Э. Эриксон бойынша тұлға дамуының кезеңдерге жіктелуі кестесі



бет2/3
Дата02.12.2023
өлшемі16,94 Kb.
#194659
1   2   3
Байланысты:
Документ (16)
задачи на русском 2, Akuscherstvo Duda, Akush 2013 02 048, price rus 02.05.2023.xlsx, 176726.pptx, оклюзия 4, Термодинамика ПӘК, 8-ЛЕКЦИЯ, Персдача №7
Джон Боулби, тіркеме теориясын жасаған әйгілі психолог Эриксон теориясын "тұлғаның дамуындағы ең маңызды және маңызды теориялардың бірі"деп атады.
Уильям Джеймс, әйгілі психолог, Эриксонның теориясы "тұлғаның дамуының ең толық және жан-жақты сипаттамасын білдіреді"деп жазды.
Курт Левин, әйгілі психолог, Эриксонның теориясын "жеке тұлғаны дамытудың ең ерекше және қызықты теорияларының бірі"деп атады.
Әрине, әр ғалымның Эриксон теориясы туралы өзіндік көзқарасы бар. Алайда, жалпы алғанда, Эриксон кестесі жеке тұлғаның дамуын түсінудің құнды құралы деп айтуға болады.
Эриксон бойынша тұлғаның даму кезеңдері
Эрик Эриксон адамның өмір бойы бастан өткеретін сегіз кезеңін сипаттайтын тұлғаның психоәлеуметтік даму теориясын жасады. Әр кезең белгілі бір дағдарыспен сипатталады, оны жеке тұлғаны одан әрі дамыту үшін сәтті шешу қажет.
Эриксон бойынша тұлғаның даму кезеңдерін жіктеу кестесін талдай отырып, келесі заңдылықтар мен тенденцияларды бөліп көрсетуге болады:
Әр кезең белгілі бір дағдарыспен сипатталады, оны жеке тұлғаны одан әрі дамыту үшін сәтті шешу қажет. Дағдарыстар адам өміріндегі маңызды бетбұрыс болып табылады. Егер дағдарыс сәтті шешілмесе, бұл жеке тұлғаның дамуына теріс әсер етуі мүмкін.
Әр кезең дағдарысты сәтті шешу нәтижесінде қалыптасатын белгілі бір жеке қасиеттермен сипатталады. Жеке қасиеттер-бұл әр түрлі өмірлік жағдайларда адамның мінез-құлқына әсер ететін тұрақты мінез-құлық белгілері.
Әр кезең алдыңғы кезеңнің нәтижелеріне сүйенеді. Осы кезеңдегі дағдарысты сәтті шешу үшін алдыңғы кезеңде қалыптасқан белгілі бір жеке қасиеттерге ие болу қажет.
Эриксон бойынша тұлғаның даму кезеңдерін жіктеу кестесін талдау
Эриксон бойынша тұлғаның даму кезеңдерін жіктеу кестесін талдай отырып, келесі заңдылықтар мен тенденцияларды бөліп көрсетуге болады:
Әр кезең белгілі бір дағдарыспен сипатталады, оны жеке тұлғаны одан әрі дамыту үшін сәтті шешу қажет. Дағдарыстар адам өміріндегі маңызды бетбұрыс болып табылады. Егер дағдарыс сәтті шешілмесе, бұл жеке тұлғаның дамуына теріс әсер етуі мүмкін.
Мысалы, сәби кезінен туындайтын сенімсіздік дағдарысы адамның болашақта әлемге және адамдарға қалай қарайтынын анықтайды. Егер дағдарыс сәтті шешілмесе, онда адам әлемге және адамдарға сенімсіздік сезінуі мүмкін, бұл тұлғааралық қатынастардағы проблемаларға әкелуі мүмкін.
Әр кезең дағдарысты сәтті шешу нәтижесінде қалыптасатын белгілі бір жеке қасиеттермен сипатталады. Жеке қасиеттер-бұл әр түрлі өмірлік жағдайларда адамның мінез-құлқына әсер ететін тұрақты мінез-құлық белгілері.
Мысалы, ұят пен күмәнге қарсы автономия дағдарысын сәтті шешу нәтижесінде адам дербес және өздігінен әрекет етуге мүмкіндік беретін автономия сезімін алады.
Әр кезең алдыңғы кезеңнің нәтижелеріне сүйенеді. Осы кезеңдегі дағдарысты сәтті шешу үшін алдыңғы кезеңде қалыптасқан белгілі бір жеке қасиеттерге ие болу қажет.
Мысалы, vs кінәсінің бастамашылық дағдарысын сәтті шешу үшін баланың бастамашылдыққа мүмкіндік беретін автономия сезімі болуы керек. Егер баланың автономия сезімі болмаса, онда ол бастама көтеруге тырысқанда өзін кінәлі сезінеді.
Сонымен қатар, Эриксон бойынша тұлғаның даму кезеңдерін жіктеудің келесі ерекшеліктерін ажыратуға болады:
Тұлғаның даму кезеңдері дәйекті. Әрбір кезең алдыңғы кезеңнің нәтижелеріне негізделеді және келесі кезеңде тұлғаның дамуы үшін қажетті шарт болып табылады.
Тұлғаның даму кезеңдері үздіксіз. Тұлғаның дамуы туғаннан өлімге дейін үздіксіз жүреді.
Тұлғаның даму кезеңдері әмбебап сипатқа ие. Эриксон теориясы барлық адамдар мәдениетіне немесе әлеуметтік жағдайына қарамастан дамудың бірдей кезеңдерінен өтеді деп тұжырымдайды.
Эриксон теориясы-тұлғаның дамуының ең ықпалды теорияларының бірі. Бұл адамның өмір бойы қалай дамитынын және оның дамуына қандай факторлар әсер ететінін түсінуге көмектеседі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет