БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ:
1. Қазіргі кезеңдегі топырақ классификациясы қандай принциптерге сүйене құрылған?
2. Қандай таксономикалық бірлік топырақ классификациясының негізгі, ерекше бірлігі болып саналады?
3. Топырақ тегі, түрі, түршесі, разряды қандай көрсеткіштермен анықталады?
ТАЙГАЛЫ ОРМАН АЙМАҒЫ ТОПЫРАҚТАРЫ
Аймақтың топырақ жабыны негізінен күлгіндену, шымдану және батпақтану процестерінің әсерінен қалыптасады. Шығыс Сибирде топырақтар түзілуінде тоңдану процестерінің үлкен ықпалы бар. Игерілген топырақтарда ауылшаруашылығында қолдану тәсілдерінің әсерінен қалыптасқан өзгерістер байқалады.
Аймақтың барлық топырақтарын мынадай негізгі типтерге біріктіруге болады: күлгін, шымды-карбонатты, шымды-глейлі, шымды-күлгінді, батпақтық, батпақты-күлгінді және тоңды-тайгалы топырақтар тобы.
КҮЛГІН ТОПЫРАҚТАР
Сабақтың мақсаты: Күлгін топырақтар классификациясымен, морфологиялық, белгілерімен, қасиеттерімен танысу.
Тапсырма:
1. Монолиттер мен жәшіктегі үлгілерді пайдаланып күлгін топырақтардың морфологиялық белгілерін қарастыру дәптерге осы топырақ бейнесін түсіру.
2. Күлгін топырақтар классификациясымен танысу.
3. Күлгін топырақтардың таралу шекарасын, түзілу жағдайларын қарастыру.
Тапсырмаға түсініктеме.
Күлгін топырақтар қылқан жапырақты және жалпақ жапырақты-қылқанды мүкті, бұталы-мүкті немесе әбден солған ағаш қалдықтары астында қалыптасқан. Жер шарының солтүстік жартысында кең таралған, тайгалы ормандар астында түзілген.
Тың топырақтарға генетикалық қабаттардың мынадай қатары тән: А0-А0А1–А1А2–А2–А2В–В1–В2–ВС–С; игерілген топырақтарда – Аж–А2– А2В– В1–В2–ВС–С.
Аймақтық топырақ түзілу жағдайларына байланысты күлгін топырақтар күлгін және глейлі күлгін болып бөлінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
