Экологиялық білім қазіргі таңда жалпы білімнің бір бөлігі

1. 
   бірінші шешудегі химиялық реакция теңдеулерін қара.
   
2. 
   m (4HNO₃) = 6,3 т.
   
3. 
   m (CО₂) = 2,2 т.
   

Орталық Еуропа мен Солтүстік Америкада сутегінің концентрациясы

1 10⁴ моль/л (рН -4) –ға дейін жететін жаңбырлар болады. Келемі болдамдарда болатын 1 т жаңбыр суындағы күкірт және азот қышқылының массасын есепте:

1) Қықылды ортада тек күкірт қышқылдарынан тұрады.

2) тек азот қышқылдарынан тұрады.

3) Молярлық қатынасы 1:1болатын қышқылдар қоспасы.

Қандай жаңбырлы су молярлы немесе әктас ғимараттар үшін қауіпті екеніне талдау жасау керек.

Шешуі:

1. 
   1 тонна жаңбыр суындағы күкірт қышқылының массасын есептейміз:
   

С(Н⁺)

1 10⁴ моль/л

3) Күкірт және азот қышқылының массасын есептейміз. Олардың мөлшерін бірдей деп аламыз. Әр қышқылдың мөлшері (моль) х болса, 1 т суда, сутегі ионының жалпы мөлшері 0,1 моль деп есептеп теңдеуді жазамыз.

2х + х = 0,1  х 0,0333 моль

m₀ V₀

1 10³ г 1 10³г n(4H₂SO₄) m(H₂SO₄)

n( H⁺) 0.0333 г 4,9 г

0,1 моль
С ( Н⁺) n(HNO₃) m(HNO)

1 10^-4 моль 0,0333 моль 2,1 г

Есептің шығару жолына түсінік беру.

Бұл есепте күкірт қышқылының сұйытылған ерітінділері анықталды, сол себептен есеп, негізінен болжамнан жасалған, қышқыл диссоциациялық дәрежесі 100%

1. 
   m(H₂SO₄) = 4,9 г
   
2. 
   m(HNO₃) = 6,3 г
   

Сутегі ионының концентрациясы және жаңбыр суының көлемі бірдей мөлшермен әрекеттеседі.

СаСО₃ + 2H⁺ = Ca²⁺ + H₂O + CO₂ 

Бірақ азот қышқылы кальций нитратын түзеді, оның ерігіштігі кальций сульфатын және кальций дигидратсульфатынан жоғары, сондықтан азот қышқылы қатысатын жаңбыр суының мраморлы және әктасты ғимараттар тез бұзылады деп күтуге болады.

Оқушылардың берген жауаптарын сараптау нәтижесінде, олардың химиялық есептерді шығарудағы біліктері мен дағдыларының қалыптасуы жөнінде қорытынды жасалды. Оқушылардың есеп шығаруын 7 кезеңге бөлдік:

1. 
   есептің берілгенін қысқаша жазу;
   
2. 
   шешудің жоспарын құру;
   
3. 
   есептің тиімді шешуін таңдау;
   
4. 
   формуланы пайдалану;
   
5. 
   шешудің толықтығы;
   
6. 
   шешімнің дұрыстығы;
   
7. 
   есепті жазу мәденитеті;
   

шешуге кіріспегендер де есептелді.

Бақылау жұмысының қорытындысы:

Кезең саны	1-бақылау жұмысы	2-бақылау жұмысы
1 2 3 4 5 6 7	21 19 16 13 10 7 7	23 22 18 15 13 11 11

К – анықталды.  ni

К = --------

n*N

n – кезең саны.

N – бақылау жұмысын жазған барлық оқушылар саны.

БҚ₁ – біріннші бақылаудың коэффиценті

БҚ₂ – екінші дақылаудың коэффиценті.

Есеп шығарудың біліктілігі мен дағдысының қаыптасу коэффиценті біліктіліктің даму деңгейін есептеуге мүмкіндік береді:

БҚ₁ = --------; БҚ₁ = --------=0,53;

n*N 7 25
 ni 113

БҚ₂ = --------; БҚ₁ = --------= 0,65;

n*N 1 75

БҚ₂ 0,65

 ---------  -------  1,23

БҚ₁ 0,53

Білікті дамыту деңгейі  > 1 болғандықтан экологиялық мазмұнды есептерді шығарудың тиімділігін көреіз.

Қорытындылайтын болсақ, экологиялық мазмұнды есептерді шығарудың маңызы бар.

1. 
   Есептердің мазмұнын саралап, экологиялық мәселені бөле білу;
   
2. 
   Химиялық, экологиялық, табиғат қорғау ұғымдарын игеріп, есеп шығару, саралау кезінде оларды қолдана білу;
   
3. 
   Шығарылған есептің нәтижесін анықтамадағы деректермен салыстыра білу;
   
4. 
   Есеп шығару нәтижесінде қоршаған орта жайлы және табиғатты қорғаудың тиімді жолдары жөнінде қорытынды жасау.