«Электр техникасының теориялық негіздері» пәні бойынша зертханалық жұмыстарға Әдістемелік нұСҚау қарағанды 2018 Әдістемелік нұсқаулық «Электр техникасының теориялық негіздері»
Сурет 3.3 Эквивалентті кедергіні есептеу схемасы
жүктеу/скачать 1,96 Mb.
|
МУ Электр техникасының теориялық негіздері
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмыстың мазмұны
- Жұмысты орындауға нұсқау
- Бақылау сұрақтары
- Зертханалық жұмыс № 4
- Жалпы мәліметтер
Сурет 3.3 Эквивалентті кедергіні есептеу схемасыОнда тізбектегі жалпы тоқ: . Кернеу (сур. 3.3 в). Қалған тоқтар: , . Қуатттар балансы Кез-келген электр тізбегінде қуат балансы болады. Энергия көздерінен алынатын қуат қосындысы әрқашан пайдаланылатын қуат қосындысына тең болады. немесе . Егер Еk көзінің бағыты мен Ik тоқ сәйкес келмесе, онда қозғалтқыш режимінде істеп, қуаты теріс мәнмен алынады. Жұмыстың мазмұны 1. Тармақталған және тармақталмаған электр тізбектерінің схемаларын жинау. 2. Тұрақты кернеу желісіне кернеу және тоқ мәндерін қосып, тік және жанама әдіспен өлшеулер жүргізу. Реостат тұтынатын қуатты өлшеу. 3. Тәжірибелік берілгендермен қуат балансын тексеру. Жұмысты орындауға нұсқау Зертханалық жұмысты орындау үшін тармақталған және тармақталмаған электр тізбектерінің схемаларын жинау қажет (сур.3.4, 3.5., 3.6). Сурет 3.4 Тоқ қабылдауыштарын тізбектей жалғағандағы электр тізбектерін зерттеу схемасы Сурет 3.5 Тоқ қабылдауыштарын параллель жалғағандағы электр тізбектерін зерттеу схемасы Сурет 3.6 Аралас типті тізбекті зерттеу схемасы Кернеу және кедергі көздерінің мәндері өз бетінше алынады. Ұсынылатын интервал: кернеу – 100…1000 В, реостат кедергісі – 50…500 Ом. Тізбекті жинақтағаннан кейін тәжірибе жүргізуді бастайды. Кернеу мен тоқтың тура және жанама әдіспен есептелген нәтижелері 3.1, 3.2, 3.3 кестелеріне енгізіледі. Кесте 3.1 – Тоқ қабылдауыштарын тізбектей жалғағандағы электр тізбектерін есептеу мен өлшеулерінің нәтижесі
Кесте 3.2 – Тоқ қабылдауыштарын параллель жалғағандағы электр тізбектерін есептеу мен өлшеулерінің нәтижесі
Кесте 3.3 – Пассивті элементтерді аралас жалғағандағы тізбектерді есептеу мен өлшеулер нәтижесі
Тізбектегі тоқ пен кернеуді жанама әдіспен анықтағанда Ом заңын қолданады: . Тізбектің эквивалентті кедергісі мына формуламен анықталады . Тізбектегі қуат I және U туындысы ретінде анықталады, яғни . Қуат балансын тәжірибелік тексеру нәтижесі әр тізбек үшін кесте түрінде көрсетіледі (кесте 3.4), ондағы: - қуат; - жүктемемен тұтынатын қуат; - қуат балансын тексергендегі қателік. Кесте 3.4 – Қуат балансын тәжірибелік тексеру EWB программасында жұмыс барысы : 1) Берілген схемаға сәйкес пиктограмма қатарынан элементтерді таңдап, бір-бірімен жалғап, номиналдарын қойып шығу керек (зерт.жұм. №1,2 қара). Виртуальды тәжірибелер үшін электр тізбектерінің схемалары 3.4, 3.5, 3.6 суреттерінде келтірілген. Бақылау сұрақтары 1. Электр тізбегінің контуры, түйіні және тармағы деп нені атайды? 2 Резисторлар аралас жалғанған тізбектің эквиваленттік кедергісі неге тең? 3. Резисторлар тізбектей жалғанған тізбектің эквиваленттік кедергісі неге тең? 4. Резисторлар параллель жалғанған тізбектің эквиваленттік кедергісі неге тең? 5. Резисторлар тізбектей жалғанғандағы қуатты анықтайтын формулаларды жаз. 6. Резисторлар параллель жалғанғандағы қуатты анықтайтын формулаларды жаз. Зертханалық жұмыс № 4 Бірфазалы айнымалы тоқ тізбегіндегі кедергінің, катушка индуктивтілігінің, конденсатордың параллель жалғануындағы есептік және тәжірибелік жолмен зерттеу Жұмыстың мақсаты: кезекпе-кезек есептеу әдісін зерттеу. Жалпы мәліметтер Кезекпе-кезек есептеу әдісі былай тұжырымдалады: кез-келген тармақтағы тоқ әрбір жеке схеманың ЭҚК шақыратын тоқтардың алгебралық қосындысына тең болады, бұл принцип барлық сызықты электр тізбектеріне сәйкес келеді. Осы әдіспен тізбекті есептегенде келесі шарттар орындалады: а) әрбір ЭҚК әсерінен пайда болатын тоқтарды ойша қалған схемаларды алып тастап отырып кезек-кезек есептейді; б) тармақтағы тоқтарды жеке-жеке алгебралық қосу арқылы табу. Мысал ретінде 4.1(а) суретінде көрсетілген схеманы қарастырамыз а) б) в) Сурет 4.1 Кезекпе-кезек әдісі бойынша тоқтарды есептеу схемалары Әр ЭҚК пайда болатын тоқтарды есептеу үшін схемалар құрамыз (сур. 4.1-б,в). Тоқтарды есептеу үшін теңдеулер құрамыз. Е1 ЭҚК тоқтары үшін: , , . Е3 ЭҚК тоқтары үшін: , , . Сонда тармақтағы дәл тоқтар тең болады: I1 = I1 + I1, I2 = I2 -I2, I3 = I3 + I3 . Жұмыстың мазмұны 1. Программаның жұмыс терезесінде схемаларды жинау. 2. Тоқ пен кернеу шамаларын өлшеу. 3. Есептеу жолымен тоқ пен кернеу мәндерін анықтау. 4. Есептелген және өлшенген шамаларды салыстыру. Салыстыру негізінде қорытынды жасау. Жұмысты орындауға нұсқау Берілген зертханалық жұмыс кезекпе-кезек есептеу әдісін практикалық түрде үйренуді талап етеді. Жұмыс барысында 4.2 суретінде келтірілген схеманы жинау керек. Қоректену кернеуінің мәндері 100-500 В, резистордың мәндері 100-ден 1 кОм дейін. 4.2 суреті бойынша өлшеу құралдарын пайдаланып тоқ пен кернеу шамаларын өлшеу. Ол үшін тоқтарды өлшеу керек: - К1 и К2 кілттері тұйықталған уақытта; - К1 кілті тұйықталған, ал К2 кілті алшақ тұрғанда; - К2 кілті тұйықталған, ал К1 кілті алшақ тұрғанда. Сурет 4.2 Электр тізбегінің орын басу схемасы Қоректену кернеуі мен резисторды бекітілген мәндері арқылы өлшегеннен кейін: - әр ЭҚК пайда болатын тоқтарды есептеу қажет; - орын басу схемасында өтетін толық тоқтарды табу қажет (сур. 4.2). EWB программасында жұмыс барысы: 1) Basic пиктограмма қатарынан кілтті таңдаймыз . Тышқанның сол жақ кнопкасын басып EWB жұмыс терезесіне алып шығамыз. 2) Жұмыс терезесіне тағы бір кілтті шығарамыз. 3) Тышқанның сол жақ кнопкасын екі рет басу арқылы кілттің жөнге келтіру бөліміне кіріп, келісім клавишасын “A” деп ауыстырамыз (сур. 4.3). Сурет 4.3 Еlectronics Workbench программасында сөндіргішті таңдау 4) Екінші кілт үшін тура осы процессті қайталап, келісім клавишасын “B” деп ауыстырамыз (сур. 4.4). Сурет 4.4 Еlectronics Workbench программасында сөндіргішті таңдау Енді “A” клавишасын басқанда – сол жақ кілт жұмыс істейді. “B” басқанда – оң жақ кілт. 5) Пиктограмма қатарынан керекті элементтерді таңдап, номиналдарын өзгертіп бір-бірімен жалғаймыз (зерт.жұм. № 1,2 қара). Электр схемасының виртуальды түру келесідей болады (сур 4.5) Сурет 4.5 Еlectronics Workbench программасында электр схемасының виртуальды моделі жүктеу/скачать 1,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||