Э. З. Дулаева ф.ғ. к., ҚазМемҚызпу аға оқытушысы



Pdf көрінісі
бет44/146
Дата03.10.2024
өлшемі3,8 Mb.
#205569
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   146
Байланысты:
Түрікше оқулық

 
ALIŞTIRMALAR 
Aşağıdaki mısrada geçen etken çatılı fiilleri ve öznelerini belirtiniz. 
Bir kedi miyav dedi. 
Minik fare kükredi. 
Fareden korktu kedi. 
Kedi pır uçuverdi. 
 
2. EDİLGEN FİİLLER 
Tanımı :
Gerçek öznesi olmayan fiillerdir. Edilgen çatılı fiillere sorulan ‘’kim’’ ve ‘’ne’’ 
soruları sözde özneyi verir. Sözde özne işi yapan değil; işten etkilenendir. Edilgen fiillerde 
nesne ‘’belirtme eki‘’ almaz. Etken çatılı fiillere ‘’-ıl, -il, -ul, -ül’’ ve ya ‘’-n, -ın, -in, -un, -
ün’’ eklerinden birini alarak edilgen hale gelir. 
Etken Edilgen 
Okumak oku-n-mak 
Kırmak kır-ıl-mak 
Sevmek sev-il-mek 
Çekmek çek-il-mek 
Üzmek üz-ül-mek 


Anlatmak anlat-ıl-mak 
Örnek cümleler:
Тepsi yere düşünce bütün bardaklar 
kırıldı

Вaha balkonlar 
yıkanacak

Akdeniz’de nisandan ekime kadar denize 
girilebilir

Çocuk hastalıklarına karşı çeşitli önlemler 
alındı

EDİLGEN FİİLLER ÜÇ ŞEKİLDE YAPILIR 
1. 
Eğer fiil kökü sesli harfle biterse, bunun yanına sadece
 ‘’-n’’ eki gelir. 
Örnekler: 
Dinle-n-
Ütüle-n- Yürü-n- Boya-n- Bekle- n-
Onu- n- 
Oyna-n - Temizle-n- Besle-n- İzle-n- Yıka-
n-
Örnek cümleler: 
Fuat, arabayı yıkadı. Araba yıkandı. 
Feride, kafesteki kanaryaları besledi. Kafesteki kanaryaları beslendi.
Sabriye, caddede yürüdü. Caddede yüründü. 
Güzel bir gün yaşadım. Güzel bir gün yaşandı. 
Kitabı okudu. Kitap okundu. 
Yemekleri iştahla yedik. Yemekler iştahla yendi 
 
2.
Eğer fiil kökünün son harfi sessiz ise bunun yanına


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   146




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет