Эмбриология
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Афанасьев Гистология
| Жүйкеленуі.
Ас корыту түтігінен тыс (экстрамуралды симпатикалык ганглийлер) немесе оның кабыр- ғаларында (интрамуралды парасим- патикалык ганглийлер) орналаскан автономды жүйке жүйесінін ганглиі эфферентті жүйкеленуді камтамасыз етеді ( 16.3-сурет). Экстрамуралды ганглийлерге өнешті жүйкелендіретін жоғарғы мойын, жұлдыз тәрізді және симпатикалык тізбектің баскадай түйіндері, кұрсак өрімінің ганглийі және, асказан мен ішекті жүйкелендіретін, жамбас өрімдері жатады. Бұлшык ет аралык (ауэрбахов- тың), шырыш асты (мейснеровтын) және сірліастылык немесе адвен- тициялык өрімдердін ганглийлері интрамуралдык болып келеді. Өрім- дердін нейрондық күрамы 11-тарау- да сипатталды. Симпатикалык және парасимпатикалык өрімдердің эф- ферентті нейрондарынын аксонда- ры бұлшык еттер мен бездерді жүй- келендіреді. 1 6 . 2 - с у р е т . A c қ о р ы т у т ү т іг ін ің қ а б ы р ғ а с ы н ы ң т а м ы р л а н у ы ( Н .А . Ю р и н а , Л .С . Р у м я н ц е в а б о й ы н ш а ) : а — қ а н ж ә н е л и м ф а т а м ы р л а р ы н ы ң а с қ о р ы т у т ү т іг ін ің қ а б ы р ғ а с ы н д а о р н а л а с у ы ( ж ің іш к е іш е к т ің м ы с а л ы н д а ) : I — ш ы р ы ш т ы қ а б ы қ ш а ; II — ш ы р ы ш а с т ы н е г із ; III — б у л ш ы қ е т қ а б ы қ ш а с ы ; IV — с ір л і қ а б ы қ ш а ; 1 — қа н қ ы л т а м ы р л а р ы ; 2 — а р т е р и я л а р ; 3 — к ө к т а м ы р л а р ; 4 — іш е к б ү р і; 5 — л и м ф а қ ы л т а м ы р ы ; 6 — іш е к б е з і ( к р и п т а ) ; 7 — л и м ф а т а м ы р ы ; 8 — л и м ф о и д т ы т ү й ін ; 9 — ш ы р ы ш а с т ы н е г із д е г і т а м ы р л ы ө р ім д е р ; б — а д а м н ы ң а с қ а з а н ы н ы ң ш ы р ы ш т ы қ а б ы қ ш а с ы н ы ң л и м ф а қ ы л т а м ы р л а р ы ( В . С . Р е в а з о в т ы ң п р е п а р а т ы ): 1 — л и м ф а қ ы л т а м ы р л а р ы ; 2 — а с қ а з а н б е з д е р і, Г е р а т т ы ң к ө к м а с с а с ы н ы ң и н ъ е к ц и я с ы 16.1. Ac қорыту түтігінің микроскопиялық қурылысының жалпы жобасы 531 Афференгті жүйкелену интраму- ралды ганглийдін кұрамындағы се- зімтал жүйке жасушаларының денд- риттерінің аяктамаларымен және сезімтал (жүлын) ганглийінің сезімтал нейрондарының дендриттерінін аяк тамаларымен іске асырылады. Се- зімтал жүйкелік аяктамалар бүлшык етте, эпителийде, талшыкты дәнекер тінде орналасады. Ас корыту түтігінің кабырғасындағы афферентті аякта малар поливалентті болуы мүмкін, яғни бір мезгілде әр түрлі ұлпаларды — эпителийлік, бүлшык етті, дәнекер тіндерді, сонымен катар кан тамырла- рын да жүйкелендіруді аткарады. Ас корыту жүйесінің барлык бө- ліктеріндегі шырышты кабыкша- нын эпителиінде және бездерінде, әсіресе оның орталык бөлігінде, жеке орналаскан эндокринді жа- сушалар болады. Олардын бөлетін биологиялык белсенді заттары — нейротрансмиттерлер мен гормондар бездердің және тамырлардың жазык бұлшык еттерінің кызметін реттеу аркылы жергілікті эсер көрсетеді, сонымен коса жалпы организмге де ыкпал жасайды. жүктеу/скачать 74,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|