1 Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі



Pdf көрінісі
бет34/454
Дата14.12.2021
өлшемі6,3 Mb.
#127173
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   454
Байланысты:
Totin Filosofia

   

 

 

 

 

ХАҚИҚАТ 

 

Құдайлық болмыс, 

суфизм 

философиясы мен 

психологиясының ең 

жоғарғы мақсаты 



 

 

СУФИЗМ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ӨКІЛДЕРІ: 

 

әл-Мұхасиби 

(781-857),

  әл-Мисри 

(786-861),



  әл-Бистами 

(875ж. 


қайтыс болған)

,  әл-Халладж 

(858-922),



  әл-Ғазали 

(1058-1111),



   

 ибн әл-Араби 

(1165-1240) және т.б. 



 

 


84 

 

51 - кесте 



 

ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ИСЛАМ ФИЛОСОФИЯСЫНДАҒЫ 

ҚАЙТА ЖАҢҒЫРУ КЕЗЕҢІ (ХІХ ғ. аяғы – ХХ ғ.ғ) 

 

 

 

 

Жамал-ад-Дин әл-Афгани 

(1839 - 1897)



 

 

Мұхаммед Абдо 

(1849 - 1905) 



 

Джебран Халиль Джебран

 (1883 - 1931) 

 

 

Мұхаммед Икбал 

(1877 - 1938)



 

 

Шариф Мухаммад Маян 

( ? - 1965)



 

 

 

Әбул-Ала Аффифи 

(1897 - 1966)



 

 

Шари-ати Али 

(1933 - 1977)



 

 

Маудуди Әбул-Ала 

(1903 - 1979)



 

 

                          Фазлур Рахман 

(1919 - 1988)



 

 

 

Ибрахим Мадхур 

( ? - 1995)



 

 

  

                  Мұхаммед Хамидуллах  

(1908 - 2002)



 

 

                 Хосейин Наср Сейид  (

1933) және т.б.



 

 

ҚАЗІРГІ ИСЛАМ ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ 

 ІРІ ӨКІЛДЕРІ 

 


85 

 

Қосымша сұрақтар: 



 

 



Арабтілді мұсылман философиясындағы негізгі ағымдар. 

 



Мұсылмандық Шығыстың ең ерекше сипатты белгілері. 

 



Неге Құран философия пайда болуының басты қайнар көзі деп 

есептеледі? 

 

Адамның рухани ойының дамуына ықпал еткен Құранның этикалық 



идеяларын атаңыздар. 

 



Араб тілінен аударғанда «Кәләм» сөзі баян деген ұғымды білдіреді. Бұл 

ілімнің Құдайдың Сөзімен арақатынасы қандай? 

 

Кәламның өкілдерін атаңыздар. 



 

Мутазилиттер деген кімдер? 



 

«Ашаридің кәсібіндей түсініксіз» деген тіркесті қалай түсінесіз? 



 

Неге Мұсылмандық Ортағасырлардағы ең басты мәселе қандай да бір 



іс-қимылды таңдаудағы адамның ерік-еркіндігі туралы сұрақ болды? 

 



Әл-Ашаридің басты туындысын атаңыз. 

 



Фәлсафа қалыптасуында антикалық философиялық деректер қандай 

рөл атқарды? 

 

Мұсылмандық ортағасырлық философияны тек антикалық ойдың 



түсініктемесі ғана деп есептеуге бола ма? 

 



Кімді арабтардың бас философы деп атады? 

 



Әл-Фараби философиясы неліктен әмбебап және энциклопедиялық 

болып есептеледі? 

 

Әл-Фарабидің басты трактаттарын атаңдар? 



 

Әл-Фараби неліктен кемеліне келген адам болу үшін ғылымдарды 



зерттеу қажет деп есептеді? 

 



«Ізгілікті қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактатта» әл-

Фарабидің қандай негізгі идеялары айтылады? 

 

Әл-Фараби сенім мен зерде проблемасын қалай шешті? 



 

Әл-Фараби музыканы неліктен математикалық ғылымдарға 



жатқызады? 

 



Әл-Фарабиді «Екінші-Ұстаз» деп атайды, неліктен? 

 



«Білім кітабы» мен «Емдеу кітабының» авторын атаңдар. 

 



«Философтардың жоққа шығаруы» кітабының авторлығы кімге 

тиесілі? Бұл жұмыс кімге қарсы бағытталған? 

 

Ибн-Халдун «асабийа» ұстанымын қалай түсіндіреді? 



 

Ибн Халдун неліктен тарих пен әлеуметтанудың атасы болып 



есептеледі? 

 



Ибн Халдунның басты шығармасын атаңдар. 

 



Ибн Халдун экономикалық теориясының қандай ережелері заманауи 

экономикаға релевантты? 

 

Ибн Туфайльдің негізгі философиялық еңбегін атаңдар? 




86 

 



 

Әл-Фарабидің шығармашылығы неліктен фәлсафаның шыңы болып 

есептеледі? 

 



Ибн Рушдты «Түсіндіруші» деп атайды, неліктен? 

 



Ибн Рушдты (Аверроэсты) кім бірінші рет Түсіндіруші деп атады? 

 



Н.Бор: «Мұсылмандық философияға Ибн Рушд арқылы Аристотель 

философиясын түсінуге қол жеткізудің сәті түскендей болды, бұған қол 

жеткізгеннен кейін ол өліп қалды» дегенді айтқанда нені меңзеді? 

 



Ибн Баджжа жалғыздықты адам өмірінің бірден бір мүмкін болатын 

тәсілі деп есептеді, бұл дұрыс па? 

 

Ибн Халдунның әлеуметтік-этикалық философиясы. 



 

Араб тілді философияның ортағасырлық батыс философиясына 



тигізген әсері. 

 



Омар Хайямның ғылыми-философиялық көзқарасы. 

 



Әл-Фарабидің философиялық трактаттары. 

 



Сопылықты неге жүректің діні деп атайды? 

 



Сопылықтың негізгі өкілдерін атап шығыңыз. 

 



«Сопылық» сөзі қалай аударылады? 

 



«Диуани Хикмет» шығармасының авторы кім? 

 



Сопы өзінің Құдайға барар жолында (тарикат) қандай баспалдақтардан 

өтеді? 


 

Исламдық теолог-сопы Әбу Хамид  әл-Ғазали білім процесінде адам 



жетіле түседі деген. Неге әл-Ғазалидің жетілу мен адамгершілік 

ұғымдары мәндері жағынан ұқсас? 

 

Сопылықтың белгілі өкілдерін атаңыз? 



 

Сопылық жол – тарикат - білім беру процесінде Ұстаздың болуын 



қалайды. Сопылықтағы Ұстаз институты мен қазіргі 

Университеттердегі Ұстаз институтының қандай айырмашылығы бар? 

 

Ұстаз-Шәкірт арақатынасы Шығыста өте маңызды, егер компьютерлік 



технологияның күшімен: Интернет құралдарымен, мұғалімсіз оқуға 

болатын болса ол не үшін керек? 

 

Әл-инсан-әл-камил – толық адам, ал а ашкала-ль-инсан-ашкала –адамға 



проблема болған адам. Бұл екеуі де Мұсылмандық Ортағасырда пайда 

болған, бұлар адам мәселесі ретінде білім беру мағынасында нені 

білдіреді? Қазіргі мұсылман философиясындағы негізгі бағыттарды 

атаңыз? 


 

Мұсылман модернизмі алдында қандай міндеттер тұр? 



 

Мұсылман модернизмі өкілдерін атаңыз? 



 

Қазіргі мұсылман философиясын адамгершілік философиясы деуге 



бола ма? Болса, онда неліктен? 

 



«Құранды түсіндіру» кітабының авторлары кімдер? 

 



А.Бадави философиясындағы экзистенциалдарды атаңыз. 

 



Қазіргі жағдайдағы сұхбат өзара түсіністікке әкеледі деп есептейсіз бе? 


87 

 



 

Мұсылман модернизмі, мұсылман персонализмі, сұхбаттық 

философияның қайсысына мына үзіндіні жатқызуға болады: «Біз 

бірдей ойлай алмаймыз, кейбір нәрселерді әртүрлі түсінеміз. 

Сондықтан, көптеген сұрақтарда келісімге келгендіктен, бізде ортақ 

нәрсе көп болғандықтан біз арамыздағы келіспеушілікті азайтып, 

олардың дамуын кемеліне жеткізейік»? 

 



С.Х.Насыр неге дін мен ғылым синтезі адамзаттың прогрессивті 

дамуына әсер етеді деп есептейді? Бұған келісесіз бе? Өз сөзіңізбен 

дәлелдеңіз. 

 



Қандай философиялық шарада мұсылман философиясының 

реконструкциялық немесе деконструкциялық іргелі ережелерін талқыға 

салу қажет? Екі жағдайда да не ұтамыз? 

 

 





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   454




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет