3.3 Электрлік дәнекерлеу жұмыстары кезіндегі шығарынды қуатын есептеу
Электрлік дәнекерлеу кезінде пайда болатын, ластайтын заттардың q салыстырмалы бөлініп шығуы, электродтың маркасына тәуелді (3.1-кесте).
3.1-кесте.
Шығынға ұшырайтын электродтардың, дәнекерлеу кезіндегі г/кг ластайтын заттардын салыстырмалы шығыны
Электрод маркасы
|
Дәнекерлеу аэрозолі
|
MnO2
|
HF
|
1
|
2
|
3
|
4
|
АНО-1
|
7,1
|
0,43
|
0,80
|
АНО-3
|
17,0
|
1,85
|
-
|
АНО-4
|
6,0
|
0,69
|
-
|
АНО-5
|
14,4
|
1,87
|
-
|
ЭА903/12
|
25,0
|
2,8
|
-
|
АНО-9
|
16,0
|
0,9
|
0,47
|
АНО-11
|
22,4
|
0,87
|
0,96
|
АНО-15
|
19,5
|
0,99
|
0,43
|
ОЗС-6
|
13,8
|
0,86
|
1,53
|
ЖД-3
|
9,8
|
1,32
|
1,53
|
Әрбір ластанғыш заттек үшін жеке жылдық шығарынды мөлшері анықталады:
, т/жыл (3.7)
мұндағы BЭ – электродтардың жылдық шығыны кг/жыл.
Секундтық шығарандысы былай анықталады:
, г/с (3.8)
Мұндағы t – дәнекерлеу учаскесінің жылдық жұмыс уақыты, сағ/жыл.
Ескерту: «Көлік кәсіпорындарының атмосфералық шығарындыларының ШРШ мөлшерін нормалау» тақырыбы бойынша дипломдық жоба жасағанда, студент диплом алдылық практика кезінде, жобаға сәйкес келетін кәсіпорында қажетті ақпараттар жинайды, яғни атмосфераны ластау көздеріне инвентаризация жүргізеді 3.1-кестесінде келтірілген шамаларға сәйкес барлық ластау көздері үшін нақты сандарды басшылыққа ала отырып, кәсіпорынның ластау көздерін көрсетіп карта схема құрады. 3.2-кестесінде келтірілген шамаларға ұқсас ластау көздерінің техникалық сипатын анықтайды.
Шығарынды қуатын есептеу арнайы әдебиетте келтірілген нормативтік көрсеткіштерді қолдана отырып, жоғарыда келтірілген әдістеме бойынша орындалады.
3.2-кесте.
Жылдық және максимальдық шығарынды мөлшерін
анықтауға берілген шамалар
Нұсқа №.
| Ыстық шығарынды көзі | Дәнекерлеу учаскесі | Токарлық – механикалық учаскесі | Аккумулятор бөлімі | В, т/жыл | t, сағ | Электрод түрлері | В, кг/жыл | t, сағ/жыл | Токарлық станок t, сағ/жыл | Бұрғылау станогі t, сағ/жыл | Қайрау станогі t, сағ/жыл | Η2SO2 шығыны В, кг/жыл | Жұмыс уақыты t, сағ/жыл | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 1 | 5000 | 4120 | АНО-1 | 1100 | 4320 | 1440 | 300 | 200 | 686 | 4320 | 2 | 5100 | 4120 | АНО-3 | 1200 | 4320 | 1320 | 250 | 150 | 722 | 4120 | 3 | 4500 | 3980 | АНО-9 | 890 | 3210 | 1340 | 270 | 160 | 812 | 4560 | 4 | 4700 | 3980 | АНО-4 | 920 | 3600 | 1510 | 280 | 170 | 728 | 4110 | 5 | 4000 | 3620 | АНО-11 | 1102 | 4320 | 1310 | 285 | 175 | 756 | 4120 | 6 | 4200 | 3620 | АНО-5 | 782 | 2810 | 1250 | 290 | 180 | 800 | 4320 | 7 | 5500 | 4320 | АНО-15 | 1410 | 4400 | 1220 | 295 | 185 | 622 | 4300 | 8 | 5700 | 4320 | ЭА903/12 | 1620 | 4420 | 1320 | 285 | 190 | 638 | 4120 | 9 | 6000 | 4500 | ОЗС-6 | 1620 | 4410 | 1350 | 275 | 180 | 658 | 4120 | 10 | 6100 | 4320 | ЖД-3 | 1710 | 4560 | 1380 | 270 | 170 | 668 | 4110 | 11 | 6500 | 5160 | АНО-1 | 1510 | 4320 | 1360 | 260 | 175 | 678 | 4110 | 12 | 6700 | 5160 | АНО-3 | 1490 | 4320 | 1350 | 250 | 160 | 688 | 4080 | 13 | 7000 | 8760 | АНО-9 | 1410 | 4320 | 1300 | 265 | 150 | 698 | 4080 | 14 | 7100 | 8760 | АНО-4 | 1390 | 4310 | 1250 | 270 | 155 | 708 | 4150 | 15 | 6800 | 8760 | АНО-11 | 1350 | 4300 | 1200 | 275 | 165 | 718 | 4150 | 16 | 6900 | 8760 | АНО-5 | 1320 | 4300 | 1150 | 280 | 170 | 725 | 4150 | 17 | 6300 | 5100 | АНО-15 | 1300 | 4250 | 1100 | 240 | 150 | 735 | 4150 | 18 | 6400 | 5100 | ЭА903/12 | 1280 | 4250 | 1210 | 245 | 115 | 745 | 4180 | 19 | 5800 | 4960 | ОЗС-6 | 1250 | 4150 | 1240 | 255 | 120 | 755 | 4180 | 20 | 5900 | 4960 | ЖД-3 | 1220 | 4100 | 1270 | 260 | 125 | 768 | 4210 | 21 | 5300 | 4120 | АНО-1 | 1200 | 4050 | 1290 | 220 | 130 | 778 | 4230 | 22 | 5400 | 4120 | АНО-3 | 1180 | 4050 | 1310 | 230 | 135 | 785 | 4320 | 23 | 4800 | 3960 | АНО-9 | 1150 | 4000 | 1330 | 240 | 140 | 795 | 4320 | 24 | 4900 | 3960 | АНО-4 | 1120 | 4000 | 1350 | 245 | 145 | 780 | 4320 | 25 | 4700 | 3720 | АНО-11 | 1100 | 3960 | 1410 | 250 | 150 | 770 | 4280 |
Бақылау сұрақтары:
Қоршаған орта-табиғи және антропогенды обьекттердің жиынтығы.
Қоршаған ортаның сапасын тексеру және басқару.
4. Табиғаттағы зат айналым үдерісі.
5. Экология терминінің түсінігі.
6. Заттардың табиғатта алмасуы.
7. Қоршаған ортаға антропогенді әсері.
8. Экологияның тараулары.
Көліктің атмосфера ауасына әсері.
Ауаның шаңмен ластануы.
№ 4-тәжірибелік сабақ
АТМОСФЕРАҒА КӘСІПОРЫННЫҢ ШЫҒАРЫНДЫЛАРЫ БОЙЫНША ОНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУІПТІЛІК КАТЕГОРИЯСЫН АНЫҚТАУ
Мақсаты: атмосфераға кәсіпорынның шығарындылары бойынша оның экологиялық қауіптілік категориясын анықтау
Кәсіпорынның қауіпті категориясын (КҚК) мына формула бойынша есептеледі:
(4.1)
мұндағы Mi' –і заттегінің шығарындылық салмағы, т/жыл; ШРК от і – і заттегінің ортатәулік ШРК, мг/м3; n – ластағыш заттектер саны; i – і заттегі зияндылығын күкіртті газының зияндылығымен салыстыруға мүмкіндік беретін шексіз тұрақты (константа) 2- кестісімен анықталады.
4.1 – кесте.
СН-245-71 бойынша әртүрлі қауіптілік клатарына жататын заттектер үшін берілген αі мәні
Константа
| Қауіптілік класы |
1
|
2
|
3
|
4
|
i
|
1,7
|
1,3
|
1,0
|
0,9
|
КҚК мәні төмендегі шарт орындалған жағдайда ғана есептеледі: .
Егер болса, онда КҚК мәні есептелмейді және 0-ге теңестіреді.
ШРК орта тәуләктәк мәні болмаған жағдайда КҚК есептеу үшін, максималдық бір реттік ШРК немесе жұмыс аймағының 10 есе азайтылған ШРК пайдаланады.
ШРК – сы бойынша ақпарат жоқ заттектер үшін КҚК мәнін сол заттек шығарушысының салмағына теңестіріледі.
КҚК мәндері бойынша кәсіпорындар 4 қауіптілік класына бөлінеді.
4.1- кестесінде кәсіпорындарды бөлуге арналған шекаралық шарт келтірілген.
4.2-кесте.
КҚК мәндері бойынша кәсіпорындарды қауіптілік категорияларына бөлуге арналған шекаралық шарты.
-
Кәсіпорынның қауіптілік категориясы
|
КҚК мәні
|
I
|
КОП 106
|
II
|
106 > КОП 104
|
III
|
104 > КОП 103
|
IV
|
103 > КОП
|
1-ші категориялық кәсіпорындарға ШРК – ға жету мақсатында қала бойынша жалпы шығарындылардың қажетті төмендетудің 6070 пайыз келеді.
2-ші категорияға қала бойынша жалпы төмендетудің 30 пайызы келеді. 1 және 2 категорялар барлық табиғат қорғау іс әрекеттерін үнемі бақылап отыруды қажет ететін кәсіпорындар.
3-ші қауіптілк категорияларға КҚК мәндері 104103 болатын кәсіпорындар жатады. Олардың еншісіне қала бойынша жалпы шығарындының 1015 пайызы ғана келеді. Бұл кәсіпорындарға ШРК – жету мақсатында жалпы қалалық төмендету көлемінің 510пайызы келеді.
4-ші категориялы кәсіпорындар үшін, іс жүзінде ШРК нормативтік нақты шығарындылар деңгейінде тағайындау болады.
Берілген көлік кәсіпорынның экологиялық кауіптілік категориясын анықтау үшін, 3-ші тараудағы есептеулер нәтижесінде алынған барлық зиянды заттектердің жылдық шығарындыларын 5 және 6-кестесіне енгізіп, ары қарай 4.1-кестелеріндегі берілген мәндерді пайдалана отырып, жиынын есептеп, 4.2-кестесі көмегімен шекаралық шарты бойынша қорытынды жасау керек
4.3 -кестесі.
Санитарлы нормалардан-245-71 үзінді
Заттек
|
Күл
|
SO2
|
CO
|
NOx
|
H2SO4
|
HF
|
V2O5
|
Дәне-кер
аэро-золь
|
MnO2
|
Қатты ұсақ бөлшек-тер
|
Абраз. шаң
|
ПДКсс
|
0,05
|
0,05
|
1
|
0,085
|
0,1
|
0,005
|
0,002
|
0,15
|
0,001
|
0,15
|
0,15
|
Қауіптілік
класы
|
3
|
3
|
4
|
2
|
2
|
1
|
1
|
3
|
2
|
3
|
3
|
4.4-кестесі.
КҚК есептеу
Заттек
|
Mi', т/жыл
|
ШРКот мг/м3ПДКсс
|
Қауіптілік класы Класс опасности
|
i
|
|
Қатты бөл.
|
|
|
|
|
|
SO2
|
|
|
|
|
|
CO
|
|
|
|
|
|
NOx
|
|
|
|
|
|
H2SO4
|
|
|
|
|
|
Св. аэроз
|
|
|
|
|
|
MnO2
|
|
|
|
|
|
Абраз. пыль
|
|
|
|
|
|
Бақылау сұрақтары:
1.Атмосфераны қорғайтын шаралар.
2. Шексіз табиғи ресурстар және оларды пайдалану.
3. Биотика факторларының түсінігі.
4. Табиғи ресурстарды пайдалану келешегі.
Достарыңызбен бөлісу: |