Тақырыбы: Галенді дəрілік препараттар өндірісімен танысу
Гален препараттары (басқа жағдайда – галенді препараттар) – өсімдік материалдарынан экстракция (экстракция) арқылы алынатын дәрілік заттар тобы. Көбінесе бұл тұнбалар (алкоголь немесе су-спирт сығындылары) немесе сығындылар (конденсацияланған сығындылар). Су сығындылары сонымен қатар өсімдік материалдарынан дайындалады - тұнбалар немесе қайнатпалар, оның ішінде өсімдік материалдарының бірнеше түрінен инфузиялар - алымдар немесе шайлар. Мәселен, мысалы, холеретикалық шайға өлмейтін гүлдер, сағат пен жалбыз жапырақтары, белгілі бір пропорцияда кориандр жемістері кіреді. Бұл жағдайларда бірнеше өсімдіктердің химиялық құрамдастары бірге әрекет етіп, емдік әсерді толықтырып, күшейтеді. Олар тек ауызша қабылданады (ауызша, латын тілінен per os, oris), бұл оларды новогаленді препараттардан ерекшелендіреді.Осы технологиялық сатыларда келесі негізгі операциялар жүргізіледі: өсімдік шикізатын сығындылау; сұйық фазаны қатты фазадан тұндыру, фильтрлеу, центрифугалау жəне престеу жолымен бөлу; экстрагентті (су, эфир, спирт, хлороформ жəне т.б.) буландыру немесе вакуум астында кептіру жолымен айдау.
Өсімдік шикізатын дайындау оны тиісті ұнтақтағыштарда ұнтақтаудан жəне елеуден тұрады, ал экстрагент ретінде физика-химиялық қасиеті əртүрлі заттар қолданылады.
Дəрілік өсімдік шикізатын майдалау, елеу, тасымалдау, салу жəне түсіру, сақтау кезінде жұмысшыға əсер ететін факторлардын негізгісі шаң болып табылады. Дəрілік шаң физикалық қасиетіне жəне химиялық құрылысына байланысты ағзаға жалпы токсикалық (улану), теріні тітіркендіру, аллергиялық əсер көрсетеді.
Галендіпрепараттардыңдамуы. Галенді препараттардың бұлай деп б.з. 131-201 жж. өмір сүрген римдік дəрігер жəне фармацевт Клавдий Галеннің құрметіне аталған.
«Галенді препараттар» ұғымы Гален өлімінен 13 ғасырдан кейін пайда болды. Гален өз заманының медициналық жəне биологиялық білімдерді жүйеге келтірді. Гален 300-ден астам шығарма жазды, оның біршамасы фармацияға арналған. Галеннің фитопрепараттарды алуда қосқан үлесі: Гален Гиппократтың айтқанын теріске шығарып, табиғи заттардың құрамында пайдалы да, зиянды да заттар бар жəне оларды бір-бірінен бөлу керек дегенді айтты. Ол алғаш рет емдік практикаға өсімдіктерден бөлініп алынған жартылай тазартылған биологиялық белсенді заттар түрінде дəрілік заттарды енгізді.