13 тақырып. Табиғатты зерттеудегі геожүйелік – бассейндік көзқарас. Өзен алабы - өзен ағысының геожүйелері. Табиғатты зерттеудегі геожүйелік көзқарастың ролі. Физикалық географиядағы жүйелік талдаудың дамуы. Б. Кеннеди, Р. Челли, А.Орми, В.Н. Солнцев, В.Б. Сочава еңбектеріндегі өзен алабының парагенетикалық және парадинамикалық табиғат кешендері. Географиялық жүйелердің уақыттық-кеңістік өлшемдері. Өзен алабы геожүйелерінің құрылуындағы зоналық және азоналдық факторлар. Геожүйелердің өзен алабындағы интеграциясы және олардың жіктелуі.
Ұсынылатын әдебиет: [1],[2],[3],[4],[5],[6]
№ 14 тақырып. Геожүйелер сипаттамасы. Карск-Об, Теңіз-Нұра, Каспий-Орал, Каспий-Ембі, Арал-Торғай, Арал-Сырдария, Сарысу-Шу, Талас, Солтүсік Балқаш маңы макрогеожүйелері.
Геожүйелер сипаттамасы. Ірі өзен алаптарын ірі географиялық жүйелер ретінде талдау жасау, біртекті зат пен энергия алмасу және олардың өмір сүру қарқындылығына әсері тұрғысынан қарастыру.
Карск-Об макрогеожүйесі. Ертіс өзені алабының геожүйелеріне сипаттама. Геоқұрылымдық жоспар және олардың жер бедерінде байқалуы. Термикалық режимнің маусымдығы және олардың жер бедерінде байқалуы. Термикалық режимнің маусымдығы және ылғалдану типтері. Агроклиматтық ресурстар. Өзен ағысының құрылуы және жіктелуі.
Теңіз – Нұра макрогеожүйесі. Теңіз көліне құятын, жабық Нұра өзені бойындағы сипаттамасы. Гидрогеологиялық, климат түзуші және биотикалық ерекшеліктердің жүйе түзуші факторлар ретіндегі ерекшеліктері. Агроклиматтық ресурстар және агроландшафттар сипаттамасы. Антропогендік факторлар әсерінен геожүйелердің аймақтық өзгеру көрсеткіштері. Қазіргі кездегі геожүйелер- шартты негізгі табиғи кешендердің және олардың анторпогендік модификацияларымен үйлесімділігі.
Каспий- Орал макрогеожүйесі. Геожүйелер жіктелуінің табиғи және антропогендік факторлары және олардың Орал өзені алабының жер асты және жер беті суларымен байланысы. Геожүйелердің шалғындық және жайылымдық модификациялары.
Каспий – Ембі макрогеожүйесі. Ембі өзені алабының негізгі жүйе түзуші факторларына сипаттама. Геожүйелердің ендің бойынша шоғырлануы. Геожүйелер динамикасына жер асты және жер беті суларының әсері. Негізгі табиғи – антропогендік үрдістердің аймақтық ерекшеліктері. Негізгі экологиялық мәселелер.
Арал-Сырдария макрогеожүйесі. Сырдария өзені алабының геожүйелерінің қалыптасуына әсер ететін факторларға сипаттама. Қоршаған ортаны адамның әсерінен өзгеруінің негізгі кезеңдері. Экологиялық мәселелердің аймақтық ерекшеліктерінің байқалуы. Арал теңізі түбінің құрғаған аймақтарының теңіз табанындағы жаңа геожүйелердің құрылуы. Арал теңізін сақтау мәселелері.
Ұсынылатын әдебиет: [1],[2],[3],[4],[5],[6],[17],[18]