n).  1. Табиғи тілде:  Алгоритм

 
63 
Цикл басы  
       r-ға  r*k  мәнін меншіктеу; 
       k мәнін 1-ге ӛсіру. 
       Егер k<=n болса, қайталау 
Цикл соңы 
       n! мәнін (r) басып шығару 
Соңы. 
 
2. Алгоритмдік тілде: 
Алг
 факториал 
1. 
енгізу
 n  
2. k:=1; r:=1 
3. r:=r*k 
4. k:= k+1 
5. егер k<=n 
ӛту
 3 
6. 
шығару
 r 
7. 
соңы 
Алгоритмнің  бастапқы  жолы  (
Алг
  факториал)  алгоритм  тақырыбы  деп 
аталады. Мҧнда жазылған Алг – қызметші сӛз, факториал – алгоритмге берілген 
атау. Бҧдан соң берілген нҧсқаулар:  
1-ші  жол  -  есептелінетін  n!  ҥшін  n  айнымалысының  мәнін  ЭЕМ  жадына 
енгізу; 2-ші жол - k, r айнымалыларына 1 санын меншіктеу; 
3-5-ші жолдар - цикл бойынша r (n!) мәнін есептеу циклі: 
3-ші  жолда  әр  жолы  r  айнымалысына  бастапқы  берілгендерден  (k=1;  r=1) 
бастап, r*k кӛбейтіндісі меншіктеледі; 
4-ші жолда k айнымалысының мәні 1-ге ӛсіріліп, k-ға меншіктеледі. 
Ал,  5-ші  жол  –  k-ның  жаңа  мәнін  тексеру  командасы.  Ол  k<=n  болса, 
есептеуді  k-ның  жаңа  мәнімен  қайталау  ҥшін  басқаруды  3-ші  жолға  қайтарып 
береді, әйтпесе алгоритмнің орындалуы 6-шы жолға ӛтеді; 
6-шы жол - n! мәнін басып шығару; 7-ші жол – есептеуді аяқтау. 
Осы  алгоритмнің  блок-схема  тҥрінде  қҧрылуы  тӛмендегі  суретте 
кӛрсетілген. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Басы 
Енгізу n 
k:=1;     
r:=1 
r:=r*k 
k:=k+1 
k<=n 
шығару 
r 
соңы 
жоқ 
иә 

 
64 
 
Пайдалануға  рҧқсат  етілген  символдардың  жиынтығы  алгоритмдік  тілдің 
алфавиті деп аталады.  
Алгоритмдік тілдің алфавиті мен пайдаланылатын символдар:  
Латын, орыс алфавиттері мен араб цифрлары: A, B, C, D, … , a, b, c, d, … 
, А, Б, В, Г, …, а, б, в, г, … , 1, 2, 3, …; * - кӛбейту; / - бӛлу; ** - дәрежелеу; + 
-  қосу;  -  -  алу  таңбалары;  :=  -  меншіктеу  белгісі;  >,  <,  >=,  <=,  <>  -  қатынас 
таңбалары;.  -  нҥкте  (нҥкте  -  бҧл  нақты  санның  бӛлшек  бӛлігін  бҥтін 
бӛлігінен ажырату ҥшін пайдаланылатын белгі) және т.б. 
Алгоритмдік тілдің алфавитінде мағынасы мен  қолдану тәсіліне алдын-ала 
тҥсініктеме беріліп қойылған қызметші сӛздер деп аталатын символдар да бар. 
Басқа сӛздерден бӛліп кӛрсету ҥшін әдетте олардың астын сызып қояды немесе 
қалың қаріппен жазады. Қызметші сӛздер: 
1. Алгоритм тақырыбы: 
алг, арг, нәт
 
2. Алгоритмнің басталуы мен соңы: 
басы, соңы
 
3. Тармақталу командасы: 

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: