1 Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

84 

 

51 - кесте 

 

ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ИСЛАМ ФИЛОСОФИЯСЫНДАҒЫ 

ҚАЙТА ЖАҢҒЫРУ КЕЗЕҢІ (ХІХ ғ. аяғы – ХХ ғ.ғ) 

 

 

 

 

Жамал-ад-Дин әл-Афгани 

(1839 - 1897)

 

 

Мұхаммед Абдо 

(1849 - 1905) 

 

Джебран Халиль Джебран

 (1883 - 1931) 

 

 

Мұхаммед Икбал 

(1877 - 1938)

 

 

Шариф Мухаммад Маян 

( ? - 1965)

 

 

 

Әбул-Ала Аффифи 

(1897 - 1966)

 

 

Шари-ати Али 

(1933 - 1977)

 

 

Маудуди Әбул-Ала 

(1903 - 1979)

 

 

                          Фазлур Рахман 

(1919 - 1988)

 

 

 

Ибрахим Мадхур 

( ? - 1995)

 

 

  

                  Мұхаммед Хамидуллах  

(1908 - 2002)

 

 

                 Хосейин Наср Сейид  (

1933) және т.б.

 

 

ҚАЗІРГІ ИСЛАМ ФИЛОСОФИЯСЫНЫҢ 

 ІРІ ӨКІЛДЕРІ 

 

85 

 

Қосымша сұрақтар: 

 



 

Арабтілді мұсылман философиясындағы негізгі ағымдар. 



 

Мұсылмандық Шығыстың ең ерекше сипатты белгілері. 



 

Неге Құран философия пайда болуының басты қайнар көзі деп 

есептеледі? 



 

Адамның рухани ойының дамуына ықпал еткен Құранның этикалық 

идеяларын атаңыздар. 



 

Араб тілінен аударғанда «Кәләм» сөзі баян деген ұғымды білдіреді. Бұл 

ілімнің Құдайдың Сөзімен арақатынасы қандай? 



 

Кәламның өкілдерін атаңыздар. 



 

Мутазилиттер деген кімдер? 



 

«Ашаридің кәсібіндей түсініксіз» деген тіркесті қалай түсінесіз? 



 

Неге Мұсылмандық Ортағасырлардағы ең басты мәселе қандай да бір 

іс-қимылды таңдаудағы адамның ерік-еркіндігі туралы сұрақ болды? 



 

Әл-Ашаридің басты туындысын атаңыз. 



 

Фәлсафа қалыптасуында антикалық философиялық деректер қандай 

рөл атқарды? 



 

Мұсылмандық ортағасырлық философияны тек антикалық ойдың 

түсініктемесі ғана деп есептеуге бола ма? 



 

Кімді арабтардың бас философы деп атады? 



 

Әл-Фараби философиясы неліктен әмбебап және энциклопедиялық 

болып есептеледі? 



 

Әл-Фарабидің басты трактаттарын атаңдар? 



 

Әл-Фараби неліктен кемеліне келген адам болу үшін ғылымдарды 

зерттеу қажет деп есептеді? 



 

«Ізгілікті қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактатта» әл-

Фарабидің қандай негізгі идеялары айтылады? 



 

Әл-Фараби сенім мен зерде проблемасын қалай шешті? 



 

Әл-Фараби музыканы неліктен математикалық ғылымдарға 

жатқызады? 



 

Әл-Фарабиді «Екінші-Ұстаз» деп атайды, неліктен? 



 

«Білім кітабы» мен «Емдеу кітабының» авторын атаңдар. 



 

«Философтардың жоққа шығаруы» кітабының авторлығы кімге 

тиесілі? Бұл жұмыс кімге қарсы бағытталған? 



 

Ибн-Халдун «асабийа» ұстанымын қалай түсіндіреді? 



 

Ибн Халдун неліктен тарих пен әлеуметтанудың атасы болып 

есептеледі? 



 

Ибн Халдунның басты шығармасын атаңдар. 



 

Ибн Халдун экономикалық теориясының қандай ережелері заманауи 

экономикаға релевантты? 



 

Ибн Туфайльдің негізгі философиялық еңбегін атаңдар? 

