелістерді сипаттайтын физикалық шамалар.
Циклдік жиілік
Электромагниттік тербеліс периоды
Томсон формуласы

С –сыйымдылығы бар конденсатордан L – индуктивтігі бар катушкадан тізбекті жалғанған тербелмелі жүйе – тербелмелі контур деп аталады


Электромагниттік тербеліс

Конденсаторлар


С – конденсатордың электрсыйымдылығы

Конденсатор қызметі:

  • - Диэлектрик астарларына аз уақытта заряд қорын жинайды.
  • потенциалын өзгертуге энергия қорын жинайды.
  • - Тұрақты токты өткізбейді.
  • - Радиотехникада: тербелмелі контурда,түзеткіште.
  • - Фотожарқылдатқышта

Қолданылуы:
L – катушканың индуктивтігі
L = 1 Гн
1мГн = 0,001 Гн
1 мк Гн = 0,000001 Гн
Индуктивтік

Катушканың қызметі:

  • Тербелмелі контурда магнит өрісін туғызады, индукциялық ток туғызып,тербелістің бағытын өзгертеді.
  • Айнымалы ток тізбегінде индуктивтік катушка кедергінің рөлін атқарады.
  • Бойында ток қорын сақтай алады.
  • Қолданылуы:

    Тербелмелі контурда

  • Трансформаторда
  • Реледе және т.б.

Тербелмелі контурда конденсаторды зарядтағаннан кейін конденсатордың электр энергиясының, катушканың магнит өрісінің энергиясына және кері бағытта

Тербелмелі контурда конденсаторды зарядтағаннан кейін конденсатордың электр энергиясының, катушканың магнит өрісінің энергиясына және кері бағытта

энергия түрленуі арқылы алынған

тербеліс еркін электромагниттік тербеліс

деп аталады.


Еркін э.м тербеліс

Гармоникалық тербеліс шарты:

Үйкеліс жоқ немесе аз,яғни R= 0

Түрленген энергия қоры бар:

W = Wэ + Wм

Тепе-теңдік жағдайға келтіруге ұмтылатын күш бар.

( U)

q = qm cos ( ῳt +ϕ) (Kл)

I = Imsin (ῳt+ϕ) (A)

U =Um cos ( ῳt +ϕ) (B)

Еріксіз электромагниттік тербеліс

  • Сыртқы мәжбірлеуші күш – Э.Қ.К –ің
  • периодтты әрекетінен болатын тербеліс

    еріксіз электромагниттік тербеліс

    немесе айнымалы электр тогы деп аталады.

    W ж = Wс

Резонанс.


Резонанс – еріксіз тербеліс амплитудасының күрт артып кетуі.
Резонанс жүйенің меншікті жиілігі мен сыртқы мәжбүрлеуші күштің жиілігі теңескен кезде байқалады.
R3 I2>I I1
- электромагниттік тербелістерді бақылауға болады.
- Кедергіні өзгерту арқылы
еркін, өшетін ЭМ тербелістерді көруге болады
Осциллограф

Трансформатор

Трансформатор — кернеулі айнымалы токты жиілігін өзгертпей басқа кернеулі айнымалы токқа түрлендіретін статикалық электрмагниттік құрылғы.

Мысалы, теледидарды 220 В - тық ток көзіне қосқан кезде оның iшiндегi қыздыру шамдарына 6, 3 В, транзисторларға 1 - 2 В, ал электронды - сәулелендіру түтiкшесiне 15000 В кернеу беру қажет. Кернеуді осылай қажетiмiзше көтеріп, немесе төмендету үшін трансформаторлар деп аталатын құралдар пайдаланылады.



Қазіргі трансформаторлар, Фуко тогын 24-сурет азайту үшін оқшауланған пластиналардан құралған тұйық өзекшеден түрады. Өзекше пластиналары трансформаторлық болаттан жасалады, ол өте аз шығынмен оңай қайта магниттеледі.

Өзекшеге екі катушка кигізіледі (2.24-сурет). Бір катушка айнымалы ток тізбегіне қосылады, оны біріний реттік орама (катушка) дейді. Екінші катушкаға тұтынушы, яғни электр қондырғыларын қосады. Оны екінші реттік орама (катушка) деп атайды. Катушкалардың активті кедергілері аз.

Механикалық және электромагниттік тербелісті сипаттайтын физикалық шамалардың баламалығы


Механикалық тербелістер

Электромагниттік тербелістер

Координата Х
Амплитуда A
Жылдамдық v= Х/
Үдеу a = V/
Масса m
Серіппенің қатаңдығы k
Күш F
Потенциалдық энергиясы
Wp = KX2/2

Кинетикалық энергиясы
Wk = mv2/2

Электр заряды q
Максимал заряд qm
Ток күші i = q/
Ток күшінің өзгеру жылдамдығы
i/ = q//
Индуктивтік L
Сыйымдылыққа кері шама 1/C
Кернеу U
Электр өрісінің энергиясы
Wэ = q2/2C
Магнит өрісінің энергиясы
Wм = Li2/2

Деңгейлік тапсырмалар: І –деңгей: Экспериментті есеп


І топ

ІІ топ

1.Математикалық маятник
периодын, жиілігін анықта.
2.Математикалық маятник
тербелісіндегі энергияның
түрленуін түсіндір.

1. Пружиналы маятник
периодын, жиілігін анықта.
2.Пружиналы маятник
тербелісіндегі энергияның
түрленуін түсіндір

Деңгейлік тапсырмалар. ІІ деңгей - есеп құрап, шығар:


Т , с


V , Гц

С, Ф

L ,Гн

?


?

250пФ

10мГн

?


?

2мкФ

0,1Гн

2мс


?

2,5мкФ

?

?


3кГц

?

1,3мГн

Сандар сөйлейді:
  • 1745ж -

Голландық Питер ван Мушенбурк тұңғыш конденсатор -
Лейден банкасын ойлап тапты
  • 1853 ж -

У. Томсон электромагниттік тербелістің периодын есептеу
формуласын ( Т= 2π/L*C ) ұсынды.

Синтез. Электромагниттік тербеліс


Период


Жиілік

Амплитуда



Резонанс

Өшетін

Еріксіз

Өшпейтін

Гармоникалық
тербеліс

Еркін

q = q m coswt
I = I m sin wt
U = U m cos w
Тербелмелі
контур
T=2π/L*C

Үйге тапсырма


Б а ғ а л а у.

Рефлексия. (нәтиже)

- Сабақ ұнады ма?

- Қай жерде қиналдың?

- Қай жерді тез түсіндің?



Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет