5. «Қышқылдық жаңбырлар» Күкірт оксиді - қышқыл жаңбырдың пайда болуына ықпал ететін негізгі ластаушы.
Күкірт антидриді су буларымен қосылып, күкірт қышқылы ертіндісіне айналады.
Қышқылдық жаңбырдың түзілуіне .SO
2
үлесімі 70% құрайды. Ал 20-30% қышқылдық
жаңбырдың басқа шығаруларымен байланысты,әсіресе, оның ішіндс С0
2
.
Алғашқы қышқылдық жаңбырлар 1907-1908жж. Англияда тіркелген. Жаңбыр
қышқылдық жаңбыр деп рН 5,5 -тен аз болғанда есептеледі. Қазіргі уақытта жаңбырдың рН
2,2-2,3 жеткен. Мұндай мәндер лимон шырыны немесе тұрмыстық уксустың
қышқылдығына жақын. Әсіресе, қышқылдық жаңбырлар Скандинавия елдері үшін,
Англия, ФРГ, Белгия, Дания, Польша, Канада, АҚШ солтүстік аудандарына тән.
Қалаларда 70-90% атмосферадағы ластану, соның ішінде, қашқылдық
жаңбырлардың түзілуіне автотранспорт себепті. Қышқылдық жаңбырлардың жағымсыз
әсерлері әрқилы. Олар топыраққа, су экожүйелеріне, өсімдіктерге, архитектуралы
ескерткіштерге, басқа құрылыс обьектілерге әсер етеді.
Қала және ауылдардың ауа ортасын жақсартуда архитектуралық және жоспарлық іс-
шаралардың үлкен маңызы бар. Жоспарлау құрылымы ункроклиматты жақсартуға және ауа
бассейінін қорғауға ықпал жасау керек. Қоршаған ортаның негізгі ластану көздерін ескеру
қажет.
Жасыл ағаштар зиянды қоспаларды, радиоактивтік бөлшектерді заласыздандыратын
биофильтр болып табылады.
Жалпы атмосфералық ауаны ластанудан қорғау тек аймақтык немесе тұрғылықты
масштабта ғана емес, глобальдық сипатта болуы керек.
Сұрақтар мен тапсырмалар:
1.Қазіргі ғаламдық экологиялық мәселелер қандай?
2.Атмосфера құрамын сипаттаңыз.
3.Озон қабатының жұқару себептері қандай?
4.Фреоидар қандай зиян әкеледі?
5.Қышқылдық жаңбырлар түсу салдары қандай?
6.«Жылу эффсктісі» манін түсіндіріңіз.
7.Смогтар типтерін атаңыз және олардың адам денсаулығына әкелетін зиянын
көрсетіңіз.
8.Қандай заттар канцерогендер деп аталады?
