Әлдихан Қалдыбаев
жүктеу/скачать 0,75 Mb.
|
| МАҚАЛ – СӨЗДІҢ МӘЙЕГІ
Барлық ұлы, ұсақ, үлкен-кіші нәрсе сияқты, мақалды да адам шығарған. Қазақта мақалды көп шығарған адам, меніңше, Бауыржан Момышұлы. «Ақиқат пен аңыз» романының авторы Әзілхан Нұршайықов Бәукеңе осынысының сырын білмек болып сұрақ та қойған. Батыр мақалды шығарайын деп шығармағанын, олары өмірде болған жағдайларға байланысты аузынан оқыс та, ойланып та шыққан сөздері екенін айтқан. Рас-ақ қой. «Опасызда отан жоқ», «Отан үшін отқа түс, күймейсің» деген тәрізді қанатты сөздерді Батырдың Батыры Бауыржан ғана айта алған. Бауыржан Момышұлының мақалдары зерделе- ген адамға үлкен әңгіменің арқауы боларлық. Шынында, Бауыржандай ақылды адам шанда біреу. Жанынан мақал-мәтел шығара алмайтындар ең болмаса, халықта бар даналықты орынды, ұтқыр пайдалана алса да аз болмас еді. Жоқ, «Жібекті түте алмаған жүн етедінің» керін келтіреді. Мақал-мәтелді біреудің басын жарып, көзін шығарып айтқанын естігенде зығырданың қайнайды. Ондайлар – рухани мүгедектер. Оларға мақал-мәтел, жалпы ана тіліміз ана сүтімен, ата сөзімен дарымаған. Обал! Мақал-мәтелді кейін оқып біліп, жаттап алуға да болар, бірақ ондай уызынан жарымағандар оңдыртып қолданса ғана нысанаға дөп тиеді. Ұлы Бауыржан Момышұлы бесік жырын, ана әлдиін, ата мен әженің ертегілерін тыңдап өспеген баланың жарымжан болатынын қадап айтқан. Бәукеңнің бұл сөзінің байыбына жете алмайтын орашолақтар – осал тәрбие- нің жемісі. Бұл – айналып келгенде ата-анаға, қарияларға мін. жүктеу/скачать 0,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|