Әлемдегі қазіргі демографиялық жағдай
-ші сұрақ Дүние жүзі халқының нәсілдік және этникалық құрамы. Нәсілдің қалыптасуының негізгі
жүктеу/скачать 4,95 Mb.
|
СЕССИЯсессия эконом (2)
| 5 5-ші сұрақ Дүние жүзі халқының нәсілдік және этникалық құрамы. Нәсілдің қалыптасуының негізгі факторлары. 56. Тамақ өнеркәсібіне сипаттама беріңіз және ондағы болып жатқан құрылымдық өзгерістердің себептерін түсіндіріңіз. 1.Тамақ өнеркәсібі - халықтық тағамға деген сұранысын қанағаттандырады. Біздің елімізде тамақ өнеркәсібінің ет,ұн тарту,жарма,қант өнімдері,балық,кондитер,шарап жасау,т.б.салалары дамыған.Ауыл шаруашылығы – тамақ өнеркәсібі негізгі шикізат көзі болып табылады. Тамақ өнеркәсібі өнімдері еліміздегі азық – түлік қорының 90 % - ын құрайды. Қазіргі кезде тамақ өнімдарін шығаратын кәсіпорындар заман талабына сай жаңа техникамен және технологиямен жабдықталған., Ауылшаруашылық шикізаттарынан ұзақ мерзімге сақталатын өнім дайчндалады. Ал тез бұзылатын тамақ өнімдер тамақ өндірісі кәсіпорындағы қуаты жоғары тоңазтқыштарда сақталады. Тамақ өнімдерінің қалдықтары қаитадан ауыл шаруашылығында пайдаланады. Тамақ өнеркәсібінің базасы шикізатты пайдалану сипатына, түріне қарай үш топқа бөлінеді; өсімдік шаруашылығының шикізаттарымен, мал шаруашылығының шйкізаттары, өндіріс шикізаттары (тұз, өндіру, минералды сулар, балыұ аулау, теңіз өнімдері). Тамақ өнеркәсібі салаларын орналастыруға әсер етуші негізгі факторлар - шикізат көздері және тұтынушылар. Осы факторлардың әсер ету дәрежесіне қарай тамақ өнркәсібін үш салаға бөлуге болады (9 сызбанұсқа). Елімізде тамақ индустриясын шикізат көздерін және тұтынушыға жақын роналастыру өнідірісті мамндандыру арқылы жүзегі асырылады. Бұл жағдайда аулшаруашылық шикізаттарын қайта өңдеу салалары шикізат көздеріне жақын орналастырылады. Технологиялық процестертердің аумақ өнеркәсібінің бойынша бөлуіне шай өнеркәсібі мысал бола алады. Ет өнеркәсібі – тамақ өнркәсібінің ірі саласы, ол тамақ өнімдерінің1/4-ін құрайды. Мал өнімдерінің сапасы құрамында жоғары саплы нәуыз бен басқа да құрауыштардың болуымен анықталады. Еліміздегі ет тағамдарына деген сұраныстың өсуі - халықтардың тұрмыстық деңгейінің жоғарлауын көрсетеді. 2008 жылғы көрсеткіш бойынша ет және ет тағамдарын тұтыну жан басына шаққанда 40,9 кг-ды құрады Ұн тарту- жарма өнркәсібі- тамақ өнеркәсібінің екінші саласы. Оған: ұннан жасалатын нан және макарон өнімдері,ұн, жарма жатады. 2008 жылы ұннан жасалған өнім түрлері 3080 т-ға жетті.Бидаиды тасымалдаудан анағұрлым тиімді. Сондықтан тарту және жарма өнеркәсіптері аумақ бойынша тұтыну көздеріне жақын орналастырылады. Ұн тарту еліміздің астық индустриялды экономикалық аудандарында, яғни Солтүстік Қазақстанда, Оңтүстік Қазақстанда, Шығыс Қазақстанда жақсы дамыған. Мысалы қазіргі кезде Астана, Тараз, Қапшағай, Қостанай ұн тарту комбинаттары елімізді жоғары сапалы ұнмен қамтамасыз етуде. Нан кәсіпорындары еліміздің барлық елді мекендерінде бар. Нан зауыттары жоғары сапалы технологиямен жабдықталған. Қазір шағын нан пісіу кәсіпорындары ірі елді мекенднрдің бәрінде ұйымдастырылған.Макорон зауыттары Алматы,Қарағанда,Семей қалаларында орналасқан. Қант өнеркәсібі. Қант-маңызды тағам түрлерінің бірі,оны өндіру үлесі 2008жылғы есеп бойынша 392 мың т-ны құраса,жан басына шаққандағы тұтыну көрсеткіші 20,4 кг-ға жетті.Қант қызылшасы ұзақ уақыт сақтауға шыдамайды және алыс қашықтыққа тасымалдау оның сапасын төмендетеді.1 т құмшекер алу үшін 6 – 9 т қант қызылшасы керек.Боралдай,Тараз,Шу,Мерке қант зауыттары құмшекермен қатар шақпақ қант шығарады. Сүт өнімдері өнеркәсібі – тамақ индурсриясы салаларының ішінде үшінші орында.2008 жылғы статистикалық мәлімет бойынша,шаруашылықтың барлық түрінде сүтөндіру 5198,0 млн т құрады.Сүт,қаймақ,ірімшік,айран,ашытқы шығаратын сүт зауыттары мен сүт комбинаттары еліміздің әрбір экономикалық аудандары мен өнеркәсіп орталықтарында шоғырланған.Өйткені сүт өнімдерін алысқа тасымалдау тиімсіз.Қала халқын кезінде сүт өнімдерімен қамтамасыз ету үшін сүт зауыттары әрбір қалада салынған.Ірі сүт зауыттары Алматы,Қарағанда,Қостанай,Павлодар,Шымкент қалаларында орналасқан. Балық өнеркәсібі – балық аулау және балықты өңдеуден тұрады.Қазақстандағы барлық өнеркәсібі Каспий теңізінің солтүстігінде орналасқан Атырау облысында шоғырланған.Балық өңдейтін ірі кәсіпорындарда Атырау,Баутино,Балықшы,Зайсан,Призорный,Балқаш балық зауыттары жатады.Атырау және Балқаш зауыттары елімізде балық конвілерімен қамтамасыз етуде. Қазақстанда тамақ индустриясының қосымша салалары кондитер тағамдары,шарап жасау,темекі өндірісі де қарқынды дамып келеді. жүктеу/скачать 4,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|