Дәріс №2. Диэлектриктердегі физикалық процестер. Диэлектриктердің электр өткізгіштігі мен поляризациясы. Орындаған аға оқытушы ;
Жунусова А.Қ..
«Электрлік материалдар мен бұйымдар» курсына мыналар кіреді:
Дәрістер 15 сағат
Зертханалық жұмыс 30 (15) сағат 4(6) зертханалық жұмыс),
Графикалық жұмыстар - 3
Аралық бақылау 2
Емтихан.
Дәріс жоспары:
Диэлектриктің өрістенуі және оның электр өтімділігімен байланысы Барлық диэлектриктер байланысқан электрлік зарядтарға ие: атомдардың сол жақ зарядталған электрондық қабыршықтары және оң зарядталған атомдық ядролар. Электр өрісіне диэлектриктер қосылмаған кезде осы зарядтар концентрикалық күйде орналасқан, сондықтан атомдар электрлік нейтралды.
Газдағы тоқ пен кернеудің қатынасы
Газдардың электр өткізгіштігі Сұйық денелердің өткізгіштігі Полярлық емес диэлектриктер (бейтарап)-полярлы емес молекулалардан тұрады, онда оң және теріс зарядтардың ауырлық орталықтары сәйкес келеді. Демек, полярлық емес молекулалардың электр моменті болмайды және олардың электр моменті p = q • l = 0. Электр оқшаулағыш материал ретінде қолданылатын іс жүзінде полярлы емес диэлектриктердің мысалдары көмірсутектер, мұнай оқшаулағыш майлар, полиэтилен, полистирол және т.б.
Полярлық диэлектриктер (диполь) - электрлік моменті бар полярлы молекулалардан тұрады. Мұндай молекулаларда олардың асимметриялық құрылысына байланысты оң және теріс зарядтар массаларының орталықтары сәйкес келмейді. Сутегі атомдарының бір бөлігін полярлы емес полимерлерде басқа атомдармен немесе көмірсутекті емес радикалдармен алмастырғанда полярлы заттар алынады. Химиялық формуламен заттың полярлығын анықтау кезінде молекулалардың кеңістіктік құрылымын ескеру қажет. Полярлық диэлектриктерге фенолформальдегид және эпоксидті шайырлар, кремний органикалық қосылыстары, хлорлы көмірсутектер және т.б.
Қатты денелердің электрөткізгіштігі Қатты денелердің электр өткізгіштігіне себеп болатын диэлектриктің өзінің иондары және кездейсоқтық қоспалардың иондары, ал кейбір материалдарда бос электрондарда себеп болады. Электрондық электр өткізгіштің түрі эксперимент бойынша Фародейдің заңымен тағайындалады
Бақылау сұрақтары
Диэлектриктер өтімділігі?
2. Диэлектриктер электр тығыздығы кандай?
3. Диэлектриктер өтімділігін анықтау әдістері кандай?
4. Газ тәріздес электрлік өтімділігі нешеге тең.