86 

 



 

Әл-Фарабидің шығармашылығы неліктен фәлсафаның шыңы болып 

есептеледі? 



 

Ибн Рушдты «Түсіндіруші» деп атайды, неліктен? 



 

Ибн Рушдты (Аверроэсты) кім бірінші рет Түсіндіруші деп атады? 



 

Н.Бор: «Мұсылмандық философияға Ибн Рушд арқылы Аристотель 

философиясын түсінуге қол жеткізудің сәті түскендей болды, бұған қол 

жеткізгеннен кейін ол өліп қалды» дегенді айтқанда нені меңзеді? 



 

Ибн Баджжа жалғыздықты адам өмірінің бірден бір мүмкін болатын 

тәсілі деп есептеді, бұл дұрыс па? 



 

Ибн Халдунның әлеуметтік-этикалық философиясы. 



 

Араб тілді философияның ортағасырлық батыс философиясына 

тигізген әсері. 



 

Омар Хайямның ғылыми-философиялық көзқарасы. 



 

Әл-Фарабидің философиялық трактаттары. 



 

Сопылықты неге жүректің діні деп атайды? 



 

Сопылықтың негізгі өкілдерін атап шығыңыз. 



 

«Сопылық» сөзі қалай аударылады? 



 

«Диуани Хикмет» шығармасының авторы кім? 



 

Сопы өзінің Құдайға барар жолында (тарикат) қандай баспалдақтардан 

өтеді? 



 

Исламдық теолог-сопы Әбу Хамид  әл-Ғазали білім процесінде адам 

жетіле түседі деген. Неге әл-Ғазалидің жетілу мен адамгершілік 

ұғымдары мәндері жағынан ұқсас? 



 

Сопылықтың белгілі өкілдерін атаңыз? 



 

Сопылық жол – тарикат - білім беру процесінде Ұстаздың болуын 

қалайды. Сопылықтағы Ұстаз институты мен қазіргі 

Университеттердегі Ұстаз институтының қандай айырмашылығы бар? 



 

Ұстаз-Шәкірт арақатынасы Шығыста өте маңызды, егер компьютерлік 

технологияның күшімен: Интернет құралдарымен, мұғалімсіз оқуға 

болатын болса ол не үшін керек? 



 

Әл-инсан-әл-камил – толық адам, ал а ашкала-ль-инсан-ашкала –адамға 

проблема болған адам. Бұл екеуі де Мұсылмандық Ортағасырда пайда 

болған, бұлар адам мәселесі ретінде білім беру мағынасында нені 

білдіреді? Қазіргі мұсылман философиясындағы негізгі бағыттарды 

атаңыз? 



 

Мұсылман модернизмі алдында қандай міндеттер тұр? 



 

Мұсылман модернизмі өкілдерін атаңыз? 



 

Қазіргі мұсылман философиясын адамгершілік философиясы деуге 

бола ма? Болса, онда неліктен? 



 

«Құранды түсіндіру» кітабының авторлары кімдер? 



 

А.Бадави философиясындағы экзистенциалдарды атаңыз. 



 

Қазіргі жағдайдағы сұхбат өзара түсіністікке әкеледі деп есептейсіз бе? 

87 

 



 

Мұсылман модернизмі, мұсылман персонализмі, сұхбаттық 

философияның қайсысына мына үзіндіні жатқызуға болады: «Біз 

бірдей ойлай алмаймыз, кейбір нәрселерді әртүрлі түсінеміз. 

Сондықтан, көптеген сұрақтарда келісімге келгендіктен, бізде ортақ 

нәрсе көп болғандықтан біз арамыздағы келіспеушілікті азайтып, 

олардың дамуын кемеліне жеткізейік»? 



 

С.Х.Насыр неге дін мен ғылым синтезі адамзаттың прогрессивті 

дамуына әсер етеді деп есептейді? Бұған келісесіз бе? Өз сөзіңізбен 

дәлелдеңіз. 



 

Қандай философиялық шарада мұсылман философиясының 

реконструкциялық немесе деконструкциялық іргелі ережелерін талқыға 

салу қажет? Екі жағдайда да не ұтамыз? 

 

 

жүктеу/скачать 6,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: