Экология және өмір қауіпсіздігі


Тақырыбы: Химиялық жағдайларды барлау құралдары. Әскери химиялық



Pdf көрінісі
бет73/100
Дата22.02.2023
өлшемі1,98 Mb.
#169709
түріЛекция
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   100
Байланысты:
экология өмір қауіпсіздігі

Тақырыбы: Химиялық жағдайларды барлау құралдары. Әскери химиялық
барлау құралы, құрылысы, жұмыс істеу принциптері.
 
Радиобелсенді заттардың иісі, түсі жоқтығынан, көзге көрінбейтігінен адам өздігінен 
олардың барын-жоғын біле алмайды. Тек арнайы аспаптар арқылы жердің, судың, азық-
түліктің, ауаның, әр түрлі заттардың зарарданғанын зерттеп, радиация деңгейін өлшеп 
анықтауға болады. Ондай аспаптарды қолдана отырып барлаушылар зарарданған 
территорияны барлауға кіріседі, сонан соң ол жерде тіршілік ету мүмкіншілігін не болмаса 
зияндығын, қауіптілігін анықтап шешеді. Аталған салада арнайы аспаптар қолдануда, 
олардың кейбіреулерінің жұмыс істеу принципі радиацияның атомдарды иондау қасиетіне 
негізделген. Иондарға бөлінген ауа молекулалары ауаның электр тоқты өткізу қасиетін 
келтіреді, яғни оны электрөткізгіштік теп атайды.
Электрөткізгіштігі көтерілген ауа орналасқан камераға екі жағынан кернеу берілсе, 
онда жүйе арқылы ток жүреді. Енді токты өлшейтін микроамперметр қоссақ қарапайым 
радиация деңгейін өлшегіш (аспап) жобасын елестетуге болады. Міне осындай принцип 
бойынша істейтін ДП-5В атты кеңінен қолданылып келеді. ДП-5В атты аспабы гамма-
радиацияның деңгейін өлшеуге арналған, яғни онымен 0,05 мр/сағ мен 200 р/сағ 
аралығындағы радиация деңгейін білуге болады. Аспап қақпасы бар қорапта орналасқан, 


91 
айналаны зерттегенде оны бекіту баулары арқылы ыңғайлап адам мойынына асып алады, 
сөйтіп ұзартқыш таяқтың басына бекітілген сәуле қабылдаушы блогін зерттеліп тұрған 
затқа жақындатады. Радиацияның деңгейін микроамперметр көрсетіп тұрады, қараңғы 
кезеңінде оның көрсеткішіне жарық түсіруге арналған тетігі қасында. Микроамперметрдің 
өлшеу сапасына қарай көрсеткіші 6 сатыға бөлінген және сатыларын өзгертіп отыру үшін 
арнайы ауыстырғыш қарастырылған. Әр зерттеу алдында көрсеткіш тілін нольмен 
теңестіретін тетікті басу керек. ДП-5В аспабының салмағы 3,2 кг, кернеу беретін КБ-1 
батарейдің үш данасы қораптың табанында орналасқан, ал олардың күші аспап үзілмей 
жұмысқа қосылып тұрғанда 55 сағатқа жетеді. Жалпы, ДП-5В аспабын пайдалану тәртібі 
қораптың ішіндегі нұсқауда дәлірек берілген. 
Автомобильдерге және басқа жылжитын техникаларға орналастыру және бақылау 
істерін атқару үшін ДП-ЗБ деген аспаптың түрі арналған; оның жұмыс істеу принципында 
және құрамында ДП-5В прибордан айырмашылығы көп емес. Өлшеу қабілеті 0,1 р/сағ. мен 
500 р/сағ. шектеледі. 
Адам денесіне қабылдап алған радиация мөлшерін біліп түру үшін жеке радиация 
өлшегіштер дайындалған - олар: ИД-11, ИД-22, ДП-22В (ДП-24) және басқалары. 
Пайдалануға ыңғайлы, киім қалтасына сиятын бұл аспаптар белгілі уақыт аралығында 
адамның толық алған шарпу мөлшерін көрсетіп отырады. Сондықтан адам шектелген 
шарпу мөлшерді денесіне өткізбеу үшін осы аспаптармен өзін-өзі қадағалап жүреді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   100




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет