«Экономика және кәсіпкерлік негіздері» пәнінен дәріс жинағы
Бизнес-жоспарды жасау мен әзірлеу әдістемесі
жүктеу/скачать 0,6 Mb.
|
ЭК-лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Матрицалық (портфельдік) талдау
- Кесте 1 .
| 2. Бизнес-жоспарды жасау мен әзірлеу әдістемесі
Кәсіпорынның табыстылығын жоспарлау маркетингі басқарудағы анықтаушы түсініктердің ең негізгілерінің бірі болып табылады. Кәсіпорын табыстылығын жоспарлау – экономика ғылымында қалыптасқан ұсыныс заңдылығының базалық және фундаментальды негіздемелері, баға мен сұраныс және баға мен ұсыныс арақатынасына негізделген. Мысалы: баға өскенде тауарға деген ұсыныс өседі, баға төмендегенде ұсыныс та төмендейді. Маркетинг саласында кәсіпорын табыстылығына қол жеткізуді қалыптастыруда бәсекелестер мақсаттарын бақылау қажет. Табысқа қол жеткізудің бірден-бір түрі абсолютті және салыстырмалы ерекшеліктер жағдайларын бағалау болып табылады. Абсолюттік ерекшеліктер жағдайы бәсекелестер өндіретін тауардың бірлігіне шаққандағы шығынының көп болу мүмкіншілігін бағалауға алып келеді. Бірақ та, тауарға деген сұраныс және осы тауар нарығының географиялық орны белгісіз болып қалады. Маркетологиялық диагностика барысында кәсіпорын жағдайы маркетингтік зерттеулердің егжей-тегжейлілігіне және тереңділігіне тәуелді. Бұл матрицалық (портфельдік) талдау әдістерін, эксперт-диагностика және фирманың қаржылық жағдайының бағалану мақсатында қысқа мерзімді болжамдар үшін қажетті тренинг модельдердің әзірлеуін қажет етеді. 1. Матрицалық (портфельдік) талдау Портфельдік жоспарлау принциптеріне даму себептерінің бірі, ХХ ғасырдың 60-шы жылдардағы американ компанияларының әртараптандыру үрдісі (диверсификация) негіз болды. Портфельдік талдау түсінігі қаржы теорияларынан алынған құнды қағаздарды басқару мәселесі және компаниялардағы диверсификациялық шектеулі ресурстарды бөлініске салу проблемасына ұқсас келеді. Портфельдік жоспарлау концепциясы 60-шы жылдардың аяғында Бостон Кеңес беру тобы тарапынан ұсынылған болатын. Бастапқы идея, шаруашылық байланысты екі жақты кеңестікте көрсетуге ұмтылады: оның бірі – сыртқы фактор болса, ал екіншісі компания мінездемесіне сипаттама беретін ішкі факторлар болып табылады (1-кесте). Кесте 1. Бостон Кеңес беру тобының матрицасы
Нарықтың салыстырмалы үлесі мен нарықтық даму қарқынының көрсеткіштері (өлшеуіштер) ретінде таңдап алынуы келесі алғы шарттармен анықталады. Компания тиімді экономиканың негізінде нарықтағы аз ғана үлесімен жоғары рентабельділікке қол жеткізеді, бірақ та осындай үлесті сақтап, қолдау үшін елеулі қаражатты қажет етеді. Оларды, әдетте, жұлдызшамен белгілейді. Осылардан келген қаржы аналық компанияларда нөлге тең. Тез дамитын нарық әр уақытта тартымды келеді. Бұл салалар кәсіпорын басшыларынан олардың дамуына және жұлдызшалар қатарына көшу немесе нарықтан алып тасталуы жайында стратегиялық шешімдер қабылдауын талап етеді. Бұл аумақты сұрақ белгісімен белгілейді. «Иттер» деп аталатын белгі компанияның құлдырау жағдайы мен компания үшін бұл жағдайда нарықтан кету стратегиясын ұстану керектігін көрсетеді. «Сиырлар» компанияның негізгі қаржысының жеткізу-шілері болып табылады. Себебі нарықтағы ауқымды үлес арқасында компания үлкен пайдаға қол жеткізеді. Бұл нарық жағдайын сақтап қалу елеулі қаржыны қажет етпейді, яғни аз ғана қаржымен нарықта орнын сақтап қалуға болады. Бостон Кеңес беру тобы матрицасының кемшілігі нарықта үлес пен даму қарқындылығы арасындағы теңдей бөлініс болмауымен ерекшеленеді. Стратегияның қалыптасуы үшін бұл екі көрсеткіш жеткілікті мөлшерде мағлұмат бере алмайды. Нарықта елеулі үлеске ие бола отырып, бәсекелестерді қиын жағдайға душар ету үшін шектеулі қаржының ресурстар мен инвестицияларды дамушы нарыққа салу мүмкіншіліктерін талап етеді. Бұл болжамдар дамушы нарық санының көп альтернативтердің болуына негізделген. Нарықтың қарқындылығы мынадай ерекшеліктермен негізделеді: нарық көлемінің даму қарқындылығы, капиталдың сиымдылығы, бәсеке қарқындылығы, құрылымының ауытқуы, нарық санасы, тұтынушы құрылымының саны, технологияның сақтандырылуы. Бәсекелік позиция нарық жағдайында мынадай анықтаушы көрсеткіштермен анықталады: рентабельділік нарық үлесі, техникалық капитал, еңбек потенциалы, маркетингтік жағдай (сапасы, сервис, баға, имидж, өткізу ағыны) және өндірістік потенциал (ресурстармен жабдықтау шарттары, өндірістің экологиялылығы, технологиялар) (2-кесте). жүктеу/скачать 0,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||