… -ar, -er .... –maz, -mez: geniş zaman sıfat eki ‘’-ar, -er’’ geniş zaman olumsuzluk eki ‘’-maz, -mez’’ ile birlikte ikilemeler yaparak ulaç oluşturur. Kendisinden sonraki fiilin birden yapıldığını bildirir. Yapılışı: fiil + -ar, -er + fiil + -maz, -mez Örnek: Aknur zil çal
ar çal
maz dışarı fırladı.
Kaç yıl geçse de onu gör
ür gör
mez hemen tanıdım.
Alı
ş
tırma 9. A
ş
a
ğ
ıdaki cümleleri tamamlayınız.
1.
Kuzenim tabloyu bitir..... bitir...... satışa çıkardı.
2.
Oğlu eve gel...... gel..... sorguya çekti.
3.
Akmaral o şarkıyı söyle..... söyle...... hemen gözüme yaş geldi.
4.
Çocuğuyu tanı..... tanı...... evleniverdi.
5.
Türkçeyi öğren..... öğren..... çok türk arkadaş edindi.
6.
Verdiğim çiçekleri al.... al..... yüzünde bahar açıldı.
7.
Arabasını tamir et..... et....... yine çarptı.
.... – a ..... – a / .... – e ...... – e: durum ulacıdır. Aynı fiilin tekrarlanarak kullanılması durumunda iki farklı anlam ifade eder. Ayrıca fiilin tekrarlanarak sonuca ulaşıldığı anlamını belirtir. Yapılışı: fiil + -a/e + fiil + -a/e Örnek: Sabahtan beri koş
a koş
a yoruldum
Damlay
a damlay
a göl olur.
a)
Sebep sonuç ilişkisi ve fiilin tekrarlanması
Bekleye bekleye ağaç oldum . (bekledim bekledim sonunda ağaç oldum)
Konuşa konuşa Türkçe öğreniyorum . (konuşuyorum konuşuyorum ve böyle Türkçe
öğreniyorum)
Sora sora adresini buldum . (sordum sordum ve sonunda adresini buldum)
b)
Sadece tekrarlanma anlamı
Güle güle git, güle güle gel Vitrinlere baka baka yürüdüm Konuşa konuşa eve geldik c)
Zıt anlamlı fiiller de kullanılır
Çocuk düşe kalka yürümeyi öğrenir Çamurda bata çıka yürüdük Oraya defalarca gittim. Gide gele yoruldum. d)
Eş anlamlı ya da yakın anlamlı fiillerle de yapılabilir.
Stadyuma itişe kakışa girdik Çocuklar bahçede hoplaya zıplaya oynuyor Adam inleye sızlaya yerinden kalktı
