Қазақстанда ұжымдастырудың жүзеге асырылуы: барысы және салдарлары

ЖЭС Ресейде өз нәтижесін берді. 1925 жылы мал саны 40,5 млн – ға жетті. Бұл ұзаққа созылған жоқ. Голошекин ауылды кеңестендіру ұранын таңдап алды. Онда ауылшаруашылығын жаппай ұжымдастыру міндеті еді. 1918 ж. және орташалардың бір бөлігіне қарсы соғыс жүрді. Коммунистік партияның 15 съезі ауылшаруашылығын ұжымдастыру бағытын жариялады. Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру идеясы әуел бастан-ақ мейлінше қатаң жаппай қуғындау мен террорға негізделді. Ұжымдастыру алдын ала даярлықсыз жергілікті жағдайлар ескерілместен, көбінесе әкімшілік- күштеу әдістермен жеделдете жүргізілді. Ұжымдастыру 1932 ж. көктемде аяқтау белгіленді. Ұжымдастыру бойынша қатаң жаппай қуғындау территорияға негізделді. Ол дайындықсыз болды. Қыста 1932 жылы ақпанда Шу ауданының аумағында 150 шақырым жердегі 100 деген шаруа жинап 400 киіз үй қала орналастырылды. Асыра сілтеу болмасын аша тұяқ қалмасын деген ұран тасталып, млн – ға жететін малының 98 млны қалды, жер – жерде кедейлер ортасында шаруашылығы орынсыз сотталып және олардың малын жансыз конфискациялау, меншік құқығынан айыру күштеп көшіру орын алды. Жер-жерде кедейлер мен орташа шаруаларды орынсыз соттау және олардың малын жөнсіз тәркілеу, меншік құқығынана айыру, тұрақты тұратын жерінен күштеп көшіру орын алды.Колхозға кіргісі келмеген кедейлер мен орташалар Қазақстаннан тыс жерлерге жер аударумен қорқытылды, олар «кулактар» қатарына жатқызылды. Мәселен, Ақмола округінде сотталғандары үй ішімен қоса 24 сағат ішінде Соловкиге жер аудару фактісі орын алды. Алматы және Петропавл округтерінде, кейбір аудандардың селоларында қара бойкот жарияланып, онда терезелерге тақтай қағылып тасталды, пеш, от жағуға рұқсат етілмеді. Тұтас деревняларға бойкот жасалған жағдайлар да кездесті. Ақтөбе және Павлодар округтеріндет кедейлерді ұрып-соғу, оларды суық су құйып азаптау, қыс кезінде суық қамбалар мен қоймаларға күзетпен қамап қою, кулактардың үйлерінде жаназа рәсімін өткізу орын алды. Конституцияға жат әрекеттерді негізінен алғанда деревнялар мен ауылдардың жалған белсенділері, қараңғы, шала сауатты адамдар жасады. Колхозға кіргісі келмегендерді жер аударумен қорқытты. 1930 – 32 жж. аштық етек алды. 1930 ж. аштықтан 313 мың астам адам қайтыс болды. 1932 ж. республика қайраткерлері: Ғ. Мүсірепов, М. Ғатаулин, М. Дәулетқалиев, Е. Алтынбаев, Қ. Қуанышев (бесеудің ханы, аштықтың себептері туралы Голошекинге хат жазды.

20. 
    
    
    жүктеу/скачать 297,02 Kb.
    
    Достарыңызбен бөлісу: