Электронды осциллограф – оның кірісіне берілген және тікелей экранда визуалды түрде көрсетілетін (визуализация) немесе фото таспаға жазылған электр сигналының амплитудасы мен уақыт параметрлерін зерттеуге (байқауға, жазуға, өлшеуге) арналған құрылғы.
Осциллографтың пайдалану нұсқауларына сәйкес сыпыру ұзақтығы калибрленеді және зерттелетін сигнал «Y кірісіне» беріледі. Сканерлеу жиілігін ауыстыру және синхрондау деңгейін реттеу арқылы экрандағы сигналдың тұрақты кескініне қол жеткізіледі. Көлденең сканерлеу сызықтарына сәйкес келетін сигнал кезеңдерінің бүтін санын өлшеу және зерттелетін сигналдың жиілігін анықтау формуласы:
n – зерттелетін сигналдың кезеңдерінің саны; l – зерттелетін сигнал периодтарының мүмкін болатын ең үлкен бүтін саны сәйкес келетін сканерлеу сызығының ұзындығы; Tp - зерттелетін диапазондағы сыпыру коэффициенті
Белгісіз жиелікті өлшеу
Белгісіз жиілікті өлшеу үшін екі каналды осциллографтың кірістеріне сырттай жазбалау режимімінде (Ux) және (Uy) кернеуерін беру керек, егер бұл сигналдардың жиліктерінің қатынасы бүтін сана тен болатын болса, онда экран бетінде Лиссажу фигурасы деп аталатын кескiн пайда болады.
Синусоидалды екі кернеудің арасындағы фазалық ығысу бұрышы
Яғни осциллографтын бір каналына фаза ығыстырғыш құрылғының (ФСУ) кірісінен, ал екінші каналына оның шығысынан сигналдар береміз.
Егер генератордан шығатын кернеу жиiлiгiн өзгертетін болсак, онда фаза ығыстырғыш құрылығының кiрiсi мен шығысындағы сигналдардың арасындағы фазалық ығысу бұрышы өзгереді. Фазалық ығысу бұрышын анықтау үшін Лиссажу фигурасын алуымыз керек, бұл жағдайда Лиссажу фигурасы элипс формасына ие болады.
Егер генератордан шығатын кернеу жиiлiгiн өзгертетін болсак, онда фаза ығыстырғыш құрылығының кiрiсi мен шығысындағы сигналдардың арасындағы фазалық ығысу бұрышы өзгереді. Фазалық ығысу бұрышын анықтау үшін Лиссажу фигурасын алуымыз керек, бұл жағдайда Лиссажу фигурасы элипс формасына ие болады.
Экранда пайда болған элипстiн кiшi диаметрі асына, ал онын ab абсцисса осіне проекциясы Lcd кимасына тен болса, онда осы кималардың cd қатынасының синусы екi сигналдың арасындағы фазалық ығысу бұрышына тең болады, яғни: