Е ң қарапайым конденсатор - ол аудандары -ке тең, қарама-қарсы таңбалы зарядтармен зарядталған, ара қашықтары -ға тең, бір-біріне параллель екі металл пластинкадан тұратын жазық конденсатор. (1.22) өрнегіне сәйкес астарлардың арасынадғы өріс кернеулігі мынаған тең:
- екі пластинканың арасындағы диэлектрик. Олардың арасындағы потенциалдар айырымы (1.33а) өрнегіне сәйкес мынаған тең:
бұдан жазық конденсатордың сыйымдылығы үшін (1.44) өрнегіне сәйкес:
(1.45)
яғни жазық конденсатордың сыйымдылығы оның астарларының ауданы мен ортаның диэлектрлік өтімділігіне тура пропорционал және астарлардың арақашықтығына кері пропорционал екен. Сонымен, сыйымдылық шамасы конденсатордың геометриясымен, сондай-ақ астарлардың арасын толтыратын ортаның диэлектрлік қасиеттерімен анықталады екен.
Бұл конденсатор радиустары (ішкі) және (сыртқы) концентрлі сферадан (екі электрод - астардан) тұрады.
(1.35) өрнегіне сәйкес:
(1.46)
Е гер сыртқы астардың радиусы болса, онда бұл өрнек мынадай қарапайым түрге келеді:
(1.47)
яғни радиусы -ге тең оқшауланған шардың сыйымдылығына айналады (1.43) өрнегіне сәйкес.
Егер астарлардың арасындағы саңылау өте аз болса, орташа радиуспен салыстырғанда онда
(1.48)
мұндағы астарлар бетінің ауданы. Сонымен, бұл жағдайда сфералық конденсатор сыйымдылығы мен жазық конденсатор сыйымдылығы сәйкес келеді екен (1.45) өрнегіне сәйкес.
Конденсатор радиустары (ішкі) және (сыртқы) болатын екі коаксиальді цилиндрден (астарлардан) тұрады. Цилиндрдің ұзындығы олардың арасындағы саңлауға қарағанда өте үлкен деп есептейміз.
(1.37) өрнегіне сәйкес:
(1.49)
өйткені (цилиндрдің бірлік ұзындығындағы беттік заряд). Сонда цилиндрлік конденсатордың бірлік ұзындығына сәйкес келетін сыйымдылығы мынаған тең:
(1.50)
Ал,
мұнда да, егер онда (1.50), (1.51) жазық конденсатор сыйымдылығының өрнегіне айналады.
