Э. З. Дулаева ф.ғ. к., ҚазМемҚызпу аға оқытушысы


… -ar, -er .... –maz, -mez: geniş zaman sıfat eki ‘’-ar, -er’’ geniş zaman olumsuzluk eki ‘’-maz



Pdf көрінісі
бет68/146
Дата03.10.2024
өлшемі3,8 Mb.
#205569
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   146
Байланысты:
Түрікше оқулық

… -ar, -er .... –maz, -mez: geniş zaman sıfat eki ‘’-ar, -er’’ geniş zaman olumsuzluk eki ‘’-maz, 
-mez’’ ile birlikte ikilemeler yaparak ulaç oluşturur. Kendisinden sonraki fiilin birden 
yapıldığını bildirir.
Yapılışı: fiil + -ar, -er + fiil + -maz, -mez 
Örnek: 
Aknur zil çal
ar
çal
maz
dışarı fırladı. 
Kaç yıl geçse de onu gör
ür
gör
mez
hemen tanıdım. 
Alı
ş
tırma 9. A
ş
a
ğ
ıdaki cümleleri tamamlayınız. 
1.
Kuzenim tabloyu bitir..... bitir...... satışa çıkardı. 
2.
Oğlu eve gel...... gel..... sorguya çekti. 
3.
Akmaral o şarkıyı söyle..... söyle...... hemen gözüme yaş geldi. 
4.
Çocuğuyu tanı..... tanı...... evleniverdi. 
5.
Türkçeyi öğren..... öğren..... çok türk arkadaş edindi.
6.
Verdiğim çiçekleri al.... al..... yüzünde bahar açıldı. 
7.
Arabasını tamir et..... et....... yine çarptı.
.... – a ..... – a / .... – e ...... – e: durum ulacıdır. Aynı fiilin tekrarlanarak kullanılması 
durumunda iki farklı anlam ifade eder. Ayrıca fiilin tekrarlanarak sonuca ulaşıldığı anlamını 
belirtir. 
Yapılışı: fiil + -a/e + fiil + -a/e 
Örnek: 
Sabahtan beri koş
a
koş
a
yoruldum 
Damlay

damlay
a
göl olur. 
a)
Sebep sonuç ilişkisi ve fiilin tekrarlanması
Bekleye bekleye ağaç oldum
. (bekledim bekledim sonunda ağaç oldum) 
Konuşa konuşa Türkçe öğreniyorum
. (konuşuyorum konuşuyorum ve böyle Türkçe 
öğreniyorum) 
Sora sora adresini buldum
. (sordum sordum ve sonunda adresini buldum) 
b)
Sadece tekrarlanma anlamı 
Güle güle git, güle güle gel 
Vitrinlere baka baka yürüdüm 
Konuşa konuşa eve geldik 
c)
Zıt anlamlı fiiller de kullanılır 
Çocuk düşe kalka yürümeyi öğrenir 
Çamurda bata çıka yürüdük 
Oraya defalarca gittim. Gide gele yoruldum. 
d)
Eş anlamlı ya da yakın anlamlı fiillerle de yapılabilir. 


Stadyuma itişe kakışa girdik 
Çocuklar bahçede hoplaya zıplaya oynuyor 
Adam inleye sızlaya yerinden kalktı 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   146




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет