«Элементтер сөйлейді» атты химиялық кеш. Кештің мақсаты
жүктеу/скачать 0,64 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 7. Күкірт, белгісі S
- 10. Қалайы, белгісі Sn
- олово
1-жүргізуші: Химия - бұл Тіршілік маңызын үйренуші пән Білім негізін жаратушы пән әрбір бөлшекті жандандырып құрамын, қасиетін үйретуші пән - деп, табиғатта кездесетін барлық химиялық құбылыстарды химиялық тілмен өрнектеу үшін қажет болған химияның әліппесі химиялық элементтерді өздерінің белгілерімен ортаға шақырып, олардың өздері жайындағы мағлуматтарын есітеміз.
Унинг ўзи газсимон Жуда енгил ҳаводан Макони фазо,осмон Рангсиз, ҳидсиз, бегумон Кислотага металлни Агар эттирсак таъсир Дақиқа ўтар-ўтмас Водород бўлар ҳосил Актив металлар билан Гидрид ҳосил қилади Изотопин учталигин Ўқувчи ҳам билади Суюқ мойдан қаттиқ ёғ Олинишда келар қўл Кислородда ёнганда Шиша найча бўлар ҳўл Азотли бирикмаси Аммиак ҳиди ўткир Хлор билан бирикса Кислота бўлар зоҳир Электролиз йўли билан Ажралар ҳатто сувдан Энг қўлай усули эса Олиш уни метандан 2.Гелий, белгісі Не ГЕЛИЙ (He) - от слова "Солнце" Гелий - вечный одиночка. Проще атом расщепить Чем хотя бы на секунду с кем-нибудь соединить. Только в звездах сверхгигантах сам с собой на связь идет И, "сгорая", образует всем знакомый углерод. Солнце - звездочка-малютка. Здесь "сгорает" водород, Гелий в Солнце оседает, а тепло к Земле идет. Наше счастье, что Природа вся почти из водорода! Миллиарды лет пройдет - будет греть нас водород.... 3.Литий, белгісі Li Мен сөйлейін қасиетін Сілтілік металл литийдің Мағанасы екенін тас Біледі әрбір оқушы жас Күмістей өзі аппақ Сырты өте жылтырақ Химиялық активтігі Натрийден аздап кемірақ Жай Н2О судан да Екі есе жеңіл ол Жұмсақтығы жағынан Натрийге теңдір ол Атом техникасында Қолданылар өте кең Атом ядро заряды Тек қана +3ке тең 4.Оттегі, белгісі О Тарқалған мекені оның Ауа, құм және топырақ Судағы массалық үлесі 88- барлығынан артық бірақ Көзге көрінбес, реңсіз Ауадан аздап ауыр Дейерлі мүлдем иіссіз Хош иісті озон оған бауыр Өте төмен температурада Көк балонға жайласып Сұйықтыққа айланған Сыртқы электрон қабатында 2-s, 4-р, 6 электрон байланған Атом ядро заряды ,білсең егер 8ге тең Металларды кесуде, қолданылар өте кең Тотықтырғыш фтордан кейінгі орында, Кесдескеннен 2 электронын алғанда Тотықтырып өзгені, айналады оң ионға 8 электрон болады қабаты толғанда Жану үшін болады керек оттегі Тірі жанның болады өмірдегі тірегі Қоры оның жайқалған жасыл орман Оң болдаы дәрежесі әсерлесіп фтормен
5.Азот, белгісі N Лавуазье азотты Керексіз газ деп тапқан Кавендиш пен Резефорд Оның айыбын жапқан Азот реңсіз, күйі газ суда ериді өте аз бос күйінде ауаның төрттен үшін құрайды нитрат қосылыс күйінде топырақта азот ұшырайды әсерлесеп металдармен нитриттерді түзеді кесдескенде сутегімен аммиак көкте жүзеді айта қалсаң тіршілік көзі ақуызда ешбір жан сене алмас тіршілік көзі ақуызда азотсыз түзіле қоймас 6.Бром, белгісі Br Ҳиди бадбуй ёқимсиз Қўнғир қорадир ранги Илк бора этган уни Балар номли фарангиз Тузлари эриган ҳолда Денгиз сувида бўлар Бром асли заҳарли Лек мия у билан тўлар Кумуш бромид тузи эса Ёруғликка таъсирчандир Фотоқоғоз, плёнкага, Шу асос солгандир Ишлатилар кенг миқёсда Бўёқ ҳам дори-дармон Асабларни тинчлантирарда Бромолин тайёр ҳар он 7. Күкірт, белгісі S Табиатда бирикмаси Колчедан – у, гипсдир Алдама руҳ, пиритда Унинг миқдори кўпдир Р – элемент оиласига Кирар олтингугурт ҳам Оппоқ тусга киради, Агар ҳаво бўлса нам. Асли ранги, унинг сариқ. Ер тагида кўп бўлар. Юз ўн икки даражада У суюқ ҳолга келар Хона ҳароратида, у Мис ва симоб –ла бирикар Ишқорий металлар билан Ҳам реакцияга киришар Оксидланиш даражаси Икки, олти ҳамда тўрт Қаттиқ ҳолда бўлса ҳам Асли ўзи жуда мўрт Сульфат кислота олишда Муҳим хом ашё саналар Каучук билан қиздирилса Резина ҳосил бўлар Фермент, оқсил, витамин Таркибин ҳосил қилар Дори-дармон эканлигин Балки кўпчилик билар 8.Фосфор, белгісі Р Эркин ҳолда учрамас Чунки фаолдир жуда Бранд уни кашф этган Ном берганмас беҳуда Юнончадан таржимаси Нур ташувчи бўлади Уч электрон қабул қилса Уч р- қобиқ тўлади Мускул, суяк, мия ҳам Тўлиқ бўлолмас усиз Бирикма ҳолида фақат Учраб турар шубҳасиз Шакли унинг бўлар уч хил Қизил, қора ҳамда оқ Таърифини бошласам Солингиз менга қулоқ Оқ фосфор заҳарлидир Кристаллдир ҳам юмшоқ Ҳидласангиз гар уни Дейсиз мисли саримсоқ Ёниб кетар ҳавода Оксидланар жуда осон Қоронғида ҳар жойда Шуъла сочор бегумон Ҳавосиз муҳитда уни Қиздирилса узоқ пайт Реакция натижасида қизил фосфор бўлар шай 9. Көміртегі, белгісі С Зовут меня на букву «С», Все видно на моем лице, Валентность у меня IV, Бывает иногда и II. По атомной 12 массе Встречаюсь я везде, всегда. В свободном виде – крайне редко Алмазом крепким я лежу. А вот графитом – очень часто, Везде и всюду я пишу. Но это только в чистом виде, А если посмотреть вокруг – В живых и мертвых организмах, В угле, и торфе, и оксидах, В солях, кислотах, даже в меле – Везде и всюду я живу. 10. Қалайы, белгісі Sn "Дайте выйти в первый ряд! Я ведь - номер пятьдесят. Я древний, но выгляжу молодо. Я - в бронзе, похожей на золото. Но я не спесив. Всем люблю помогать: И дырку в кастрюле могу запаять, Фольгой, даже банкой готов я предстать. И лишь от мороза теряю я голову. Ну как, догадались? Зовут меня олово". Фтор – окислитель мощный самый, Он так активен и силен, Что вытесняет очень славно Всех окислителей вагон. Сам кислород не устоит Перед напором фтора едким, И образует он фторид, Где кислород одновалентный. Работать с ним весьма опасно, Он так коварен и ершист, Что за небрежность с ним расплатой Не раз уж становилась жизнь. В периодической системе Фтор свяжется почти со всеми. И, кроме трёх инертных газов, Он разрушает всё и сразу! Фтор всех активней и сильней, Он злой разбойник и злодей! Он всё взрывает, поджигает И никому не уступает! 12. Кальций, белгісі Са Кальций деген күміс түсті металмын, Өмір бойы керегіңе жете алдым. Менмін – ақ бор, әктас, мәрмәр, ғанышпын, Тіршілікке қажет металл аталдым. Қыртысында жердің мен де кездесем, Артық болмас “Жер металы мен десем” Ғарыштағы ракета да, ұшақтан, Қолтаңбамды табасың сен іздесең. Жануардың бақалшағы, қаңқасы, Жер бетінің минералды әр тасы. Сан құрылыстың сәулеті, негізі, Қаланады менен ғана ойланшы. 13.Алтын, белгісі Аu Бу мен Олтин – ҳаёт кузгиси Минг тустаман, устим ялтироқ Табиатда ёмбиларим кўп Қидирганлар топади доим Мен уларни боитаман ҳўп Инсон зоти азал-азалдан Менга жуда-жуда ўч бўлган Бойлик учун тикиб жонини Жан-жадалда қанчаси ўлган Хислатларим давом еттирсам Металларнинг енг инертиман Тиббиётнинг кўп соҳасида Ҳасталарнинг дардин оламан Айтишади пластик металл Ва яна-чи энг чўзилувчан Ҳаводаги кислород билан Бирикмайман ҳеч қачон асл Ишқорларда эримайман ҳеч Кислотада, ё икки дунё Зар сувида эриман фақат Не экан деб бўлмагин ҳеч лол Дарсликни ўқиб кўрганда Формуласин яхши билиб ол.  
жүктеу/скачать 0,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|