Э. З. Дулаева ф.ғ. к., ҚазМемҚызпу аға оқытушысы
жүктеу/скачать 3,8 Mb. Pdf көрінісі
|
Түрікше оқулық
|
DİL BİLGİSİ GEREKLİK KİPİ (…-MALI/MELİ) Tanım: Bu kip, olması ve yapılması gereken şeyleri ifade eder. Gereklilik kipi fiillere – malı, - meli ekleri getirelerek yapılır. Bu anlam, ‘’gerek, lazım, icap etmek’’ kelimeleriyle de sağlanır. Yapılışı: Fiil kökü + malı (meli)+y + kişi eki Yani, yap + malı + y + ım Not: fiilin son hecesi: a-ı-o-u: -malı; e-i-ö-ü: -meli olarak eklenir. Gereklilik kipi 3 şekilde, yani olumlu, olumsuz ve soru şekillerinde çekimlenir. OLUMLU ŞEKİL OLUMSUZ ŞEKİL SORU ŞEKİL Ben yapmalıyım yapmamalıyım yapmalı mıyım? Sen yapmalısın yapmamalısın yapmalı mısın? O yapmalı yapmamalı yapmalı mı? Biz yapmalıyız yapmamalıyız yapmalı mıyız? Siz yapmalısınız yapmamalısınız yapmalı mısınız? Onlar yapmalılar yapmamalılar yapmalılar mı? Örnek: (+) Annemi karşılamak için tren istasyonuna gitmeliyim. Babam yemekten sonra ve yatmadan önce bu ilaçları içmeli. ( -) Komşu apartmanın çocuklarıyla arkadaşlık etmemelisin. Ebeveynlerinle böylece davranmamalısın. (?) Bu hikayeleri gelecek haftaya kadar okumalı mıyız? Bu takım elbiselerden birini seçmeli miyiz? Alı ş tırma 1. A ş a ğ ıdaki cümleleri tamamlayınız. 1. Okula oğlumun toplantısına ben de git………….. . 2. Bu gece teyzende kal………... . (sen) 3. Ameliyat sonrasında yediklerine dikkat et…… . (o) 4. Ne yapıp edip moralini düzelt………… . (biz) 5. İşlem yapabilmek için sıra numarası al…………… . (siz) 6. Havalar soğumadan boya işini жүктеу/скачать 3,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|