Әдіс тәсілдері Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі: Исаева А. А
Дата 08.09.2017 өлшемі 75,26 Kb. #31932
«Теміртау қаласының №19 жалпы білім беретін орта мектебі» КММ Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі: Исаева А.А. Теміртау қаласы. 2012 – 2013 оқу жылы Исаева Айгиваш Абдрахмановна Мамандығы: қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев: «Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде», - деп тұжырымдады. Ал, қазақ халқының тіл келешегі – бүгінгі мектеп оқушыларында. МАҚСАТЫ: Ұлттық Бірыңғай Тестілеуге сапалы дайындық ұйымдастыру арқылы оқушылардың білім сапасын жоғарылату. Міндеттері: 1) Қазақ тілінің салалары бойынша жоспар құрастыру. 2) Ортақ талдаулар, түзету жұмыстары. ҰБТ дегеніміз – мемлекеттің, қоғамның және тұлғаның қажеттілігіне сәйкес келетін бүгінгі білім сапасын көтеру және бақылау үшін жасалған тапсырмалар жүйесі болып табылады. 1.Барлық мектеп бітірушілердің біліміне ортақ талап қояды. 2.Мектептердің білім сапасына нақты баға беріледі. 3.Адамның араласуынсыз білімді бағалауды әділетті жүргізуге жұртшылықтың көзін жеткізеді. 4.Тестілеу арқылы бағдарламадағы білім мазмұнын қамту жоғары деңгейге жетуде. оқушылардың білім алу себептерін айқындау; пәндік оқытуды ұйымдастыру; Мұғалімге қойылатын талаптар: Фонетика. Дыбыстар. Буын. Тасымал. Екпін. Орфография. Орфоэпия. Үңдестік заңы Синоним. Антоним. Омоним. Сөз таптары. Зат есім. Сын есім. Есімдік. Сан есім. Етістік. Көсемше. Есімше. Етіс. Оқшау сөздер: одағай, қаратпа сөз, қыстырма сөз Синтаксис. Сөйлем мүшелері Сөйлемнің бірыңғай мүшелері Құрмалас сөйлемнің түрлері Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлері Төл сөз. Төлеу сөз. Тыныс белгілері
Оқушыларды ҰБТ-ға дайындау жоспары Үш кезең бойынша өткізілетін жұмыстар оқушыларды үш топқа бөлінетінін анықтайды: ОҚУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ ДЕҢГЕЙІН АНЫҚТАУ МАҚСАТЫНДА Қазақ тілі пәнінен ҰБТ-ға даярлауда болатын кедергілер І деңгей. 1) Сөздерге жақша ішіндегі әріптердің тиістісін қойып, мақал-мәтелдерді жаттап ал. (һ, х)алық айтса, қалп айтпайды. (һ,х)алық сөзі қа(х,һ)арлы. Әркімнің өз туған жері – Мысыр ша(һ,х)ары. Жақсының аты өлмейді, Ғалымның (х,һ)аты өлмейді. 2) Көп нүктенің орнына и, ый, й әріптерінің тиістісін қой: С......лық, т....ін, т.....ым, т...ек, қарта...ды, кішіпе...ілділік, с.....ла, с.......ды, т.......ылды. ІІ деңгей. 1) «Денсаулық» сөзіне фонетикалық талдау жасаңыз. 2) Төменде жазылған сөздерден тек ұяң дауыссыз дыбыстары бар сөздерді белгілеңдер. Жүз, аға, тауық, үйрек, үкі, көже, би, аз, жаз, терек, гүл, веловипед, егеу, әже, әке. ІІІ деңгей. 1) Нүктенің орнына х,һ әрптерін қой. Сөздердің мағыналырн түсіндір. ...абар, қа...арман, жи...ангер, ...оккей, гау...ар, ...ұқық, ...алық, жа...ан, ...айуан, жи...аз, ...русталь 2) Берілген сөздерден сөйлем құрап жаз. Мен, ұя, досыммен, жасадық, бірге. Қария, жиналысқа, жиналды, көп. Тестпен жұмыс істегенде қолданылатын әдістің бірі - жарыс Білім деңгейіне қарай оқушыларды жұппен немесе топпен көп ұпай жинауға жарыстыру. Оның өзі оқушылардың белсенділігін арттырады. Сөздік жұмысы. Антоним. Синоним келешекті зерттеу- өткенді зерттеу
сұлу-әдемі-әсем-көркем-сымбатты ажарлы жолықты-ұшырасты-кездесті
І нұсқа Дауыстыдан соң және сөз басында дауыстыдан бұрын келген у ысал келтіріңіз Дауыссыздан соң және сөз басында дауыссыздан бұрын келген у Мысал келтіріңіз Дауыссыз дыбыстар үшке бөлінеді: Қатаң дауыссыз: Ұяң дауысыз: Үнді дауыссыз: Қ қ ысал келтіріңіз 5) қай ың, тау ық, жаң ылтпаш. ІІ нұсқа Қай сөздерде п п Сөзде қанша дауысты дыбыс болса, сонша ...... болады. Мысал келтіріңіз. Жазу жолына сыймаған сөз буынға бөлініп ... Сөз соңындағы к қай дыбысқа мысал келтіріңіз Берілген тірек сөздерді сәйкестендір: Қазақ тіл білімінің атасы кім? Әбілхан Қастеев Заң шығаратын орган Тоқтар Әубәкіров Қазақтың атақты суретшісі Ахмет Байтұрсынов Қазақ елінің бірінші ғарышкері кім? Парламент Оқушы тірек сөздерін сәйкестендірді. Есте сақтауына ерекше мән берді . ТАПСЫРМА: тест тапсырмаларынан «Фонетика» тақырыбына қатысты тапсырмаларды іріктеп алу, аудару, дұрыс жауабын табу. 2012 жылдың ҰБТ тапсырмаларынан Фонетика 1. Қатаң дауыссыз дыбыстан басталатын қосымшалы сөздерді табыңыз:(найдите слова, где аффиксы начинаются на глухой звук) А) білімді, Мақпалға В) қонақтар, айтқыз С) Шанардай, ізде Д) Табалы, қойды Е) Зейнеге,оқыған 2. Үш буынды сөзді табыңыз (найдите слово, состоящее из трех слогов) А) аға В) Қарындас С) Ағаларым Д) Іні Е) Сіңлі 3. Ұяң дауыссыз дыбысқа жатпатын дыбыстарды көрсетіңіз (укажите звуки , неотносящиеся на звонкие согласные звуки) А)Г,ғ,д В)б,в,г, С)Ғ,д Д)Ж, з,д Е) П,ф,к 4. Берілген сөздер қандай дауыстылардан жасалғанын көрсетіңіз: (данные слова из каких гласных звуков состоят) Кептер, кекілік, ілгілі, өзен А) Қысаң дауыстылардан В) Жуан дауысты дыбыстардан С) Жіңішке дауысты дыбыстардан Д) Ашық дауыстылардан Е) Жуан және жіңішке дауыстылардан Қайталауға арналған тапсырмалар Көп нүктенің орнына жақшада берілген сөзді сабақтас құрмалас сөйлемге айналдыру керек. 1.Мақтаны көтерген нәзік қыз алаңқайлау аралықпен зыр (жүгіру, келу)..., жаңа терген мақтасын атып ұрды. 2.Бетіндегі шып-шып теріне мақтаның ұсақ ұлпалары (жабысу)..., беті де мақта сияқты болып кетіпті. 3.Түнде мылтық (атылу)..., дауысы қатты естілді. 4. Кеше кешке уақытым (болмау)..., сүйікті телехикаямды көре алмадым. Көп нүктенің орнына салалас құрмалас сөйлем болатындай етіп толықтыр. 1.Бұрын мұрны шолақтау (болу)..., биыл біраз ұзарып қалыпты. 2.Онда талай жастар білім (алу)..., еліміздің әр жерінде еңбекке араласуда. 3. Қыз кітапты партаға (қою)..., оны оқуға кірісті. 4. Болат қарындасына сыйлық (әперу, келу)..., бірақ ақшасы жетпеді. Көп нүктенің орнына аралас құрмалас сөйлем болатындай етіп толықтыр. 1.Абай үйге (кіру).., Әбіш конверттегі бар қағазды оқып шыққан еді. 2.Күн (шығу)..., ел тұра (бастау)..., - Нұрлан әлі жоқ. 3.Амантай Серғазыларға (ақылдасу еді)..., Жамантайдың науқасының түрі жаман (болу)... , олар ырық бере қоймады. 4.Білмегенін (білу деп)..., оқушылар ынтығар. Қалай тапсырманы тез орындауға болады? «Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз» деген тапсырма берілсе, дұрыс жауапты қалай тез табуға болады? 1-қадам: жалғаулық шылауы бар сөйлемді іздеу; 2-қадам: жалғаулық шылауы бар сөйлем жоқ болса, бірінші жай сөйлемгің баяндауышына қараймыз, ол тиянақты формада тұруы керек. «Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз» деген тапсырма берілсе, дұрыс жауапты қалай тез табуға болады? 1-қадам: жай сөйлемдерді алып тастаймыз; 2-қадам: баяндауышы тиянақты сөйлемдерді алып тастаймыз , себебі бағыныңқы сөйлемнің баяндауышы тиянақсыз формада тұрады. Лексика.Синонимдер. 1- нұсқа. 1. Синонимдік қатарды табыңыз. А) Қабанбай, Ерасыл. В) Арлы-берлі, ойын-сауық. С) Жабайы, тым-тырақай. Д) Ж үйрік, қара, қалың. Е) Әйгілі, атақты, белгілі. 2. «Оқушы» сөзіне мәндес сөзді табыңыз. А) Жазушы В) Ұстаз С) Оқытушы Д) Шәкірт Е) Тәлімгер 3. Синоним сөздерді табыңыз. А) Жеңіл, терең, ежелгі В) Өнер, күй, музыка С) Тіршілік, өнер, бақыт Д) Бағыт, бағдар, беталыс Е) Өнерпаз, өнерсүйгіш, мәдениет 4. «Тез» сөзінің синонимін көрсетіңіз. А) Ерте В) Орташа С) Жылдам Д) Жақсы Е) Жай 5. Синонимдік қатарды көрсетіңіз. А) Апару, әкелу. В) Кінәлі, айыпты. С) Мәртебелі, сыйсыз. Д) Іс, сапар. Е) Жұмысшы, оқушы. 6. Синонимдік қатарды көрсетіңіз. А) Мықты, бос. В) Түзу, қисық. С) Бас,қол. Д) Ауру, сырқат. Е) Асау, жуас. 7. Синоним сөздерді табыңыз. А) Думан, той. В) Бала, мұғалім. С) Нәзік, толық. Д) Ажарлы, ажарсыз. Е) Үлкен, кіші. 8. «Үн» сөзінің орыс тіліндегі синонимдік баламасын белгілеңіз. А) Свист, звук. В) Звук, голос. С) Голос, разговор. Д) Тревожно-шумный. Е) Шум, звук. 9. Ата-ана сөзіне синоним сөзді табыңыз. А) Ата-әже. В) Әпке-аға. С) Аға-женге. Д) Апа-ата. Е) Әке-шеше. 10.Синонимдік қатарды көрсетіңіз. А) Сұлу, әдемі, ең. В) Кәрі, қарт, қария. С) Саулық, шайлық, ірі. Д) Мүгедек, жас, қаріп. Е) Барлық, түгел, ерін. 11. Синоним сөздерді көрсетіңіз. А) Асау, жуас. В) Аз, көп. С) Мықты, берік. Д) Жоқ, бар. Е) Мықты, бос. 12. Синоним сөздерді көрсетіңіз. А) Көлемі, аумағы. В) Жер, аспан. С) Бес, он. Д) Үлкен, кіші. Е) Тұр, отыр. 13. «Аспан» сөзінің синонимдерін көрсетіңіз. А) Көк, әуе В) Күн, планета С) Дала, жұлдыз, ай Д) Ғарыш, әлем Е) Көгілдір, ашық 14. Синоним сөздерді көрсетіңіз. А)Шығыс, кіріс. В)Қорқақ, батыр. С)Қорқыныш, үрей. Д)Кездесу, көріспеу. Е)Шың, шыңырау. 15. Синоним сөздерді табыңыз. Елтаңбасы елімнің Неткен сұлу, әдемі! А) Неткен әдемі. В) Елтаңбасы елімнің. С) Сұлу, әдемі. Д) Неткен сұлу. Е) Елімнің елтаңбасы. 16. Синонимнің анықтамасын белгілеңіз. А) Айтылуы әр түрлі, мағынасы бір. В) Айтылуы бір, мағынасы әр түрлі. С) Тура мағыналы. Д) Мағынасы қарама-қарсы сөздер. Е) Ауыспалы мағыналы. 17. «Дәулет» сөзінің синонимін табыңыз. А) Аз. В) Қас. С) Үлкен. Д) Бас. Е) Байлық. 18. Синоним сөздерді табыңыз. А) Мұғалім, ұстаз, оқытушы. В) Әдемі, сұлу, алтын. С) Тақта, орындық , бүгін. Д) Қараша, қабат, үй. Е) Сынып, оқу бөлмесі, бірінші. 19. Синоним сөздерді табыңыз. А) Сұлу, бай, байтақ В) Ұлаң-байтақ , кең, ұлаң-ғайыр С) Жақын, шалғай, биік Д) Алыс, үлкен, кең Е) Таза, терең, мөлдір 20. «Апта» сөзінің синонимін көрсетіңіз. А) Жеті күн, жұма В) Кешке, түнде С) Уақыт, ай, күн Д) Ғасыр, дәуір Е) Кеше, бүгін 21. «Билеушілер » деген мағынаны білдіретін синонимдерді белгілеңіз. А) Көсем, бедел, ерік. В) Шаруа, жұмысшы. С) Хан, патша, сұлтан. Д) Малшы, егінші. Е) Батыр, би, әскер. 22. Синоним сөздерді көрсетіңіз. А) Орташа, қысқаша В) Арық, толық С) Көңілді, үнемді Д) Жарық, ашық Е) Ақылды, есті 23. Синоним сөздерді табыңыз. А) Жәрдем, көмек, қолғабыс В) Халық, дәстүр, тарих С) Әділ, ақыл, білім Д) Арық, толық Е) Парыз, жалақы, қайырым 24. «Уақыт сөзіне синонимдес қатарды табыңыз. А) Мезгіл, кезең. В) Тиімді, пайдалы. С) Күшті, мықты. Д) Күрес, арпалыс. Е) Әдемі, көркем. 25. «Тілге бай» сөз тіркесінің синонимін табыңыз. А) Сөзге жоқ. В) Шешен. С) Тілге кедей. Д) Сөзге шорқақ. Е) Сөзге кедей. Фонетика.Дауысты дыбыстар.1- нұсқа. 1. Жіңішке дауысты дыбысты көрсетіңіз. А) ы В) а С) о Д) у Е) ә 2. Жуан дыбыстарды көрсетіңіз. А) І, Ы,Е, И. В) Е,И,У,О. С) А,О,Ұ,Ы. Д) А,Ғ,Ө,Ұ. Е) О,Ө,Ұ,Ү. 3. Жіңішке буынды дәм атауын көрсетіңіз. А) Күшті, үлкен. В) Ащы, қышқыл. С) Семіз, ерен. Д) Тәтті, дәмді. Е) Тұзды, қатты. 4. Дауысты дыбыстардың жақтың қатысына қарай жіктелетін түрлерін көрсетіңіз. А) жуан, жіңішке В) еріндік, езулік С) ұяң, қатаң Д) ашық, қысаң Е) үнді, жуан 5. Дауысты дыбыстардың еріннің қатысына қарай жіктелетін түрлерін көрсетіңіз. А) жуан, жіңішке В) қысаң, ашық С) үнді, ұяң Д) еріндік, езулік Е) қатаң, ұяң 6. Ашық дауысты дыбыстарды көрсетіңіз. А) а, ұ,ү В) у, и, і С) у, і, ы Д) а, о, е Е) е, ө, й 7. «Ы» дыбысы қойылатын сөзді көрсетіңіз. А) Жазғ... . В) Кәр... . С) Бөр...к. Д) М...нез. Е) Д...мді. 8. Бірыңғай жіңішке дауыстылардан тұратын сөздерді көрсетіңіз. А) Қиық. В) Береке. С) Сынып. Д) Қиғызу. Е) Кітап. 9. Жіңішке буынды сөздер қатарын көрсетіңіз. А) сынып, парта В) дәптер, қалам С) мереке, білім Д) қыркүйек, қоңырау Е) кітап, оқушы 10. Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай қандай түрлерге бөлінетінін белгілеңіз. А) Үнді, қатаң В) Езулік, еріндік С) Жуан, жіңішке Д) Қатаң, ұяң Е) Ашық, қысаң 11. Жіңішке дауыстылар қатарын көрсетіңіз. А) ы, ұ, и В) а, ү, о С) ұ, е, ө Д) ө, і, е Е) о, э, у 12. Жуан дауысты сөзді табыңыз. А) Кезең. В) Куәлік. С) Көне. Д) Ғұлама. Е) Билік. 13. Жіңішке дауысты дыбысты көрсетіңіз. А) у В) о С) а Д) ө Е) ұ 14. Барлық буында жазылатын дауысты дыбыстарды көрсетіңіз. А) а, ы, і В) э, ә, и С) о, ө, ұ Д) у, ұ, ө Е) ә, ү, у 15 Қазақ тіліне тән дауысты дыбыстары бар сөзді көрсетіңіз. А) мемлекет В) отан С) саудагер Д) көзілдірік Е) достар 16. Қай дауысты дыбыс әрі жуан, әрі жіңішке дауыстыға жататынын анықтаңыз. А) е В) и С) о Д) а Е) ү 17. Жуан да жіңішке де болатын дыбысты табыңыз. А) О. В) Е. С) У. Д) А. Е) Ө. 18. Тек жуан дауысты дыбыстан тұрған қатарды көрсетіңіз. А) Кінәлі, дүдәмәл. В) Ботагөз, Өмірзақ. С) Ақтөбе, тарихи. Д) Су, бауырмал. Е) Ушығу, қабілет 19. Жіңішке дауысты сөзді табыңыз. А) Базар В) Қора С) Қауырсын Д) Кілем Е) Сауысқан 20. Жіңішке әрі ашық дауысты дыбысты көрсетіңіз. А) О, И. В) Ү,І. С) Ә, Е. Д) А,Ұ Е) Е, Ы. 21. Тек жуан дауысты дыбысты сөздер қатарын көрсетіңіз. А) Кенесары, өнерпаз. В) Ұлытау, қуғыншы. С) Емхана, арбакеш. Д) Игілік, ержүрек. Е) Қыстыгүні, кітаптар. 22. Жуан дауысты дыбыстары бар сөзді белгілеңіз. А) Кеңес. В) Күндіз. С) Сабыр. Д) Екеуі. Е) Келуші. 23. Қазақ тіліне тән дауысты дыбыстарын белгілеңіз. А) о, е. В) а, и. С) и, у. Д) ө, ү. Е) ы, э. 24. Тек жіңішке дауысты дыбыстар қатарын анықтаңыз. А) О, ө, у. В) А, ә, е. С) Ы, і, и. Д) Ә, ө, і. Е) Э, о, ү. 25. Дыбыстар неше топқа бөлінетінін көрсетіңіз. А) 5. В) 2. С) 3. Д) 6. Е) 4. Фонетика. 1. Жіңішке дауысты дыбысты көрсетіңіз. А) ы В) а С) о Д) у Е) ә 2. Жуан дыбыстарды көрсетіңіз. А) І, Ы,Е, И. В) Е,И,У,О. С) А,О,Ұ,Ы. Д) А,Ғ,Ө,Ұ. Е) О,Ө,Ұ,Ү. 3. Жіңішке буынды дәм атауын көрсетіңіз. А) Күшті, үлкен. В) Ащы, қышқыл. С) Семіз, ерен. Д) Тәтті, дәмді. Е) Тұзды, қатты. 4. Дауысты дыбыстардың жақтың қатысына қарай жіктелетін түрлерін көрсетіңіз. А) жуан, жіңішке В) еріндік, езулік С) ұяң, қатаң Д) ашық, қысаң Е) үнді, жуан 5. Дауысты дыбыстардың еріннің қатысына қарай жіктелетін түрлерін көрсетіңіз. А) жуан, жіңішке В) қысаң, ашық С) үнді, ұяң Д) еріндік, езулік Е) қатаң, ұяң 6. Ашық дауысты дыбыстарды көрсетіңіз. А) а, ұ,ү В) у, и, і С) у, і, ы Д) а, о, е Е) е, ө, й 7. «Ы» дыбысы қойылатын сөзді көрсетіңіз. А) Жазғ... . В) Кәр... . С) Бөр...к. Д) М...нез. Е) Д...мді. 8. Бірыңғай жіңішке дауыстылардан тұратын сөздерді көрсетіңіз. А) Қиық. В) Береке. С) Сынып. Д) Қиғызу. Е) Кітап. 9. Жіңішке буынды сөздер қатарын көрсетіңіз. А) сынып, парта В) дәптер, қалам С) мереке, білім Д) қыркүйек, қоңырау Е) кітап, оқушы 10. Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай қандай түрлерге бөлінетінін белгілеңіз. А) Үнді, қатаң В) Езулік, еріндік С) Жуан, жіңішке Д) Қатаң, ұяң Е) Ашық, қысаң Антоним, синоним, тура және ауыспалы мағына, мақал-мәтелдер Мектеп – кеме, білім – (теңіз) «Ұзын-қысқа» қандай сөздер екенін белгілеңіз: антоним сөздер «Жер жүзі» сөзінің синонимін белгілеңіз: (Әлем, жаһан) Дұшпан сөзінің антонимін табыңыз: Дос Төмен сөзінің антонимін анықтаңыз: Жоғары Жұмбақтың шешуін табыңыз: Білімнен мол сы – асы, Балғындардың ұясы. Мектеп Мақалдың қазақша баламын көрсетіңіз: «Над бедой друга не смейся, то же может случиться с тобой» (Күлме досыңа, келер басыңа) «Көз» сөздің ауыспалы мағынасы қандай? (бұлақтың көзі) 11 «Б» сынып оқушысы Митрушова Марина ҰБТ-мен қорқытуға болмайды; оқушы өз күшін және өз мүмкіндігін нақты білуі керек; алдына мақсат қою; қате жібермеуден қорықпау; тест тапсыру техникасына үйрету; өз уақытын бақылауға үйрету; тапсырма қиындықтарын жеңе білу. Оқушыларға психологиялық көмек: 1. Емтихандарға дайындалу кезінде өзіңнің жақсы тапсырғаныңды көз алдыңа елестет; «Тапсырманы орындай алмаймын», – деп ешқашан ойлама; 2. Ең қиын сұрақтарды қайталау үшін емтихан алдында түнді емес, бір күнді қалдыр. 3. «Сенімділік» жаттығуы. Мақсаты: Оқушыны стрестік жағдайдан арылтып, сенімділікке үйрету. Шарты: Оқушыларға бос ақ парақ таратылады. Сол парақты қаламсаппен теңдей екіге бөлу ұсынылады. Ол бөліктерді 1,2 деп белгілеп бірінші бөлікке жағымды қасиеттерін,екінші бөлікке жағымсыз қасиеттерін жазу керек те,ортасынан қырқылып алынады.Жағымды қасиеттерін өзінде қалдырып , жағымсыздарын қатты мыжып, қоқыс жәшігіне салады. Тест оқушылардың білімін салыстыруға, білім беру жүйесінде оқушылармен бірге жеке жұмыс жүргізуге мүмкіндік туғызады. Бағдарламалық материалдан тыс өткізіліп отыратын осындай жұмыстар оқушылардың қазақ тілі бойынша сауаттылығын арттыруға септігін тигізеді. ҰБТ-ға даярлауда мұғалімнің орны ең басты назарда тұруы қажет. Әр мұғалім әрдайым жаңалықты бастаушы ретінде әрекет жасауы тиіс. Оқытудың әр түрлі технологиясы жасалып, мектеп өміріне енгізілгені бәрімізге белгілі. Сондықтан да мұғалімнің жаңа әдіс – тәсілдерімен үздіксіз жұмыс жасап, жеке тұлғаны қалыптастыруда орны ерекше. ТАМЫЗ КОНФЕРЕНЦИЯСЫНА ҚАТЫСУШЫ ҚОНАҚТАР! Кішкентай бастамасыз үлкен нәтижеге жету мүмкін емес. Үлкен кеменің батуына кішкентай тесік себеп бола алады Әр майда нәрсе міндетті түрде бір іске жарайды. Назар қойып тыңдағандарыңызға үлкен рахмет!! Достарыңызбен бөлісу:
